Resim Sanatında Gölge

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 8, 73 - 92, 29.12.2017

Birsen Giderer

Öz

Bu makalede, gölgenin farklı dönemlerde
yapılmış resimlerde anlamsal ve biçimsel olarak nasıl kullanıldığı
anlatılmaktadır.  Yabanıl insanların
resimleri doğa bilgisine paralellik taşımaktadır. Kültürel olarak gölge
hakkında masalsı bir söylem oluşmuştur. Yabanıl insanda ruh ve gölgenin
birbirine karıştığı söylenir ve gölge bedenin canlı bir parçasıdır. Mağara
resimlerinde gölgeden bir kontur çizim aracı olarak yararlanılmıştır. Nesnenin ve
gölgesinin gerçekçi, bakış odaklı çizimi perspektifin keşfedilmesiyle mümkün
olmuştur. Gölge, resimlerde, filmlerde ve edebi eserlerde tekinsiz ve korkutucu
duyguları ifade eder. Batı Resmi Rönesans’dan itibaren gölgeyi bir gerçeklik
simgesi olarak kullanır. Retinal ve mimetik sanat anlayışında gölge nesneye üç
boyut yanılsaması katan bir unsurdur. Gölge, ressamların kişiliğinin negatif
yanlarını gösteren psikolojik bir araç, yaşamın dertlerini betimleyen bir
gösterge olarak da resimlerde kullanılmıştır. Modernizm, gözün değil bilginin
gerçeğini ararken resimlerdeki gölgeler akıl gözüyle resmedilir. Postmodernizm,
gölgenin resimde kavramsallaştığı, geçmişten gelen anlamlarından koparıldığı
hatta içinin boşaltıldığı bir zamandır.

Anahtar Kelimeler

Gölge, Modernizm, Resim Sanatı, Postmodernizm, Sanat

Shadow in Art of Painting

Öz

In this article, how ‘shadow’ in a
semantic and figural manner is used in the paintings produced in different
periods of time has been explained. The paintings of the primitive humans
demonstrate parallelism with the knowledge of nature. An epic discourse has
emerged from the cultural aspect. It has been said that the soul and shadow
coalesce into each other in primitive humans and the shadow is a living
component of the body. In the cave painting, the shadow had been used as a tool
of contour drawing tool. A realistic, view-oriented drawing of an object and
its shadow has become possible after the discovery of perspective. The shadow
represents uncanny and dreadful emotions in the paintings and movies. Since Renaissance
, the western painting style has been using the shadow as a symbol of
authenticity. According to the retinal and mimetic understanding of art, a
shadow adds a three-dimensional perspective into an objective. A shadow has
been used in the paintings as a psychological tool that demonstrates the
negative aspects of the painter and an indicator that portray the sorrow of the
life. While modernism is seeking for the truth of the knowledge instead of the
truth of eye, the shadows in the painting are painted from the eye of the mind.
Post-modernism is a time that the shadow is conceptualized in the painting and
deracinated from its meanings coming from the past, even reduced to
emptiness.  

Anahtar Kelimeler

Shadow, Art of Painting, Modernism, Postmodernism, Art

Kaynakça

• BELTİNG, H. Floransa ve Bağdat, çev. Zehra Aksu Yılmazer, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2012.
• BERGER, J. Picasso’nun Başarısı ve Başarısızlığı, çev.Müge Gürsoy, Metis Yayıncılık, İstanbul, 1989.
• DAVİD, B. ve LEFRERE, J. J. İnsanlığın En Eski Muamması, çev. İnci Malak Uysal. Can Yayınları, İstanbul, 2013.
• ERDOĞAN, F. C. (Yay. Haz.), Caravaggio, Hayalperest Yayınları, İstanbul,2005.
• ERGÜVEN, M. “Gölge Üzerine Çeşitlemeler”, Aydınlıkta Görmek, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2006.
• ERZEN, J. N. Çoğul Estetik, Metis Yayınları, İstanbul, 2011.
• GOMBRICH, E. H. “ Düşen Gölgenin Özellikleri”, Sanat Dünyamız Dergisi, sayı:77, s.177-191, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul,2000.
• GOMBRICH, E. H. Sanatın Öyküsü, çev. Erol Erduran ve Ömer Erduran, Remzi Kitabevi, 2007, İstanbul.
• JAMESON, F. Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Mantığı, çev. Nuri Plümer, yapı Kredi yayınları, İstanbul,1994.
• KRAUSSE, A. Rönesans Sanatından Günümüze Resim Sanatının Öyküsü, çev. Dilek Zaptcıoğlu, Literatür Yayıncılık, Bern, 2005.
• KRIS E. ve KURZ O., Sanatçı İmgesinin Oluşumu: Efsane, Mit ve Büyü,çev. Sabri Gürses, İthaki Yayınları, 2013, İstanbul.
• LYNTON, N. Modern sanatın Öyküsü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2004.
• MITCHELL, W. J. T. What Do Pictures Want?, The University of Chicago, Chicago, 2005.
• OKAY, B. "Çin Resim Sanatı", D.T.C.F. Dergisi, C.XXXV, sayı: 2, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.1992, s.207-211,
• PASSERON, R. Sürrealizm Sanat Ansiklopedisi, çev. Sezer Tansuğ, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1982,
• PIAGET, J. The Child’s Conception of Phisical Casuality, Rautledge Press, 1999, London,
• SARUP, M. Post- Yapısalcılık ve Post-Modernizm, çev.Abdülbaki Güçlü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara,2004.
• SÖZER, Ö. “Işığın Metafiziğinden Gölgenin Estetiğine”, Sanat Dünyamız, sayı:77, Yapı Kredi Bankası Yayınları, İstanbul, 2000.
• STOICHITA, I. Gölgenin Kısa Tarihi, çev. Bilge Aydın, Dost Kitabevi Yayınları, Ankara,2006.
• VENTURİ, L. Resim: Giotto’dan Chagall’e KadarBin Resme Nasıl Bakmalı, çev. Mesut Erdem, Doğuş Ltd. O. Matbaası, 1954.
• İnternet Kaynakları
• ARTUN, A. “De Chirico’nun Mimari Evreni”, e-skop, 2016. http://www.aliartun.com/yazilar/de-chiriconun-mimari-evreni/ (Erişim tarihi: 14.10.2017)
• MENDE, K. “Light and Shadow in Painting– Concerning the Expression of Shadows in Western Painting”, Journal for Geometry and Graphics, Volume 5 (2001), No. 1, 53–59. http://www.heldermann-verlag.de/jgg/jgg01_05/jgg0506.pdf, (Erişim tarihi:12.07.2017)10.08.2017.
• Warhol’un Gölgeler Serisi, http://artasiapacific.com/Magazine/WebExclusives/AndyWarholShadows,