Günümüz İslam Aile Hukuku Kanunlarında Çok Eşlilik Üzerindeki Sınırlamalar

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 3, 1707 - 1725, 22.08.2017

İsmail Yalçın

Öz

Klasik İslam hukukunda kabul gören dörde kadar
kadınla evlenme ruhsatı günümüz İslam aile hukuku kanunlarında yasaklama ile
serbest bırakma arasında çeşitli derecelerde sınırlamalara konu olmuştur. Çok
eşliliği meşru, adil ve haklı gösteren husus kanunlarda “meşru gerekçe” veya
“şer’î fayda” kavramıyla değerlendirilmiş ve genellikle mevcut evlilikle,
evliliğin amaçlarını gerçekleştirme imkânı ortadan kalkmışsa ikinci evliliğe
izin verilmiştir. İzin için ülkelere göre değişen bazı şartların hâkim
tarafından denetlenmesi ve onaylanması gerekir. Birçok ülkede çok eşliliğin, maddi
yeterlilik, adaletli olma ve meşru gerekçesi bulunma gibi şartlar açısından hâkim
denetimine bağlanması, ayrıca hâkimin izin için mevcut eşin rızasını ve
müstakbel eşin, erkeğin evli olduğunu biliyor olmasını araması, ailede huzur ve
adaletin sağlanmasını, kadınların ve çocukların haklarının korunmasını
amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslam aile hukuku, poligami, çok eşlilik, sınırlama

Restrictions on Polygamy in Contemporary Islamic Legislation

Öz

The permission to marry up
to four women as accepted in classical Islamic law has been subject to a
restrictive approach in most Islamic family laws introduced lately. These
restrictions have been in the form of putting extra conditions for the
additional marriage and making it subject to review by a judge. Even though
these conditions vary from country to country, the common ground is the search
for a legitimate reason for polygamy (taaddudu zawjaat). In general, this
reason is related to the current marriage being unable to realize the
objectives of marriage. In such a situation, from among the two alternatives of
divorce and polygamy the latter is thought to be better in terms of protecting
the interests of both sides. Because a woman having multiple husbands
(polyandry) is regarded as in conflict with Islamic values, the only option is
to go for one of the ways of divorce. The fact that restrictive Islamic family
laws requires from the husband capability in terms of wealth, justice among
wives, legitimate reason, the consent of the current wife, and informing the
future wife about the existence of a prior marriage aims to ensure that
polygamy is not abused, to establish peace and justice within the family, and
protecting the rights of women and children.

Anahtar Kelimeler

Islamic Family Law, Polygamy, Polygyny, Taaddudu Zawjaat, Restriction, Constraint

Kaynakça

• Abdul Azeez, Yusuf , ve dğr. "Codification of Islamic Family Law in Malaysia: The Contending Legal Intricacies". Sci.Int.(Lahore) 28(2). Kuala Lumpur, 2016. 1753-1762.
• Acar, H. İbrahim. "Poligami Konusunda Bazı Mülahazalar". Ekev Akademi Dergisi 1, no. 2 (1998): 189-220.
• Aksekili, Ahmet Hamdi. "İslamiyet ve Taadüdü Zevcât". Sebilürreşâd c. 11, no. 275, 276, 277, 280, 284, 285 (1332h).
• Alhalalsheh, İbrahim. Ürdün Ahvali Şahsiyye Kanunu'nun Osmanlı Hukuk-i Aile Kararnamesi ile Mukayesesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE (Basılmamış Doktora Tezi), 2009.
• Anderson, James ND. "The Tunisian law of personal status". Int'l & Comp. LQ 7, no. 2 (1958): 262-279.
• ANSAY, Sabri Sakir. Eski Aile Hukukumuza Bir Nazar. Ankara, 1952.
• Aydın, Mehmet Akif. "Osmanlı Toplumunda Aile". Günümüzde Aile içinde, (Ed. Ömer Çaha), 165-176. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2007.
• Bin Baz, Abdulaziz. “Taaddüdü Zevcât”, erişim tarihi: 05.06.2017, http://www.binbaz.org.sa/noor/11255
• Chamie, J. "Polygamy among Arabs". Paper presented at the Population Association of American Annual Meeting March 28-30 1985. Boston Massachusetts: Unpublished, ts.
• Düzbakar, Ömer. "Osmanlı Toplumunda Çok Eşlilik: 1670-1698 Yılları Arasında Bursa Örneği". Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM 23, no. 23 (2008): 85-100.
• Erbay, Celal. "Nafaka". Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA) içinde, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2006. c. XXXII, s. 282-285.
• Gücük, Sebahat, ve dğr. "Van İlindeki Çok Eşlilik Oranları ve Etkileyen Faktörler: Kesitsel Çalışma". Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi 21, no. 3 (2010): 127-133.
• Haider, Nadya. "Islamic Legal Reform: The Case of Pakistan and Family Law". Yale JL & Feminism, no. 12 (2000): 287-341.
• İbn Kudâme, Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed el-Makdisî. el-Muğnî. Kahire: Mektebetu'l-Kahira, 1968.
• İbn Rüşd el-Hafîd, Muhammed b. Ahmed el Kurtubî. Bidâyetü'l-müctehid ve nihâyetü'l-muktesid. Kahire: Dâru'l-Hadîs, 2004.
• Kamil Ali, Kevser, ve Salim Öğüt. "Çok Evlilik". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA) içinde, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 1993. c. VIII, s. 366-368.
• Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mes‘ûd. Bedâi‘u’s-sanâi‘ fî tertîbi’ş-şerâi‘. Beyrut: Dâru'l-Kütübi’l-İlmiyye, 1986.
• Köse, Saffet. "Misyâr Nikahı-Kur’ân ve Sünnetin Çizdiği Aile Modeli Çerçevesinde Bir Yaklaşım-". İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 13 (2009): 13-34.
• Kurt, Abdurrahman. "Dini Kaynakların Çokeşliliğe İlişkin Görüşleri ve Osmanlılarda Çokeşlilik". Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8, no. 1 (1999): 183-214.
• Malchiodi, Beth. Assessing the Impact of the 2004 Moudawana on Women’s Rights in Morocco. Fulbright-Hays Summer Seminars Abroad Curriculum Project, 2008.
• Nefrâvî, Ahmed b. Guneym b. Salim İbn Mühenna. el-Fevakihü'd-devani ‘alâ risâleti İbn Ebi Zeyd el-Kayravânî. Beyrut: Dâru'l-Fikr, 1995.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. el-Mecmû‘ şerhu’l-Mühezzeb. Beyrut: Dâru'l-Fikr, ts.
• Şirbînî, Muhammed b. Ahmed b. el-Hatîb. Muğni’l-muhtâc ilâ ma‘rifeti meâni elfâzi’l-minhâc. Beyrut: Dâru'l-kütübi'l-İlmiyye, 1994.
• Tarık Aziz, Makran. İcrââtu tanzimi teaddüdi'z-zevcat fi kanuni'l-üsrati'l-Cezairî. Biskra: Camiatu Haydar, Külliyyetu'l-Hukuk, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), 2015.
• Welchman, Lynn. Women and Muslim family laws in Arab states: a comparative overview of textual development and advocacy. Amsterdam University Press, 2007.
• Yelwa, Isa Mansur. "Law Reform in the Muslim World: A Comparative Study of the Practice and Legal Framework of Polygamy in Selected Jurisdictions". International Journal of Business & Law Research 2, no. 3 (September 2014): 32-44.
• Zeylaî, Ebu Muhammed, Fahruddin Osman b. Ali. Tebyînü’l-hakâik şerhu Kenzi’d-dekâik. Bulak, Kahire, 1313 h.