Öğretmen ve Öğretmen Adaylarının Akıl Yürütme Yolları, Sosyal Sorun Çözme, Akılcı ve Sezgisel Karar Verme Becerileri Düzeyi ve Aralarındaki İlişki

Yıl 2023, , 1576 - 1595, 30.09.2023

Gülin Yakıt , Meltem Yalın Uçar

https://doi.org/10.15869/itobiad.1281925

Öz

Bu araştırma, eğitim sisteminde görev yapmakta olan öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının; akıl yürütme yolları, sosyal sorun çözme, akılcı ve sezgisel karar verme beceri düzeylerini belirlemek ve bu beceriler arasındaki ilişkinin nasıl olduğunu ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, nicel betimsel yöntem ve ilişkisel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi, pandemi nedeni ile kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenmiş ve Türkiye’nin farklı illerinde devlet ve özel okullarda görev yapmakta olan 415 kadın, 114 erkek olmak üzere toplam, 529 öğretmene ulaşılmıştır. Aynı zamanda, Türkiye’nin farklı şehirlerinde bulunan eğitim fakültelerinde öğrenim görmekte olan 303 kadın, 88 erkek olmak üzere 391 öğretmen adayına ulaşılmıştır. Böylece araştırmanın örneklemi toplam, 920 katılımcıdan oluşmuştur.
Araştırmanın verileri; Akıl Yürütme Yolları Ölçeği, Gözden Geçirilmiş Sosyal Sorun Çözme Envanteri Kısa Formu ve Akılcı ve Sezgisel Karar Verme Stilleri Ölçeği aracılığı ile elde edilmiştir. Bu veriler, tanımlayıcı istatistikler, t-testi, Mann-Whitney U analizi, ANOVA, Kruskal-Wallis ve gruplar arası farkın kaynağı için Bonferroni ile analiz edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişki ise Spearman Korelasyon analizi ile anlaşılmaya çalışılmıştır.
Araştırmanın sonuçları, öğretmen ve öğretmen adaylarının, akıl yürütme yollarını “iyi” düzeyde kullandıklarını göstermiştir. Akıl yürütme yollarından “Sözel” ve “Analojik” alt boyutu her iki grubun çok iyi düzeyde tercih edildiği anlaşılmıştır. Akılcı ve Sezgisel Karar Verme Ölçeğinin, “akılcı karar verme” becerisini öğretmen ve öğretmen adaylarının çok iyi düzeyde, “sezgisel karar verme” becerisi”ni de yine her iki grubun orta düzeyde kullandığı anlaşılmıştır. Yine araştırmanın diğer bir değişkeni olan Sosyal Sorun Çözme Becerilerinde, öğretmen ve öğretmen adaylarının “iyi” düzeyde oldukları görülmüştür. Araştırmanın değişkenleri arasındaki korelasyon analizi sonucunda, olumlu ve birbiri ile ilişkili değişkenler ve alt boyutlar ile pozitif yönlü bir ilişki var iken olumsuzlarda da negatif yönlü ilişkiler tespit edilmiştir. Araştırma sürecinde ele alınan tüm değişkenler ve alt boyutlarına ilişkin elde edilen sonuçlar, birbirini destekler nitelikte olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Öğretmen Adayı, Akıl Yürütme Yolları, Sosyal Sorun Çözme, Sezgisel Karar Verme

Analysing the Level and Relation between the Reasoning Ways, the Social Problem Solving, the Rational and Intuitive Decision Making Skills of in-Service and Pre-Service Teachers

Öz

This research is to determine the level of reasoning, social problem solving, rational and intuitive decision making skills of teachers and pre-service teachers. And at the same time, it is to reveal how the relationship between these skills is. The research was carried out in quantitative method and correlational survey model. The sample of the research consists of 529 teachers, 415 women and 114 men that using convenience sampling method, working in public and private schools in different cities of Turkey. And 391 teacher candidates, 303 female and 88 male, who are students of education faculties in different cities of Turkey, were reached. Thus, a total of 920 participants were included in the sample.
The Reasoning Ways Scale, the Revised Social Problem Solving Inventory Short Form, and the Rational and Intuitive Decision-Making Styles Scale were used as data collection tools in the study. In the analysis of the data, descriptive statistics, t-test, Mann-Whitney U, ANOVA, Kruskal-Wallis, Bonferroni and Spearman Correlation were used.
The results of the study showed that teachers and pre-service teachers use reasoning ways at a “good” level. It was understood that "Verbal" and "Analogical" sub-dimensions of reasoning ways were preferred by both groups at a very good level. It has been understood that teachers and pre-service teachers use their "rational decision making" skill at a very good level and both groups use their "intuitive decision making" skill at a moderate level. Social Problem Solving Skills of teachers and pre-service teachers were found to be at a “good” level.
As a result of the correlation analysis, a positive correlation was found with the positive and interrelated variables and sub-dimensions. Negative relationships were also found in the negative sub-dimensions. The results obtained regarding all the variables and sub-dimensions of the study supported each other.
Keywords: Pre-Service Teacher, In- Service Teacher, Reasoning Ways, Social Problem Solving, Intuitive Decision Making

Anahtar Kelimeler

Pre-Service Teacher, In- Service Teacher, Reasoning Ways, Social Problem Solving, Intuitive Decision Making

Kaynakça

• Akınoğlu, O., & Bakır, S. A. (2003). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde coğrafya konularını öğrenmeleriyle ilgili durum analizi. Marmara Coğrafya Dergisi, 8, 83-106.
• Amiripour, M. P., & Bijan-Zadeh, M. H. (2012). Instruction of mathematical concepts through analogical reasoning skills. Indian Journal of Science and Technology, 5(6), 2916–2922. Retrieved from: https://doi.org/10.17485/ijst/2012/v5i6.12.
• Benford, R., & Lawson, A.E. (2001). Relationships between effective inquiry use and the development of scientific reasoning skills in college biology labs. Master Thesis: crome- extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED456157.pdf
• Brown, A. L., & Campione, J. C., (1994). Guideddiscovery in a community of learners. Classroom lessons: Integrating cognitive theory and classroom practice (pp. 229-270). Cambridge, MA: Bradford.
• Collaboration of Academics For Social Emotional Learning [CASEL], 2021. Retrieved from: https://casel.org, 24.05.021
• Ceylan, R., Yıldız Bıçakçı, M., Aral, N.& Gürsoy, F. (2012). Okul öncesi eğitim kurumunda çalışan öğretmenlerin problem çözme becerilerinin incelenmesi. [An investigation of the problem solving abilities of pre-schoolteachers] Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,14 (1), 85-98.
• Chen, C. T., She, H. C. (2015). The effectiveness of scientific inquiry with/without integration of scientific reasoning. International Journalof Science and Mathematics Education, 13(1), 1–20. Retrieved from: https://doi.org/10.1007/s10763-013-9508-7.
• D’Zurilla, T.J. & Nezu, A.M. (2010). Problem-solving therapy. K.S. Dobson, (Ed.), Handbook of Cognitive-Behavioral Therapies (ss.197-224). New York: The Guilford Press.
• Dikmen, C. (2019). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluşu ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [An Examination of the relationship between psychological well-being and social problem solving skills of university students] Yüksek Lisans Tezi. Retrieved from: https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/109336
• Durhan, G. (2021). Akıl ilkelerinin epistemolojisi. 19 Mayıs sosyal bilimler dergisi. ISSN: 2717-736X Cilt: 2 Sayı: 4
• Eskin, M., & Aycan, Z. (2009). Gözden geçirilmis sosyal sorun çözme envanteri’nin Türkçe’ye (Tr-SSÇE-G) uyarlanması, güvenirlik ve geçerlik analizi [the adaptation of the revised social problem solving inventory into Turkish (Tr-SPSI-R): A reliability and validity analysis]. Türk Psikoloji Yazilari, 12(23), 1–10.
• Evans, B. T., & Jonathan St, (2010) Intuition and reasoning: A dual-process perspective. Psychological Inquiry, 21:4, 313-326, DOI: 10.1080/1047840X.2010.521057
• Gillies, R. M. (2011). Promoting thinking, problem-solving and reasoning during small group discussions. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 17 (1), 73-89. https://doi.org/10.1080/13540602.2011.538498
• Gillies, R. M. (2017). Promoting academically productive student dialogue during collaborative learning. International Journal of Educational Research http://dx.doi.org/10.1016/j.ijer.2017.07.014
• Goodman, A., Joshi, H., Nasim, B., & Tyler, C. (2015) Social and emotional skills in childhood and their long term effects on adult life. UCL, Institute of Education
• Holyoak, K. J. & Morrison, R. G. (2005). The Cambridge handbook of thinking and reasoning. Cambridge University Press.
• Hyson, M. (2004). The emotional development of young children (2nd ed.). New York: Teachers College Press.
• İme, Y. ,Kalı Soyer, M. & Keskinoğlu, M. Ş. (2020). Akılcı ve sezgisel karar verme stilleri ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. [Adaptation of rational and intuitive decision making styles scale to Turkish] OPUS International Journal of Society Researches, Eğitim ve Toplum Özel sayısı, 5995-6013 . DOI: 10.26466/opus.720827
• Jongsma Jr, A. E., Peterson, L. M., McInnis, W. P., & Bruce, T. J. (2014). The child psychotherapy treatment planner: Includes DSM-5 Updates (Vol. 294). John Wiley&Sons.
• Kind, P., & Osborne, J. (2017). Styles of scientic reasoning : A cultural rationale for science education?. Science education, 101 (1). pp. 8-31.
• Koç, Terzi & Gül.(2015). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri ile kişilerarası problem çözme becerileri arasındaki ilişki. [The relationship between the university students’ communication skills and their interpersonal problem solving skills]. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, Cilt: 4Sayı: 1ISSN: 2147-0146 / 2147-0146: 369 – 390.
• König, J., Jäger-Biela, D. J., &Glutsch, N. (2020). Adapting online teaching during COVID-19 schoolclosure: Teacher education and teacher competence effects among early career teachers in Germany. European Journal of Teacher Education, 1-15.
• Kulen, N. (1972). Mantık. Nadir Kitap, İstanbul
• Marchis, I. (2013). Pre service primary school teachers’ logical reasoning skills. Acta Didactica Napocensia, ISSN 2065-1430. INTE 2014 Conference 2014, Valencia, Spain.
• Milli Eğitim Bakanlığı Öğretim Programları Daire Başkanlığı (2020). Salgın (Covid 19) sonrası okula uyum. MEB yayını. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü (2010). Öğretmen yeterlikleri. MEB Yayını. Ankara
• Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yetiştirme Genel Müdürlüğü (2017). Öğretmen yeterlikleri. MEB Yayını. Ankara.
• Mercier, H., & Sperber, D. (2011). Why do humans reason? Arguments for an argumentative theory. Behavioral and Brain Sciences, 34 (2), 57-74. doi:10.1017/S0140525X10000968
• Nickerson, R.S. (1986). Reflections on reasoning (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315792675. eBook ISBN,9781315792675 (30 June, 2019).
• Özcan, M (2011). Bilgi çağında öğretmen eğitimi, nitelikleri ve gücü bir reform önerisi [Teacher education, qualifications and strength in the ınformation age a reform prooposel]. ISBN: 978-605-5485-40-5, Ankara.
• Scruton, R. (2015). Modern felsefenin kısa tarihi, [A brief history of modern philosophy] Çev. U. Özmakas ve Ü. H. Yolsal, dipnot yayınları, Ankara.
• Sharp, P. (2001). Nurturing emotional literacy. London: David Fulton.
• Sinclair, M. (2010). Misconceptions about ıntuition. Psychological Inquiry, 21:4, 378-386, DOI: 10.1080/1047840X.2010.523874
• Taylor, R. D., Oberle, E., Durlak, J. A., & Weissberg, R. P. (2017). Promoting positive youth development through school‐based social and emotional learning interventions: A meta‐analysis of follow‐up effects. Child Development, 88(4), 1156–1171
• Topçu. M. S. (2008). Preservice science teachers’ informal reasoning regarding socioscientific issues and the factors influencing their informal reasoning. Doktora Tezi: Retrieved from: https://tez.yok.gov.tr
• Umay, A. (2003). Matematiksel muhakeme yeteneği [Mathematical reasoning ability]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 234–243.
• World Health Organization [WHO], (2020). Virtual pres conference on COVID-19. Retrieved from: https:// www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/transcripts/who-audio-emergencies-coronavirus-press-conference-full-and-final 11mar2020.pdf?sfvrsn=cb432bb3_2.
• Yalın Uçar, M., Bağatarhan, T.,Yakıt, G., Kızılaslan, H., N., & Erol, A.(2021). Akıl Yürütme ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması [Development of reasoning ways scale: Validty and reliability study]. Yayınlanmamış Ölçme Aracı.