A Research on the Allocation of Mosques to the Various Institutions and Their Military Use in the Near Past

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 3, 1444 - 1460, 13.07.2017

Ömer Obuz

Öz

The term between 1923 and 1950, is the period in
which the Republic of Turkey was constructed and restructured. The Republican
People's Party (CHP), the ruling party of this period, had the power for 27
years. There are various criticisms in the literature related to the politics
and social engineering carried out under the leadership as a revolutionary
party. One of these criticisms is the mosque policies in the single-party
regime. The issue, which has been discussed from the past to the present, has
been focused on in this study. However, the study focuses on the mosques used
for military purposes or allocated to the other institutions rather than the
mosques and prayer rooms that were sold. The mosques used for different
purposes between 1920s and 1950s, the evaluations and the legal acts on this
issue are discussed in this study.

Anahtar Kelimeler

The Republican People's Party (CHP), Mosques, Prayer Rooms, II. World War, Republic

Yakın Geçmişte Camilerin Farklı Kurumlara Tahsisi ve Askeri Amaçlı Kullanımı Üzerine Bir İnceleme

Öz

1923-1950 arası dönem,
Türkiye Cumhuriyeti’nin inşa ve yeni baştan yapılandığı bir sürece işaret
etmekteydi. Bu dönemin
hakimi olan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 27 yıl boyunca iktidar koltuğunda
oturdu. Bir devrim partisi olarak CHP öncülüğünde
yürütülen politikalar ve toplum mühendisliğiyle ilgili olarak literatürde çeşitli eleştiriler söz
konusudur. Yapılan eleştirilerden
birini de tek parti dönemindeki cami
politikaları oluşturur. Bu çalışmanın
odaklandığı husus da geçmişten günümüze tartışılagelen bu konudur. Lakin bu çalışma,
satılan cami ve mescitlerden ziyade askeriye tarafından kullanılan, farklı
kurumlara tahsis edilen camiler üzerine yoğunlaşmaktadır. Çalışmada 1920’lerden
1950’ye farklı işler için kullanılan
camiler, konuyla ilgili yapılan değerlendirmeler
ve yasal düzenlemeler ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Cami, Mescit, İkinci Dünya Savaşı, Cumhuriyet

Kaynakça

• Arşiv Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi [BCA], 030.10/15.84.4. BCA, 030.10/26.151.24. BCA, 030.01/56.344.8. BCA, 030.01/66.414.7 BCA, 030.10/73.480.4. BCA, 030.10/127.911.20. BCA, 030.10/139.998.2. BCA, 030.10./139.998.6. BCA, 030.10/192.315.17. BCA, 030.10/192.316.2. BCA, 030.10/192.316.5. BCA, 030.10/192.316.10. BCA, 030.10/192.317.9. BCA, 030.10/192.317.10. BCA, 030.10/192.318.1. BCA, 030.10/192.318.12. BCA, 030.10/192.318.16. BCA, 030.10/192.318.18. BCA, 030.10/192.318.26. BCA, 030.10/192.318.35. BCA, 030.10/213.446.5. BCA, 030.10/213.447.11. BCA, 030.18.1.2/49.79.6. BCA, 030.18.1.2/57.61.4. BCA, 030.18.1.2/109.70.6. BCA, 030.18.1.2/110.15.11. BCA, 030.18.1.2/115.82.15. BCA, 030.18.1.2/115.99.2. BCA, 030.18.1.2/125.18.16. BCA, 51.0/8.67.16. BCA, 51.0/13.115.75 BCA, 180.09/31.168.16. Belgesel Nitelikli Kaynaklar Resmi Gazete, 16 Kanunusani 1933, Sayı:2305. Resmi Gazete, 22 Teşrinisani 1935, Sayı:3163. TBMM Zabıt Ceridesi, 15.11.1935. TBMM Tutanak Dergisi, 4 Mayıs 1953. Diğer Kaynaklar Eygi, Mehmed Şevki, Yakın Tarihimizde Câmi Kıyımı, Tarih ve İbret Yayınları, İstanbul, 2003. Esen, A. Kıvanç, “Tek Parti Dönemi Cami Kapatma/Satma Uygulamaları”, Tarih ve Toplum - Yeni Yaklaşımlar 13, (Güz 2011): 91-158. Öztürk, Nazif, Türk Yenileşme Tarihi Çerçevesinde Vakıf Müessesesi, Ankara: TDV Yayınları, 1995.