Konsolide Bütçe Açıkları ve İç Borç-Dış Borç İlişkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 3, 478 - 504, 09.04.2016

Yıldız Sağlam Çeliköz , İbrahim Yukacı

https://doi.org/10.15869/itobiad.83410

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada 1983-2013 dönemine ait yıllık veriler kullanılarak, konsolide bütçe açıkları ve iç
borçlanma ile dış borçlanma arasındaki ilişki VAR Granger nedensellik yöntemi ve Engle
Granger Eşbütünleşme yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre dış
borç, bütçe giderlerinin nedenidir ve bütçe giderleri de iç borcun nedenidir. Diğer taraftan iç borç
ve dış borç arasında iki yönlü bir nedensellik bulgusuna ulaşılmıştır. Analizde kullanılan
değişkenler için yapılan Engle-Granger eşbütünleşme analizi değişkenler arasında uzun-dönemli
bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Bütçe Açıkları, Dış Borç, İç Borç, Granger Nedensellik ve Engle-Granger Eşbütünleşme.

Kaynakça

• Kaynakça
• Adıyaman, A. T. (2006). Dış Borçlarımız ve Ekonomik Etkileri. Sayıştay Dergisi, 62, 21-45.
• Aktan, C. C. (1992). Anayasal İktisadın Felsefi ve Teorik Temelleri. Ekonomik Anayasa Sempozyumu, Takav Mat., Ankara.
• Altıntaş Halil, Çetintaş H. & Taban S. (2008) Türkiye’de Bütçe Açığı, Parasal Büyüme ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi: 1992-2006, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 185-208.
• Arıcan E. (2005). Ricardocu Denklik Teoremi ve Teorilerde Kamu Açıklarına İlişkin Yaklaşımlar: Türkiye Ekonomisine ilişkin Bir Uygulama, Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, XX (1), 77-94.
• Arısoy, İ. (2005). Türkiye’de Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (1950-2003), Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 2005/15. http ://www.tek. org.tr [İndirme Tarihi: 31.07.2015].
• Bağdiken M. & Beşer B. (2009). Ekonomik Büyüme ile Kamu Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Wagner Tezi kapsamında bir Analizi: Türkiye Örneği, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (9), 1–17.
• Barro, J. R. (1989). The Ricardian Approach to Budgget Deficits, The Journal of Economic Perspectives, 3 (2), 37-54.
• Bernheim B.D. (1989). A NeoclassicalPerspective on Budget Deficits, Journal of Economic Perspectives, 3 (2), 55-72.
• Bulutoğlu, K. (2003). Kamu ekonomisine giriş (Demokraside devletin ekonomik bir kuramı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Cimat A., Taş M. (2003). Konsolide Bütçe ve Türkiye’de Konsolide Bütçenin 2000’den Günümüze Gelişimi, Mevzuat Dergisi, Aralık 2003, Sayı: 72, Yıl :6, http://www.mevzuatdergisi.com/2003/12a/01.htm[İndirme Tarihi:24.06.2015].
• Çaşkurlu, E. (2003). 1980 Sonrası Dönemde Merkez Bankasından Kaynak Kullanımının Makro Ekonomik Etkilerinin Analizi, G.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 189-208.
• Çataloluk, C. (2009). Kamu Borçlanması, Gerçekleşme Biçimi ve Makro Ekonomik Etkileri, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (21), 240-258.
• Çelen M., Zülüflüoğlu Ö. (2008). Klasik Borçlanma Teorisinin Oluşumu, Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, XXV (2), 289-308.
• Çiçek H., Gözegir S., Çevik E., (2010). Bir Maliye Politikası Aracı Olarak Borçlanma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1990-2009), Ç.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11 (1), 141-156.
• Çöğürcü, İ. (2012). Türkiye’nin İç Borç Genel Yapısı Üzerine Geçmişten Günümüze Bir Değerlendirme, Uluslar arası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2 (1), 93-104.
• Çöğürcü, İ., Çoban O. (2011). Dış Borç Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1980-2009), KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, 13 (21), 133-149.
• Demir M., Çevik S., Beşer M.K. (2005). Kamu Kesimi Finansman Açıklarının Ekonomik Etkileri: Türkiye Üzerine bir İnceleme, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, XX (1), 247-267.
• Dickey D. A. & Fuller A.W. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With a UnitRoot, Journal of theAmerican Statistical Association, 74, 427-31.
• Direkçi, T. (2006). Kamu Açıklarının Makro Ekonomik Etkiler: Türkiye Çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Enders, W. (1995). AppliedEconometric Time Series, John Willey and Sons inc., U.S.A. :Canada.
• Feldstein, M. (1974). Social Security, Induced Retirement and Aggregate Capital Accumulation, The Journal of Political Economy, September/October, 82, 905-926.
• Gök, A. (2003). Türkiye’de İç Borçlanmanın Ekonomik Etkileri, T.C. Marmara Üniversitesi, I.I.B.F. Dergisi, XVIII (1), 119-138.
• Gujarati, D. N. (1999). Temel Ekonometri (Çev. Ümit Şenesen ve Gülay Günlük Şenesen), İstanbul Literatür Yayınları:33.
• Gül, E., Ünlü A. (2006). Türkiye’de Bütçe Açıkları ile Borçlanmalar Arasındaki Nedensellik İlişkileri, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 1-22.
• Güngör, K. (1999). Kamu Harcamaları-Bütçe Açıkları İlişkisi, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(2), 1-18.
• Harris, R.I.D. (1995) . Using Cointegration Analysis in Econometric Modelling, T.J. Press (Padstow) Ltd: Great Britain.
• Hepaksaz, E. (2007). Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Teorisi Perspektifinden Anayasal Mali Reform, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44 (514), 89-109.
• Karagöl, E. T. (2010). Geçmişten Günümüze Türkiye’de Dış Borçlar, SETA: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, Sayı: 26, 1-32.
• Karagöz, K. (2007). Türkiye’de Dış Borçlanmanın Nedenleri Ekonometrik Bir Değerlendirme, Sayıştay Dergisi, 66-67, 99-110.
• Kepenek Y., Yentürk N (2007). Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi: 19. Basım.
• Kesbiç C. Y., Baldemir E., Bakımlı E. (2005). Bütçe Açıkları ile Parasal Büyüme ve Enflasyon Arasındaki İlişki: Türkiye İçin bir Model Denemesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19 (1), 81-98.
• Kızılboğa, R. (2012). Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Teorilerinin Değerlendirilmesi, NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 91-109.
• Koç, A. (2009). Kamu Açıklarının Ekonomik, Politik ve Sosyal Belirleyicileri: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Uygulama. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Koğar, Ç. İ. (1996). Denk Bütçe Teorisi ve Uygulanabilirliği Üzerine bir Not, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Araştırma Müdürlüğü, tartışma Tebliği No:9630., 299-308.
• Kökocak, A. K. (2005). Kamu Ekonomisinin Hareket Alanı ve Teorik Yaklaşımlar, Mevzuat dergisi, Sayı:91, Yıl:8 Temmuz 2005, http://www.mevzuatdergisi.com/2005/07a/02.htm[İndirme Tarihi:25.06.2015].
• Kuşat, N. ve Dolmacı N. (2011). Kamu Tercihi Teorisinde Seçim Ekonomisi Kavramının Değerlendirilmesi, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12 (1), 129-146.
• Meriç M. (2003), Borçlanmanın Konsolide Bütçe Kaynak Yapısı Üzerindeki Etkisi,
• Modigliani, F (1961). Long-run Implications of Alternative Fiscal Policies and the Burden of the National Debt, Economic Journal, December, vol.71, No.284, 730-755.
• Parlaktuna, İ. ve Şimşek S. (2007). Bütçe Finansman Kaynaklarının Belirlenmesi ve Ekonomi Üzerindeki Etkileri: Türkiye Uygulaması (1989-2005), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2), 43-68.
• Pehlivan, O (2005). Kamu Maliyesi, Derya Kitabevi, Trabzon.
• Peker O ve Bölükbaş M. (2013). Türkiye’de Dış Borçlanmanın Belirleyicileri: Ekonometrik Bir Analiz, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27 (2), 289-302.
• Sakal, M. (2008). Kamu Ekonomisi Teorisinin Gelişmesinde Kamu Tercihi Teorisinin Etkisi, http://www.canaktan.org/ekonomi/anayasal_iktisat/diger_yazilar/sakal-kamu-ekonomisi-teorisi.pdf[İndirme Tarihi:25.06.2015].
• Sargan.J.D. (1964), Wages and Prices in the United Kingdom: A study in Econometric Methodology. Econometric Analysis for National Economic Planning, London:Butterworth, 25-63
• Seyrek İ. (2006). Finansal İstikrarsızlık ve Dış Borç Örneği, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12, 203-227.
• Şeker, Murat. “Dış Borçlanmaya Teorik Bir Bakış ve Dış Borçların Ekonomik Etkileri”, Sosyoekonomi, Ocak-Haziran 2006–1, 2006, 73–92.
• T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, İstatistikler-Ekonomik Göstergeler (1950-2014). http://www.bumko.gov.tr/TR,147/ekonomik-gostergeler.html[İndirme Tarihi:15.05.2015].
• T.C. Merkez Bankası, Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, Genel İstatistikler, Dış Borç Stoku, http://evds.tcmb.gov.tr/yeni/kilavuz/web-service-guide-tr.html [İndirme Tarihi:15.05.2015].
• Taş R. (1992). Theoretical and Empirical Aspects of Budget Deficits, Ankara üniversitesi, SBF Dergisi, 1992, 47 (3), 327-341.
• Tarı, R. (1999). Ekonometri, Alfa Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
• Uzun, T. (2013). Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Kuramı Üzerine Bir Değerlendirme, http://www.sobbiad.mu.edu.tr/index.php/asd/article/viewFile/321/285[İndirme Tarihi:25.06.2015].
• Varolsun D. S. (2006). Türkiye’de Kamu Kesimi Açıkları ve Finansmanı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi , Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• World Bank (1988), “ExternalDebt, Definiation, Statistical CoverageandMethodology”, Paris. http://www.worldbank.org/ (İndirme Tarihi: 27.01.2011).
• Yereli, A.B. ve Egeli H. (1993). Türk Bütçe Sisteminde Konsolide Bütçe Gelirlerindeki Gelişmelerin Ekonomik Açıdan Değerlendirilmesi, Maliye Yazıları, 41, Ekim-Aralık, 64-81.
• Yıldız A ve Aksoy E.E. (2014), Morgan Stanley Gelişmekte Olan Borsa Endeksi ile BIST Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisinin Analiz Edilmesi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 28, Sayı 1, 1-23