İbrani Matbaacılığında Telif Hakları: 16-18. Yüzyıllar

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 298 - 320, 06.04.2016

Yasin Meral

Öz

İbrani matbaacılığında haskamot adı verilen onay metinleri üç farklı amaç için kullanılmıştır:
onay, övgü ve telif hakkı. Telif hakkı içeren onay metni, basımcıya ya da müellife belirli bir
kitapla ilgili yayın hakkını vermektedir. Bu tür onay metinleri, ilgili kitabın bir başkası
tarafından basılmasını belirli bir süre için yasaklamaktadır. Bazı durumlarda sadece belirli bir
kitabın değil aynı alanda benzer bir kitabın basılması da yasak kapsamına sokulmuştur.
Böylelikle diğer matbaacılar, ilgili kitabı basmaktan ve belirli bir bölgede satmaktan men
edilmektedirler. Bu durum sahte onay metinlerinin çıkmasına yol açmıştır. Sahte metin
düzenleyenler de cemaatten uzaklaştırma cezasıyla (herem) karşı karşıya kalmış olmaktadırlar.
Bu makalede İbrani matbaacılığında telif haklarının doğuşu ve karşılaşılan sorunlar tartışılacak
ve değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

En az 5 en fazla 7 kelime olmalıdır

Kaynakça

• Armstrong, Elizabeth, Before Copyright (1498-1526), Cambridge: Cambridge University Press, 1990.
• Benayahu, Meir, Haskama ve Reşut be-Defusey Venetsiya, Kudüs: Ben Zvi Institute 1971.
• Berger, Shlomo, Producing Redemption in Amsterdam, Leiden: Brill, 2013.
• Blau, Ludwig,“The Pope, The Father of Jewish Approbations”, Jewish Quarterly Review 10 (1897-1898), s. 175-176.
• Bloch, Joshua, “Venetian Printers of Hebrew Books”, Hebrew Printing and Bibliography, ed. Charles Berlin, (New York: New York Public Library Publishing, 1976), içinde s. 63-88.
• Bulat, Yehuda ibn, Kelal Katsar, İstanbul, 1532.
• Buzaglo, Shalom Ben Moses, Mikdaş Meleh, Amsterdam, 1749.
• Eybeschütz, Rabbi Jonathan, Kereti u-Feleti, Altona, 1763.
• Figo, Moşe ben Yosef, Zihron Torat Moşe, İstanbul, 1553.
• Ginsburg, Christian, Introduction to Massoretico-Critical Edition of the Hebrew Bible, London: The Trinitarian Bible Society, 1897.
• Heller, Marvin J., “Designing the Talmud: the Origins of the Printed Talmudic Page”, Tradition 29:3 (1995), s. 47-48.
• Heller, Marvin J, “Sibling Rivalry: Simultaneous Editions of Hebrew Books”, Further Studies in the Making of the Early Hebrew Book, (Leiden: Brill, 2013), içinde, s. 305-328.
• Heller, Marvin J., Printing the Talmud: Indiviual Treatises, Leiden: Brill, 1999.
• Heller, Marvin J., Sixteenth Century Hebrew Book, Leiden: Brill, 2004.
• Horotvitz, Pinhas ben Zvi Hirsch, Haflaa, Offenbach, 1787.
• Kımhi, David, Sefer Tehilim, Isny, 1541.
• Karo, Yosef, Sefer Bedek ha-Bayt, Venedik, 1606.
• Kohen, Yitshak ben Yosef, Peruş Megilat Rut, Selanik, 1551.
• Menahem, Hanina ben, Arye Edrei, Neil S. Hecht (ed.), Windows onto Jewish Legal Culture: Fourteen Exploratory Essays, Oxon: Routledge, 2011.
• Nathansohn, Joseph Saul, Şaul ve Meşiv, Lvov, 1865.
• Netanel, Neil Weinstock, “Maharam of Padua v. Giustiniani: The Sixteenth Century Origins of the Jewish Law of Copyright”, Houston Law Review (2007), s. 821-870.
• Perles, Joseph, Beiträge zur geschichte der Hebräischen und Aramiäschen studien, München: Ackermann, 1884.
• Posner, Raphael (ed.), The Hebrew Book, Israel Ta-Shema, Jerusalem: Keter Publishing, 1975.
• Rakover, Nahum, “ha-Yesod ha-Mişpati şel İsur ha-Hadpasa be-Haskamot le-Sfarim”, Divrey ha-Kongres ha-Olami ha-Hamişi le-Madaay Yahadut, (Kudüs 1972, c. 3) içinde s. 333-343.
• Rakover, Nahum, Zkut ha-Yotsrim be-Makorot ha-Yehudiim, Kudüs: The Jewish Legal Heritage Society, 1991.
• Rossi, Şlomo, ha-Şirim aşer le-Şlomo, Venedik, 1623.
• Şeyh, Moşe, Mar’ot ha-Tsuvaot, Prag, 1621.
• Weisfish, Nachum Menashe, Copyright in Jewish Law, Feildhem Publishers, Jerusalem 2010.
• Witcombe, Christopher, Copyright in the Renaissance, Leiden: Brill, 2004.
• Yaiş, Baruh ben Yitshak ibn, Mekor Baruh, İstanbul, 1576.
• Yitshak, Meir ben, Şeelot u-Teşuvot, Kudüs: Hotsaat Yarid Sfarim, 2004.