The Relation Between Dignity and Shura (Mutual Consultation): An Evaluation in the Context of Qur'an and Sunnah

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 5, 3266 - 3290, 29.12.2017

Tuğrul Tezcan

Öz

Shura or mashwarah (i.e. mutual consultation) and another
relevant term, istisharah (i.e.
consulting the cognoscenti) all derive from the Arabic verbal root, namely
"sha-wa-ra" and refer to a
principle as old as history of mankind in terms of origin. The Qur'an has shifted
the meaning of the word which the Arabs in the pre-Islamic era had used in its
external (zahiri) sense to the
counseling, an indispensable principle of social and individual life. This concept which has
been addressed in the Islamic literature with approaches emphasizing political
identity is dealt with in this study in a context, of which the aspect of
individual theraphy predominates by means of values and deeds such as
appreciation, forgiveness, pleasing and taking soundings. Especially, the fact
that in the consultations of the Prophet (pbuh), this aspect is mostly
noticeable is explained through examples. The study by presenting an evaluation of the
principle in that respect, would perhaps contribute to the swifter access to
the personal lives of isolated people and assist in finding solutions to the
problems

Anahtar Kelimeler

Mutual Consultation (Shura, Mashwarah), Consulting (Istisharah), Dignity

İnsan Onuru – Şûrâ İlişkisi: Kur’an ve Sünnet Bağlamında Bir Değerlendirme

Öz

‘Şe-ve-ra’ fiil kökünden türemiş olan ve bir konuda
ehil bir kimsenin görüşüne müracaat etmek anlamına gelen Şûra-Meşveret-istişare
köken itibariyle insanlık tarihi kadar eski bir ilkeye işaret eder. Kur’an,
İslâm öncesi Arapların gündelik hayatlarında ve zahirî anlamı kastedilerek
kullandığı kelimeyi, sosyal ve bireysel hayatın vazgeçilmez bir ilkesi olan “danışma”
anlamına yükseltmiştir. İslâmî literatürde siyasî kimliği öne çıkarılan
yaklaşımlarla ele alınan kavram bu çalışmada gönül alma, değer verme, hatayı
affetme, nabız ölçme gibi bireysel terapi yönü ağır basan bir çerçevede ele
alınmıştır. Özellikle Hz. Peygamberin istişarelerinde bu yönün ağırlıklı olarak
kendisini hissettirdiği örnekleriyle açıklanmıştır. Belki ilkenin bu zaviyeden
değerlendirilmesiyle, yalnızlaşan insanların bireysel hayatına daha hızlı
ulaşılmasına katkı sağlanabilecek ve sorunların çözümüne yardımcı olunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Şûrâ, Meşveret, İstişâre, Onur, Yalnızlaşma

Kaynakça

• Alusî, Mahmut ebu’l-Fadl, Ruh’ul-Maânî fi Tefsiri’l-Kur’ani’l-Azim ve’s- Seb’ul-Mesânî, Beyrut: Dar-u İhyai’t-Türâsil-Arabiyyi, ts.
• Buhârî, Edebü’l-Müfred, ( Ahlak Hadisleri),çev. ve Şerheden: Fikri Yavuz,
• Dönmez, İbrahim Kâfî, “İcma”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA),İst: Türkiye Diyanet Vakfı,2000
• Ebu Hayyan, Bahru’l-Muhit fi’t-Tefsir, Tahk. Sıdkî Muhammed Cemil, Beyrut: Daru’l-Fikr, 1420
• Ebu Ubeyde, Ma’mer b. Müsenna et-Teymî el-Basrî, Mecazu’l- Kur’an, Thk. Fuat Sezgin, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle,1981
• el- Cevheri, İsmail b. Hammad Ebu Nasr el- Farabi, es-Sıhah, Tahk. Şihabüddin Ebû Amr, Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1998/1418
• El-Askerî, Ebu Hilal, Furûku’l-Lugaviyye, Tahk. Hüsameddin Kudsi, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• El-Begavî, Mealimu’t-Tenzil, Tahk. Muhammed Abdullah En-Nemr, Osman Cuma Dâmiriyye, Süleyman Müslim El-Harş, y.y.: Daru’t-Tayyibe, 1997
• El-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed ibn el-Huseyn ibn Ali, Sünenü’l-Kübra ve Fî Zeylihi el-Cevheru’n-Nakıyyu, Haydarabad: Meclis-ü airati’l-Mearifi’n-Nizamiyyeti’l-Kâineti fi’l-Hindi, ts.
• el-Bikâi, Ebü’l-Hasan Burhaneddin İbrâhim b. Ömer b. Hasan, Nazmud-Durer Fi Tenasubi’l-Ayi ve’s-Süver, Haydarabad: Dâiretü’l-Maârifi’l- Osmaniyye 1978/1398
• el-Buhari, Edebül-Müfred, Beyrut: Darul-Beşâir, 1989
• el-Esfehânî, er-Râgıb, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’an, Tahk: Muhammed Halil Aytânî, Beyrut-Lübnan: Daru’l-Ma’rife, ts.
• El-Ezdî, Mamer bin Ebî Raşid, el-Câmî, Tahk. Habibürrahman el-A’zamî, Beyrut: Meclisü’l-İlmî bi Pakistan, 1403
• El-Kudâî, Muhammed ibn Sellame ibn Ca’fer ebu Abdillah, Müsnedü’ş-Şihab, Tahk. Hamdî ibn Abdül-Mecid es-Selefi, , Beyrut: Müessesetür-Risale, 1986
• el-Kuraşî, İbn Vehb el-Mısrî, , El-Camî li Hadis li İbn Vehb, Tahk. Hasan Huseyn Muhammed ebu’l-Hayr, , Riyad: Daru İbn Cevzî, 1995
• el-Kurtubî, el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’an, 2.bs.Tahk. Ahmed Berdûnî, İbrahim Itfiyyiş, Kahire: Daru’l-Kutübi’l-Mısrıyye, 1964
• El-Mukatil, Tefsîru Mukatil b. Süleyman, Tahk. Abdullah Mahmut Şehhâte, y.y.: Daru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabiyyi, 1423
• En-Nisâbûrî, El-Hakim, Müstedrek, Zehebî’nin Telhıs hakkındaki talikâtı ile beraber, Beyrut: Darul-Kutubil-İlmiyye, 1990
• Er-Razi, Mefâtîhu’l-Gayb, 3.bs. Beyrut: Daru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabiyyi, 1420
• Es-Sahib, İsmail bin Abbad, El-Muhit fi’-luga, Şın, lam, elif, ye’ babı, Beyrut: Alemu’l-Kütüb, 1994
• Et-Taberî, Camiul-Beyan an Te’vili ayi’l-Kur’an, Tahk. Ahmed Muhammed Şakir, y.y.: Müessesetür-Risale, 2000
• et-Tahavî, Şerhu Müşkili’l-Asar, Tahk. Şuayb Arnavut, y.y.: Müessesetü’r-Risâle, 1494
• Ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Mahmud b. Amr b. Ahmed, Esâsül-Belaga, Kahire: Daru’l-Kütüb, 1972
• Ez-Zemahşerî, el-Keşşâf, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-Arabiyyi, 1407
• Fîrûzâbâdî, Muhammed b.Yakub b. Muhammed b.İbrahim b. Ömer, Ebu Tahir, Kamusul-Muhit, Bulak: Matbaatü Miriyye, ts.
• Itr, Hasan Dıyau’d-Din Muhammed, eş-Şura fi Davi’l-Kurani ve’s-Sünne, 1. bs., y.y: Daru’l-Buhus, 2001
• İbn Abbas, Tenvirul-Mikbas Min Tefsiri İbn Abbas, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Lübnan
• İbn Arabî, Ahkamu’l-Kur’an, Kahire: 1957
• İbn Atıyye, el-Muharreru’l-Veciz fi Tefsiri Kitabi’l-Aziz, y.y.: el-Meclisu’l-İlmî bi’l-Fas, 1977
• İbn Faris, Ebul-Huseyn Ahmed, Mücmelü’l-Lüga, Tahk. Züheyr Abdu’l Muhsin Sultan, Beyrut: Müessesetü’r- Risale, 1986
• İbn Hanbel, Ahmed, Müsned, Tahk. Şuayb Arnavut, Adil Mürşid, y.y.: Müessetü’r-Risale, 2001
• İbn Kesir, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, Tahk. Sami b. Muhammed Sellâme, y.y.: Daru’t-Tayyibe, 1999
• İbn Manzur, Muhammed ibn Mükrim, Lisanu’l-Arab, Beyrut: Daru’s-Sadır, ts.
• İbn Rahuye, İshak, Müsned, Medine-i Münevvere: Mektebetül- Eyman,1991
• İbn. Ahmed, Halil, Kitabu’l-Ayn, Tahk. Mehdî el-Mahzûmî, İbrahim es-Sâmirâî, Dâr ve Mektebetü’l-Hilâl, y. y. ts.
• İbn. Aşur, Tahir, Et-Tahrir ve’t-Tenvir, Tunus: ed-Dâru’t-Tunûsiyye,1984
• İst: Sönmez Neşriyat, 1979
• Komisyon, Türkçe Sözlük, Ankara: T.D.K, 1988
• Tezcan, Tuğrul, Kur’an’da şûra Kavramı ve Çağdaş Yorumları, Ankara: Yayınevi Yay. 2011