19. Yüzyılın Birinci Yarısında Aşiretler ve Demografik Yapı : Bayezid Sancağı

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 5, 2594 - 2612, 03.12.2017

Hakan Kaya

Öz

Bayezid Sancağı, Osmanlı-İran sınırında bulunan
önemli bir serhad şehriydi. XVI. yüzyıldan itibaren Osmanlı-Safevi mücadelesi
daha sonraki yüzyıllarda da devam etmiş, Osmanlı-İran sınırında bulunan
Bayezid, iki devlet arasındaki bu mücadelelerden olumsuz etkilenmiştir. Savaş veya
sulh dönemlerinde iki devlet arasında gerçekleşen sınır hareketliliği Bayezid
Sancağı açısından da önem arzetmekteydi. Çünkü bu hareketlilik sancağın siyasi,
sosyal ve ekonomik yapısında değişiklikleri meydana gelmesine sebep olmuştur.
Örneğin, konar-göçer Kürt aşiretlerin iki devlet arasında sürekli hareket
halinde olmaları hem sancak halkını hem de Osmanlı-İran arasındaki ilişkileri olumsuz
etkilemekteydi. Bu hareketlilik çoğu zaman iki devlet arasında anlaşmazlıklara
ve diplomatik krizlere neden olmaktaydı. Bu çalışmada yukarıda belirtilen sınır
hareketliliğinin nedeni ve Osmanlı Devleti’nin sınır hareketliliğinde izlediği
politika incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, İran, Bayezid Sancağı, Demografik Yapı, Sınır Hareketliliği

Tribes and Demographic Structure in the First Half of the 19th Century: Bayezid Sanjak

Öz

Bayezid Sanjak was an important frontier city
on the Ottoman-Iranian border. Since the 16th century, the Ottoman-Safevi
struggle continued in the following centuries. Bayezid, was adversely affected
by these struggles between the two states. The border crossigs between the two
states during war or peace periods was also important in terms of Bayezid
Sanjak. Because this mobility has caused changes in the political, social and
economic structure of the this frontier sanjak. For example, constantly moving
Kurdish tribes between the two states negatively affected both the sanjak
people and the relations between the Ottoman and Iran. This mobility often led
to disagreements and diplomatic crises between the two states. In this study,
the above-mentioned border movement will be examined and the policy that the
Ottoman State followed in the border crossing will also be examined.

Anahtar Kelimeler

Ottoman State, Iran, Bayezid Sanjak, Demographic Structure, Border Mobility

Kaynakça

• Öz, Mehmet v. dğr., “Tahrir Defterlerindeki Sayısal Veriler”, Osmanlı Devleti’nde Bilgi ve İstatistik, der: Halil İnalcık- Şevket Pamuk, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, 2000, s. 15-33.