Sadiq Wijdani and His Religious Works

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 4, 877 - 895, 26.12.2015

Tuğrul Tezcan

Öz

Sadiq Wijdani, was a versatile statesman who passed away three quarters of a century ago.  By writing books and giving speeches in order to prevent the moral decadence in the society in his day, Therefore he wrote basic explanatory books showing how to perform the acts of worship for the benefit of Muslim brothers and also authored a catalogue (fihrist) to facilitate searching and finding a verse or a chapter of the Qur'an. Moreover Wijdani composed works relating to the sufi orders (turuq), studied the origins of the sufi concepts and strove to correct the public's misconceptions of the sufism.   Wijdani expressed in words his reaction to the attacks against the Prophet Muhammad. This paper presents some evaluations of Wijdani's life and his religious books.        

Anahtar Kelimeler

-

Sâdık Vicdânî ve Dînî Eserleri

Öz

Mülazemetlikle başlayan memuriyet hayatına gazete baş muharrirliği ve vali vekilliği gibi bir çok görevi sığdırmış olan Ebu Rıdvan Sadık Vicdâni, üç çeyrek asır önce hayata veda etmiş olan çok yönlü (şairlik, yazarlık, tasavvuf) bir devlet adamıdır. Döneminin ahlakî toplumsal çöküşüne engel olmak amacıyla eserler yazan ve konuşmalar düzenleyen Vicdâni, bu yönüyle toplumun ihtiyaçlarına karşı duyarsız kalmamış, eserlerini bu ihtiyaçlar doğrultusunda oluşturmuştur. O ihvan diye isimlendirdiği Müslüman kardeşlerinin farz ve vacip ibadetlerinin nasıl eda edileceğini gösteren basit ilmihal kitapları hazırladığı gibi, Kur’an’dan bir sure veya ayetin kolaylıkla bulunmasını sağlayacak bir fihristin hazırlanmasını da kendisine görev bilmiştir. Dinin tarikat bazında temsilini gösteren tarikatlar hakkında detaylı bilgiler veren eserler yazmış, tasavvufa dair kavramların kökenlerini araştırmış ve kamuoyunda oluşmuş yanlış algıları düzeltmeye çalışmıştır. Toplumun manevi dinamikleri olan ahlakın deforme olmuş taraflarını hitablarınde dile getirmiş, bu hususta ahlakın kaynağının İslam Dini olduğunun altını çizmiştir. Son Peygamber Hz.Muhammed’e yönelik saldırılara karşı tepkisini yazı diliyle ifade etmiştir. Bu makalede, Vicdânî’nin hayatı ve  dînî muhtevalı eserleri hakkında değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar kavramlar: Sadık Vicdânî, Fihrist-i Kur’an-ı Kerim, Tomâr-ı Turuk-ı Aliyye, Hitabiyyat, Cuma ve Bayram Namazları                                                                                                         

Anahtar Kelimeler

Din, İslam Düşünürleri, Sadık Vicdani,

Kaynakça

• Baştürk , İbrahim, Son Asır Türk Şairleri, Haz. A.K .M. Başk.lığı. Yay. Ankara 2002
• Birinci, Ali; Kara, İsmail, “Mektupçu, Mutasavvıf, Şair ve Yazar, Sadık Vicdani,” Tarih ve Toplum, 1990 İstanbul
• Ceyhan, Semih, ‘Sadık Vicdani mad’. D.İ.B. İslam Ans. 2008
• Ebubekir, İbn Ebi Şeybe, Müsned-ü İbn Ebi Şeybe, Daru’l-Vatan, Riyad,1997
• el-Beyhakî, Ebubekir, Şüabu’l-iman, Mektebetü’r-Rüşd, Bombay, Hindistan
• El-Buhari, Sahih-i Buhari, Dar-u Tavku’n-Necat, Dımeşk,1422
• El-esbehânî, et-Tuyûrât, Mektebet-ü Evdâi’s-Selef, Riyad, 2004
• El-Kelâbâzî, EbuBekir, Bahru’l-Fevâidi’l-Meşhur Bi Maâni’l-Ahbar, Daru’l-Kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, Lübnan
• Et-Tayalisi, Ebu Davud, “Müsned-ü Ebi Davud et-Tayalisi”, Tahk. Muhammed İbn Abdi’l-Muhsin et-Turkî, Daru’l-Hıcr, Mısır, 1999
• İbn Hanbel, Ahmed, Müsned, Tahk. Ahmed Muhammed Şakir, Daru’l-Hadis, Kahire, 1995
• Reşat Öngören, D.İ.B. İslam Ans. “Tomar-ı Turuk-ı Aliyye” mad. 2012
• Susoy, Şenol, Za’feranbolu’nun Manevi Mimarları’, Karabük, 2014
• Vicdânî, Bayram Namazları, . İstanbul Matbaa-i Âmire’de 1335-37
• Vicdânî, Din-i Mubîn ve Ordu, 1325 tarihli Viyana’da kaleme alınmış ve Sırat-ı Müstekîm dergisinin 54.sayısında 24-25. sahifelerinde yayımlanmıştır.
• Vicdânî, Hitabiyyat, s.4,Matbahane-i Hüdavendigar,1336-38
• Vicdânî., Hüdavendigar Vilayeti Mektupçusu Ebu Rıdvan: Sadık Vicdani, Evkaf-ı islamiyye matbaası, Şehzadebaşı,1338-1340
• Vicdânî, Kitabul-Cum’a namıyla yazılıp henüp kitap şeklinde tab’ ettirilmeyen telif-i mufassal acizanemden telhis edilmiştir. İstanbul Matbaa-i Amiresi, 1335-37
• Vicdânî, Sadık, Fihrist-ü Kur’an-ı Kerîm, “Hüsn-ü İbtida” kısmı ,Dersaadet matbaası, İst. 1912
• Vicdânî, Tarikatler ve silsileleri, Yay. Haz. İrfan Gündüz, Enderun Kitabevi, 1995
• Vicdânî, Hz. Muhammed Niçin Çok Evlendi, Mukaddime, haz. Dursun Gürlek, Bedir Yay.İst.1998