Refah Göstergeleri Bağlamında Türkiye’de İller Arası İç Göç Hareketlerinin Analizi

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 275 - 288, 10.03.2017

Orhan Kandemir

Öz

Gönüllü iç ve dış göç hareketlerinin temelinde, daha yüksek refah düzeyine ulaşma amacı yatmaktadır. Ülke ya da bölgelerin refah düzeyinin ölçümünde OECD tarafından oluşturulan, Daha İyi Yaşam Endeksi bir gösterge olarak kullanılabilir. Bu endeks TÜİK (2016), tarafından Türkiye’deki illere uygulanarak hesaplanmış ve “İllerde Yaşam Endeksi 2015”, ismi ile yayımlanmıştır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, Türkiye’de 2011-2015 dönemi (beş yıllık) net göç düzeyi pozitif (göç alan) ve negatif (göç veren) olan iller arasında, yaşam endeksinin 11 boyutu (konut, çalışma hayatı, gelir ve servet, sağlık, eğitim gibi) açısından anlamlı fark olup olmadığını test etmek ve bu boyutlar yardımıyla illerin net göç düzeyini açıklamaya yönelik bir model tahmin etmektir. İki il grubu arasında (göç alan ve göç veren), yaşam endeksinin boyutları açısından anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için T-testi uygulanmış olup, net göç düzeyini açıklamaya yönelik model tahmini ise stepwise metodu ile yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Net Göç, Yaşam Endeksi, Bölgesel Refah Düzeyi, Göç

Analysis of Interprovincial Domestic Migration Movements in Turkey in the Context of Prosperity Indıcators

Öz

At the foundation of the voluntary domestic and
external migration movements, lies the aim of reaching a higher level of
well-being. The Better Life Index, created by OECD, can be used to measure the
level of well-being of a country or region. This index was adopted to Turkish
provinces by Turkish Statistical Institute (2016) and published with the title
“Well Being Index for Provinces 2015”. In this context, the aim of the study is to test whether
there are significant differences between the net migration levels for  2011-15 period (five years)  is positive (migration-receiving) or negative
(emigrant) provinces with regard to 11 dimensions of the Well-Being Index
(housing, work life, income and wealth, health, education and so on.) and to
estimate a model for explaining the net migration level of provinces with the
help of these dimensions. The T-test was used to determine whether there was a
significant difference in the dimensions of the well being index between the
two provinces group (migration–receiving and emigrant), and the model estimate
for explaining the net migration level was made by the stepwise method. 

Anahtar Kelimeler

Net migration, Well-being index, Regional prosperity level, Migration

Kaynakça

• Adamtey, Ronald, John Ebotui Yajalin ve Charles Yaw Oduro (2015), “The socio-economic well-being of internal migrants in Agbogbloshie, Ghana”, African Sociological Revıew, Vol: 19, No:2, 132-149.
• Akar, Sevda (2014), “Türkiye’de Daha İyi Yaşam Endeksi: OECD Ülkeleri İle Karşılaştırma”, Journal of Life Economics 1/2014.
• Başel, Halis (2007), “Türkiye’de Nüfus Hareketlerinin ve İç Göçün Nedenleri”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı 53, (2007/2), 516-542.
• Bülbül, Serpil ve Köse, Ali (2010), “Türkiye’de Bölgelerarası İç Göç Hareketlerinin Çok Boyutlu Ölçekleme Yöntemi ile İncelenmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt:39, Sayı:1,75-94.
• Cebula, Rıchard J. (2005) “Internal Migration Determinants: Recent Evidence”, International Advances in Economic Research, (2005)11:267–274.
• Cebula, Rıchard J. ve Gigi M. Alexander (2006), “Determinants of Net Interstate Migration, 2000–2004”, The Journal of Regional Analysis and Policy, Special Section on Migration - JRAP 36(2): 116-123.
• Cömertler, Necmiye ve Kar, Muhsin (2007), “Türkiye’de Suç Oranının Sosyo-Ekonomik Belirleyicileri: Yatay Kesit Analizi”, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:62, Sayı:2.
• Çelik, Fatih (2007), “Türkiye’de İç Göçler: 1980-2000”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 22 Yıl : 2007/1, 87-109.
• Çelik, Nermin ve Murat, Güven (2014), “Türkiye’de İç Göç Sorununa Yeni Bir Yaklaşım: Stratejik İç Göç Yönetimi”, Yönetim Dergisi (İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi), Sayı 76.
• De Haas, Hein (2008), “Migration and Development A Theoretical Perspective”, International Migration Institute, James Martin 21st Century School University of Oxford, Working Papers, (Year 2008), Paper 9.
• Gökulu, Gökhan (2010), “Kent Güvenliği Kentleşme ve Suç İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, 209-226.
• Hagen-Zanker, Jessica ve Azzarri, Carlo (2009), “Are Internal Migrants in Albania Leaving for the Better?”, ESA Working Paper No. 09-08, (June 2009), http://www.fao.org/3/a-ak332e.pdf, Erişim tarihi: 12.12.2016.
• Issah, İsmail, Tariq Y. Khan ve Komei Sasaki (2005), “Do Migrants React to Infrastructure Difference Between Urban and Rural Areas? Development of an Extended Haris-Todaro Model”, Review of Urban & Regional Development Studies (RURDS), Vol. 17, No:1.
• Kandemir, Orhan (2010), İktisadi Gelişme Sürecinde Göç Olgusu: Türkiye Örneği, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Kandemir, Orhan (2012) “Human Development and International Migration”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 62, Pages 446-451.
• Kandemir, Orhan ve Kürkcü, Murat (2016), “Bir Refah Göstergesi Olan “Yaşam Endeksi” Bağlamında Kastamonu İlinin Değerlendirilmesi”, I. Uluslararası Abana Sempozyumu, 20-21 Mayıs 2016, Abana/Kastamonu.
• Karasu, Mithat Arman (2008). “Türkiye’de Kentleşme Dinamiklerinin Suça Etkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 57 (4), 255-281.
• Koçak, Yüksel ve Terzi, Elvan (2012), “Türkiye’de Göç Olgusu, Göç Edenlerin Kentlere Olan Etkileri ve Çözüm Önerileri”, KAÜ-İİBF Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 3, 163-184.
• Lee, Everett S. (1966), “A Theory of Migration”, Demograpy, Vol: 3, No:1, 47–57.
• Öztürk, Mustafa (2007), “Türkiye'de İç Göçe Katılanların Kent Yaşamına ve Kentsel Emek Piyasalarına Etkileri”, Sosyal ve Siyaset Konferansları Dergisi, sayı: 52, 245-264.
• Taban, Sami ve Kar, Muhsin (2015), Kalkınma Ekonomisi, (2. Baskı), Ekin Yayınevi, Bursa.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011), Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2014), Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018): Göç Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara. http://www.ab.gov.tr/files/ardb/evt/2_turkiye_ab_iliskileri/2_2_adaylik_sureci/2_2_8_diger/tckb_sege_2013.pd,Erişim tarihi: 15.06.2016.
• TÜİK (2013), Nüfus ve Konut Araştırması, 2011, http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=11&KITAP_ID=276, Erişim tarihi: 07.11.2016.
• TÜİK (2016), İllerde Yaşam Endeksi 2015, 22 Ocak 2016 tarih ve 24561 sayılı Haber Bülteni, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24561, Erişim tarihi: 06.11.2016.
• TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine (ADNKS) göre illerin aldığı göç, verdiği göç, net göç ve net göç hızı, https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/tabloYilSutunGetir.do?durum=yillariGetir&menuNo=372&altMenuGoster=0&tabloNo=244, Erişim tarihi: 06.11.2016.
• TÜİK, Göç istatistikleri, https://biruni.tuik.gov.tr/bolgeselistatistik/tabloYilSutunGetir.do?durum=acKapa&menuNo=178&altMenuGoster=1, Erişim tarihi: 06.11.2016.
• UNDP (2009), Human Development Report 2009: Overcoming Barriers: Human Mobility and Development, http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/269/hdr_2009_en_complete.pdf, Erişim tarihi: 06.11.2016.
• Yamanoğlu, Kemal Buğra (2008), “Türkiye’de Sosyo-Ekonomik Faktörlerin İller Arası Yakınsama Üzerine Etkileri”, İstatistikçiler Dergisi, 1 (2008) 33-49.
• Yamak, Rahmi ve Nebiye Yamak (1999), “ Türkiye’de Gelir Dağılımı ve İç Göç “, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), ss. 16-28.
• Yıldırım, Aziz (2004), “Kentleşme ve Kentleşme Sürecinde Göçün Suç Olgusu Üzerindeki Etkileri”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi (Kent ve Çevre Bilimleri) Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.