Dışsal Şokların Türkiye'nin Ekonomik Büyümesi Üzerine Etkisinin Ampirik Analizi

Yıl 2021, , 3345 - 3368, 30.12.2021

Tuba Şahinoğlu Melahat Batu Ağırkaya

https://doi.org/10.15869/itobiad.885942

Öz

Küreselleşme kavramının etki alanları içinde özellikle ekonomik boyutu, son yüzyılda dünya ticaretinde önemli gelişme ve büyüme kat ederek göz alıcı bir noktaya gelmiştir. Küreselleşmenin neden olduğu acımasız rekabet makroekonomik istikrarsızlık yaratarak konjonktörel dalgalanmalara neden olmaktadır. Bir ülkenin uluslararası ekonomik ilişkileri nedeniyle diğer ülkelerde ortaya çıkan dışsal şoklar konjonktürel dalgalanmaların kaynakları arasında yer almaktadır. Dalgalanmaların nedenlerine ve kaynaklarına ilişkin mevcut literatürde dışsal şokların yarattığı dengesizlikler genel olarak arz ve talep kaynaklı olmak üzere iki açıdan ele alınmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'nin yoğun ticaret ilişkisi içinde olduğu ülkelerden kaynaklanan dışsal arz ve talep şoklarının kısa ve uzun vadeli makroekonomik etkileri iş çevrimleri ve senkronizasyon dikkate alınarak araştırılmış ve Türkiye'nin ekonomik büyümesi üzerindeki olası etkileri ortaya konmuştur. Buna göre Türkiye, ABD, Almanya, İngiltere, Rusya, Çin, İtalya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Irak'ın ilgili değişkenlerinin 1989-2019 dönemine ait verileri zaman serileri, ARDL modeli ve Varyans Ayrıştırma Yöntemi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular her bir ülke ve dönem için farklılık göstermektedir. Buna göre tüm modellerde Türkiye’nin kişi başına GSYH’sında meydana gelen değişimin büyük kısmının kendinden kaynaklandığı ve ayrıca sermaye, emek ve petrol fiyatı değişkenlerinin etkisinin daha fazla olduğu dikkat çekmektedir

Anahtar Kelimeler

Dışsal Şoklar, İş Çevrimleri, Senkronizasyon, Konjonktörel Dalgalanmalar, Varyans Ayrıştırması

Empirical Analysis of the Effect of External Shocks on Turkey's Economic Growth

Öz

Within the spheres of influence of the concept of globalization, especially the economic dimension has reached an eye-catching point by means of significant development and growth in world trade in the last century. The ruthless competition caused by globalization creates macroeconomic instability and causes cyclical fluctuations. External shocks that occur in other countries due to the international economic relations of a country are among the sources of cyclical fluctuations. In the current literature on the causes and sources of fluctuations, the imbalances created by external shocks are generally considered from two aspects, namely supply and demand.In this study, the short-and long-term macroeconomic effects of exogenous supply and demand shocks originating from the countries where Turkey has an intense trade relationship were investigated by considering business cycle and synchronization, and their possible effects on Turkey's economic growth was revealed. Accordingly, the data of the relevant variables of Turkey, USA, Germany, England, Russia, China, Italy, United Arab Emirates, and Iraq for the period 1989-2019 were analyzed by time series, ARDL model, and Variance Decomposition Method. The findings obtained differ for each country and period. Accordingly, all models in the self-Turkey’s per capita due to changes occurring in the majority of GDP and capital, labor and highlights the impact of oil prices is more variable.

Anahtar Kelimeler

External Shocks, Business Cycles, Synchronization, Cyclical Fluctuations, Variance Separation

Kaynakça

• Akyıldız, H. (2006). Türkiye’de İstihdamın Analitik Dinamiği. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Allegret, P., Couharde, C., & Guillaumin, C. (2012). The Impact Of External Shocks In East Asıa: Lessons From Structural Var Model Wıth Block Exogeneıty. International Economics , 132, 35-89.
• Bermingham, C., & Conefrey, T. (2014). Science DirectThe Irish Macroeconomic Response to an External shock with an Application to Stress Testingcation to Stress Testing. Journal of Policy Modeling, 36, 454-470.
• Berument, H., & Doğan, B. (2005). The Asymmetric Effects of Government Spending Shocks: Empirical Evidence from Turkey. Journal of Economic and Social, 6(1), 33-51.
• Blecker, R. (2007). External Shocks, Structural Cahance and Economic Growth in Mexico 1979-2006. Working Paper.
• Brown, S., Yücel, M., & John, T. (2002). Business Cycles: The Role of Energy Prices. Dallas: Federal Reserve Bank of Dallas.
• Campbell, J., & Mankiw, G. (1987). Are Output Fluctuations Transitory? Quarterly Journal of Economics, 102(4), 857-880.
• Çambazoğlu, B., & Karaalp, H. (2012). Parasal Aktarım Mekanizması Döviz Kuru Kanalı: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(2), 54-66.
• Çelik, R. (2018). Döviz Kuru ve Petrol Fiyatlarının Enflasyona Yansıma Karakteri:Türkiye Örneği. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitiüsü.
• Demir, H. (2018). Parasal Aktarım Mekanizmalarından Faiz Kanalının Reel Ekonomiye Etkileri Türkiye Örneği. Tekirdağ: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitiüsü.
• Duasa, J. (2007). Determinants of Malaysian Trade Balance:An ARDL Bound Testing Approach. Global Economic Review, 36(1), 89-102.
• Duma, N. (2008). Pass-Through of External Shocks to Inflation in Sri Lanka. International Monetary Fund.
• Gregorio, j., Landerretche, O., Neilson, C., Broda, C., & Rigobon, R. (2007). Another Pass-Through Bites The Dust? Oil Prices And İnflation. Chile: Central Bank of Chile.
• Hammoudeh, S., Bhar, R., & Thompson, M. (2010). Re-Examining the Dymanic Causal Oil-Macroeconomy Relationship. International Review of Financial Anaysis, 19(4), 300-304.
• İpek, E. (2008). Dünya Petrol Fiyatlarındaki Değişimin Türkiye’nin Ekonomik Büyümesi Üzerine Etkileri. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ireland, P. (2005). The Monetary Transmission Mechanism. Boston: Federal Bank.
• İşcan, H. (2018). Türkiye'de Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Oranı İlişkisi:2009-2017 Uygulaması. Isparta: Süleyman Demirel Üniversiyesi Sosyal Bilimler Enstitiüsü.
• Karras, G. (1996). Are The Output Effects of Monetary Policy Asymmetric? Evidence from A Sample. Oxford Bulletin of Economics , 58(2), 267-278.
• Konak, A. (2012). Ticarette Dışa Bağımlılık ve Türkiye'nin Dış Ticareti Üzerine Etkiler:1980-2010 Ekomomik Analizi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lardic, , S., & Migon, V. (2006). The İmpact of Oil Prices on GDP in Europen Countries: An Empirical Investigation Based on Asynnetric CXointegration. Energy Policy, 34(18), 3910-3915.
• Lee, K., & Ni, S. (2001). On the Dynamic Effects of Oil Price Shocks:a Study Using İndustry Level Data. Journal of Monetary Economics, 49(2002), 823-852.
• Lotfi, R. (2005). External Shocks and Economic Fluctuations: Evidence from Tunisia. MPRA Paper.
• Mork, K. (1989). Oil and the Macroeconomy When prices go Up and Down:An Extension of Hamilton's Ressults. Journal of Political Economy, 97(3), 740-744.
• Özlale, Ü., & Pekkurnaz, D. (2010). Oil Prices and Current Account: A structural Analysis for the Turkish Economy. Energy Policy, 38 (8), 4490-4495.
• Pazarlıoğlu, M., & Gülay , E. (2007). Net Portföy Yatırımları ile Reel Faiz Arasındaki İlişki:Türkiye Örneği 1992:I-2005:IV. Dokuz Eylül Üniversitesi Dergisi, 9(2), 1-8.
• Pesaran, M., Shın , Y., & Smıth, R. (2000). Structural Analysis of Vector Error Correction Models With Exogenous I(1) Variables. Journal of Econometrics(97 ), 293- 343.
• Pesaran, M. (1997). The Role of Economic Theory in Modelling the Long Run. The Economic Journal, 107 (440), 178-191. URL: https://www.jstor.org/stable/2235280 adresinden alındı
• Peseran, M., Shin , Y., & Smith , R. (2001). Bond Testing Approches to The Analysis of Level Relationship. Journal of Applied Econometrics( 16), 289-326.
• Polat, M., & Sancar, C. (2015). Türkiye’de Dış Ticaret Açığı ve Petrol İthal Fiyatları İlişkisi. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi(48), 555-560.
• Ravn, M., & Sola , M. (1997). Asymmetric Effects of Monetary Policy in the US: Positive vs. Negative or Big vs. Small. niversitat Pompeu Farba.
• Somçağ, S. (2008). Türkiye'nin Ekonomik Krizi Ortaya Çıkışı ve Çözüm Yolları. İstanbul: 2006 Yayınevi.
• Şengül, S., & Tuncer , İ. (2006). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: 1960-2000. İşletme ve Finans Dergisi, 21(242), 69-80.
• Tanrıöver, B., & Yamak , N. (2012). Parasal Şokların Asimetrik Etkileri: Teori ve Türkiye. Ege Akademik Bakış, 12(3), 339-350.
• Ünsal, M. (2013). Makro İktisat. Ankara: İmaj Yayıncılık.
• Yaylalı, M., & Lebe, F. (2012). İthal ham petrol Fiyatlarının Türkiye'deki Makroekonomik Aktiviteler Üzerine Etkisi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 32(1), 43-68.
• Yurdakul, E. (2014). Türkiye'de İthalatın Gelişimi ve İthalatın Yapay Sinir Ağları Yöntemi İle Tahmin Edilebilirliğne Yönelik Bir Analiz. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.