Nepotizm ve Örgütsel Sessizlik İlişkisi: Rekreasyon Faaliyeti Gösteren Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma

Yıl 2020, , 3313 - 3337, 29.12.2020

Seda Erkekli , Ercan Yavuz

https://doi.org/10.15869/itobiad.773790

Cited By: 3

Öz

Çalışmanın amacı iş görenlerin nepotizm kavramı ile ilgili düşüncelerini ve bu kavramın örgütsel sessizlik ile ilişkisini açıklamaktır. Bu çerçevede öncelikle bireylerin nepotizm ve örgütsel sessizlik davranışına karşı düşünceleri belirlenmiştir. Bu doğrultuda araştırma Ankara ilinde bulunan rekreasyonel faaliyet gösteren 4 ve 5 yıldızlı konaklama işletmelerinde çalışan bireylerin, nepotizm ile örgütsel sessizlik davranışı arasındaki ilişkinin özel sektör boyutunda incelenmesi amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma için veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır. Düzenlenen anket formu üç bölümden meydana gelmektedir. Anket formunun ilk bölümünde kişisel bilgi formu, ikinci bölümünde nepotizm ölçeği, üçüncü bölümünde ise örgütsel sessizlik ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre nepotizm ve örgütsel sessizlik arasında tek yönlü anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Ayrıca nepotizm algısının örgütsel sessizlik alt boyutlarından kabullenilmiş sessizlik, savunmacı sessizlik alt boyutları ile bir ilişkisi bulunmasına rağmen, örgüt yararına sessizlik alt boyutu ile ilişkisi görülmemektedir. Yapılan analizler sonucunda yaş, eğitim ve iş yerindeki konum değişkenlerinin bir etkisi olduğu görülürken; cinsiyet ve çalışma sürelerinin herhangi bir etkisinin olmadığı görülmektedir. Nepotizm ile örgütsel sessizlik davranışı arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere yapılan bu çalışmanın kayırmacı uygulamalar konusunda bireylerin bilinçlenmesinde katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu doğrultuda çalışma, sektörde faaliyet gösteren işletmelere nepotizm ve örgütsel sessizlik davranışı ile ilgili yol gösterici olması yönünden önem taşımaktadır. Araştırmalar incelendiğinde örgüt içerisinde uygulanan nepotik davranışlar ile iş görenlerin sessizlik davranışı göstermeleri arasında bir ilişki olduğu görülmüştür. Örgüt çalışanlarına karşı yapılan nepotizm davranışı, çalışan görüşlerinin rahat bir şekilde ifade edilmemesine neden olmaktadır. Çalışanlar kendilerine yöneltilen bu davranışlar karşısında fikirlerini açıkça ifade etmemekte ve mevkilerini tehlikeye atmamak adına sessiz kalmayı tercih etmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Nepotizm, Kayırmacılık, örgütsel sessizlik, Rekreasyon İşletmeleri

Relationship Between Nepotism And Organizational Silence: A Survey İn Accommodation Facilities Operate Recreational

Öz

The purpose of this study is to describe personnel’s thoughts towards nepotism concept,to explain relationship between nepotism and organizational silence. In this context, the thoughts of individuals against nepotism and organizational silence behavior were determined. Accordingly, the study was carried out with the aim of examining the relationship between nepotism and organizational silence behavior of private sector in recreational activities in 4 and 5 star accommodation business employees in Ankara.To collect data for the study questionnaire method was used. Prepared questionnaire form consisted of three sections. Prepared questionnaire form consisted of three sections. Questionnaire’s first section includes personnel data form, second section comprises of nepotism scale, third section in volves organizational silence scale.According to findings gathered there is linear relationship between nepotism and organizational silence. Furthermore, although nepotism has a relationship with acquiescent silence, and defensive silence which are sub-dimensions of organizational silence, it was not seen any relationship with prosocial silence.As a result of the analyzes, it is seen that the variables of age, education and workplace have an effect; gender and working time seem to have no effect. This study to determine the relationship between nepotism and organizational silence behavior is thought to contribute to raising awareness of favoritism practices. Accordingly, the work is important to guide businesses operating in the sector regarding nepotism and organizational silence behavior. When the research was examined it was seen that there was a relationship between the nepotic behaviors applied within the organization and the silence behavior of the people who were working. The behavior of nepotism against the employees of the organization causes the views of the employees who are organization not to be expressed comfortably. Employees do not express their opinions clearly in these behaviors directed at them and prefer to remain silent in order not to jeopardize their positions.

Anahtar Kelimeler

Favoritism, Nepotism, Organizational Silence, Recreational Enterpries

Kaynakça

• Abdalla, H. F., Maghrabi, A.S., Raggad, B.G. (1998). “Assessing the Perceptions of Human Resource Managers Toward Nepotism,A Cross-cultural study”, International Journal of Manpower, 19(8), 554-570.
• Akan, B. B., Oran, Ç.F. (2017). “Akademisyenlerin örgütsel sessizlik algıları: Konuya ilişkin bir uygulama”, K.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 6(5), 117-134.
• Alparslan, A., Kayalar, M. (2012). Örgütsel Sessizlik: Sessizlik Davranışları, Örgütsel ve Bireysel Etkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (6), 136-147.
• Amiri, A., Kahnali, Z. M., Alamdari A., Nejad A.R. (2018). “Investigating the relationship between silence and organizational commitment (Case Study: Shiraz University of Medical Sciences”, Revista Publicanda, 15(2), 893-906.
• Asunakutlu, T., Avcı, U. (2010). “Aile işletmelerinde nepotizm algısı ve iş tatmini ilişkisi üzerine bir araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İ.İ.B. F Dergisi, 15(2), 93-109.
• Below, A. (2003). In Praise of Nepotism: A Natural History. New York: Doubleday.
• Büte, M. (2015). “Nepotizm ve iş tatmini ilişkisinde iş stresinin aracı rolü var mıdır? “, D.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, (29), 1-8.
• Çakıcı, A. (2007). “Örgütlerde sessizlik: Sessizliğin teorik temelleri ve dinamikleri”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 145-162.
• Çalık, A. (2016). Nepotizmin örgütsel sessizlik üzerine etkisinde özyeterlilik algısının rolü̈. Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü̈, Erzurum.
• Deniz, K. (2018). Örgütsel sessizlik, örgütsel adalet ve işe yabancılaşma arasındaki ilişkiler: Hizmet sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü̈, İstanbul.
• Durak, İ. (2012). Korku kültürü ve örgütsel sessizlik, Bursa: Etkin Yayınları.
• Erdem, A. R. (2020). Conceptual Analysis of Discrimination. International Journal of Humanities and Research, 5 (4), 12-20.
• Ford, R., McLaughin, F. (1985). “Nepotism”, Personnel Journal , (64), 57-61.
• Güriş, S., & Astar, M. (2015). Bilimsel Araştırmalarda SPSS ile İstatistik. İstanbul: Der Yayınları.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karahan, A., Yılmaz, H. (2014). “Nepotizm ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi ve bir uygulama”, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (27), 124-148.
• Moghaddampour, J., Nazemipour, B., Aghaziarati, M., Bordbor H. (2013). “Illuminating employees organizational slience”, Management Science Letters, (3), 2213-2222.
• Ören, N. (2015). “Örgütlerde, nepotizm ve önemi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (20), 340-354.
• Örücü, E., Biyan, A. N. (2018). “Psikolojik sözleşme ihlali ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişki: İmalat sektörüne yönelik bir araştırma”, M.C.B.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 16(4), 46-71.
• Özkan, Ö. (2019). Nepotizm ve insan kaynakları arasındaki ilişkinin incelenmesi ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özkanan, A., Erdem, R. (2014). “Yönetimde kayırmacı uygulamalar: Kuramsal Bir Çerçeve.”, Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences, 2(20), 179-206.
• Özler, H., Ergun, D., Ö., Gümüştekin, G. E. (2007). “Aile işletmelerinde nepotizmin gelişim evreleri ve kurumsallaşma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (17), 437-450.
• Parcham, E., Ghasemizad, A. (2016). “The impact of organizational culture on employees organizational slience in Shiraz University of medical sciences”, Journal of Healt Management & Informatic, 4(1), 25-30.
• Pelit, E., Baytok, A., Soybalı, H.H., Kılıç, İ. (2017). “The role of demografic charecterictic in the nepotism perfection: An application on the hotel busines employees”, Journal of Turkish Tourism Research, 1(2), 45-63.
• Polat, B. (2016). Çalışanların kayırmacılık algıları ile sessizlik davranışları arasındaki ilişki: Kamu sektöründe bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü̈, Ankara.
• Sarıboğa, M. (2017). Nepotizmin örgütsel bağlılık ve iş doyumuna etkisi ve otel çalışanları üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şahin, H., Yalçın, B. (2017). “Örgütsel sessizlik ve çalışanların performansları arasındaki ilişki: İzmir ili Çiğli ilçesi devlet ilkokullarına ilişkin bir araştırma” Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(3), 60-90.
• Şehitoğlu Y. ve Zehir C. (2010). “Türk Kamu Kuruluşlarında Çalışan Performansının, Çalışan Sessizliği ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Bağlamında İncelenmesi”. Amme İdaresi Dergisi, 43(4), s87-110.
• Timuroğlu, K.M., Alioğulları, E. (2018). “Örgütsel güvenin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisi: Erzurum ili araştırma görevlileri üzerine bir araştırma”, A.Ü. İ.İ.B. F Dergisi, 33(1), 243-264.
• Tiyek, R., Peker, K. (2015). “Örgütsel etik davranışlar: Bir araştırma”, Ç.K.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 113-136.
• Tokmak, M. (2018). “Kişilik özelliklerinin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma: Banka çalışanları örneği”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 2219-2233.
• Tunçbilek, Y, Akkuş, A. (2017). Nepotizm (akraba kayırmacılığı) ve iş tatmini arasındaki ilişki ve Safranbolu konaklama işletmelerinde bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (3), 169-197.
• Uslu, S., Aktaş, H. (2017). “İşten ayrılma niyeti ile örgütsel sessizlik etkileşiminde iş güvencesi memnuniyeti ve iş güvencesi endeksinin aracı rolü: Özel bir hastane çalışanları üzerinde bir araştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 12(1), 141-160.
• Ülker, F., Kanten, P. (2009). “Örgütlerde sessizlik iklimi, iş gören sessizliği ve örgütsel bağlılık ilişkisine yönelik bir araştırma”, A.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 1(2), 112-126.
• Van Dyne, L., Ang, S., & Botero, I.C. (2003), Conceptualizing Employee Silence and Employee Voice as Multidimensional Construct, Journal of Management Studies, 40, 1359-1392.
• Yalçınsoy, A. (2019). “Örgüt kültürü ve örgüt ikliminin örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinin analizi “, Anemon Muş̧ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2),67-77.