Farklı Müzik Kültürlerinde Mey Çalgısı ve İcracıları

Yıl 2019, , 1239 - 1260, 30.06.2019

Can Doğan

https://doi.org/10.15869/itobiad.498130

Öz

Bir eşlik ve solo çalgısı olan mey; Anadolu’da daha çok doğu
bölgelerinin melodik yapısını yansıtan, kadınlar ve erkekler tarafından icra
edilen bir çalgıdır. Anadolu’da mey, Azerbaycan’da balaban, Ermenistan’da duduk adlandırmaları
ile karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma ile meyin farklı
coğrafyalarda fiziksel ve icra özellikleri bakımından karşılaştırılması, önemli
icracılarından bazılarının tanıtılması, mey hakkında bilgi verilerek ilgili
belgelerin yazıya aktarılması amaçlanmıştır. Önemli icracı örnekleri için Anadolu’da
Binali Selman, Azerbaycan’da Shirzad Fateliyev, Ermenistan’da Giorgi Milasov ele alınacaktır. Araştırmamızın evrenini Anadolu’daki nefesli
çalgılar, örneklemini ise mey çalgısı oluşturmaktadır. Verilerin elde
edilmesinde kaynak tarama ve mülakat yöntemi kullanılmıştır. Çalışma, balaban ve
duduk ile sınırlandırılmıştır. Bu çalgıları icra eden önemli
icracıların icra özellikleri bulgularda ele alınmıştır. Mey, toplumların müzik
kültürlerinin benzerliklerine işaret etmektedir. Bu açıdan mey, balaban, duduk gibi
çalgıların; melodik yapılarının ortaklığı, fiziksel yapı bakımından benzerliği
ve icralarındaki farklılıkları ortaya konulmuştur. Ortak bir kültür, küçük
nüanslarla birbirinden ayrılmaktadır ve mey farklı adlarla aynı amaca hizmet
etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mey, Duduk, Balaban, Binali Selman, Şirzad, Milasov

Mey Instrument and Its Performers in Different Musical Cultures

Öz

Mey
which is a companion and solo instrument; is an instrument performed by women
and men and reflects mostly the melodic structure of eastern regions in
Anatolia. It is seen in Anatolia as mey, in Azerbaijan as balaban and in
Armenia as duduk. With this study, it is aimed to compare the different
physical and executive characteristics of the mey in different geographies, introduce some important  performers and give information about mey.
Binali Selman, Shirzad Fateliyev and
Giorgi Milasov are
important performers . Literature review and interview techniques are used to
get datas. The performance quality of those who perform these instruments are
approached  in findings. In this respect,
the similarities of melodic structures, the similarities in physical structure
and the differences  in performances of
these instruments ,as mey, balaban, duduk ,were revealed. Common culture draws
apart each other by small hues and mey tends same purpose with different names. 

Anahtar Kelimeler

Mey, Duduk, Balaban, Milasov, Binali Selman, Şirzad

Kaynakça

• • Meydan Larousse (1988), Meydan Yayınevi, İstanbul, s. 696• Gazmihal, Mahmud Ragıp (1975); “Türk Nefesli Çalgıları”, Kültür Bakanlığı MİFAD Yayınları, Ankara. (Gazmihal 1975)• Kaçmaz, Gürkan (2006), Nefesli Halk Çalgılarımızdan “Mey”in Enstrumantasyonu, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. (Kaçmaz 2006)• Say, Ahmet (2004), Müzik Sözlüğü, Müzik Ansiklopedisi Yayınları. (Say 2004)• Sever Mustafa, “Toplumsal Bellek ve Geleneksel Eylem Bağlamında Bir Sözel Tarih Metninin Değerlendirilmesi” Millî Folklor, 2008, Yıl 20, Sayı:77. (Sever 2008)• Şenel, Süleyman (2005): “‘Mey-Balaban-Duduk’ ve ‘Sarı Gelin Türküsü’ Hakkında Süleyman Şenel ile Bir Röportaj”, Röportaj Samil Kucur, http://www.turkuler.com/yazi/meybalaban.asp, Aralık. (Şenel 2005• Tarlabaşı, B.(1984). “Öz Çalgımız Kaval”, Günlük Ticaret Gazetesi Tesisleri, İstanbul, s. 21)• Karahasanoğlu Ata, Songül (1996); “Mey ve Metodu”, İnkılâp Kitabevi, İstanbul. (Karahasanoğlu 1996)• Karahasanoğlu Ata, Songül (2002); “Mey Gövde ve Kamış Yapımı”, Folklor/ Edebiyat Dergisi, Cilt VIII, Sayı: XXXII. (Karahasanoğlu 2002)• Yahya Kaçar, Gülçin (2012); Türk Mûsikîsi Üzerinde Görüşler (Analiz ve Yorumlar), Maya Akademi Yay., Ankara. (Yayha Kaçar: 2012) • Florıda State Unıversıtycollege Of Musıc Makale The Musıc That Shaped A Natıon:The Role Of Folk Musıc, The Duduk, And Clarınet In The Works Of Contemporary Armenıan Composers Aram Khachaturıan And Vache Sharafyanbyanastasıa Chrıstofakıs)
• İnternet Siteleri
• • http://www.bayburtpostasi.com.tr/kultur-sanat/bu-dunyadan-binali-selman-gecti-h6108.html, Erişim Tarihi: 14.03.2018• http://www.bayburtpostasi.com.tr/kultur-sanat/bu-dunyadan-binali-selman-gecti-h6108.html, Erişim Tarihi: 14.03.2018• http://mey.gen.tr/Mey/Tr/anasayfa.htm, Erişim Tarihi: 14.03.2018 http://neyzenahmetkaya.com/wp-content/uploads/MEY-%C3%96L%C3%87%C3%9CLER%C4%B0.jpg• http://www.minasovduduk.com/becoming-duduk-virtuoso-a-new-book-to-aid/ • https://sabankurt.com/duduk-mey-balaban-uclusu/• http://www.mey.gen.tr/Mey/Tr/linkler.htm• http://www.mey.gen.tr/Mey/Tr/linkler.htm• http://arthurgrigoryan.com/• (https://sabankurt.com/duduk-mey-balaban-uclusu/)