Farabi’nin Siyasal Felsefesinde Mutluluk ve “İlk Başkanlık” Arasındaki Zorunlu İlişki

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 265 - 284, 27.03.2018

Adem Çelik

Öz

Siyasetin amacının mutluluk ve iyi yaşam olduğunu savunan
Farabi, insanın, mutluluğa tek başına ulaşamayacağını ve mutluluğa ulaşmak için
başkalarının yardımına gereksinim duyduğunu savunmaktadır. Mutluluğa ulaşmak
için başkalarının yardımını gereksinim duyma ve mutluluk için yardımlaşma
yetkin toplumsallaşmanın esas nedenidir. Yetkin toplumsallaşmanın şehirden daha
küçük bir birimde gerçekleşmesi mümkün değildir. İnsanların birbiriyle
mutluluğa ulaşmak için yardımlaştıkları politik organizasyon erdemlidir.
Erdemli politik organizasyon ise kozmolojik ilkeler uyarınca oluşmaktadır. Bu
bakımdan erdemli politik organizasyon, diğer insanların mutluluk amacına
ulaşmasını sağlayacak, evrendeki İlk Neden gibi bir ilk başkana gereksinim
duymaktadır. Bu çalışma Farabi’nin siyasal felsefesinde erdemli politik
organizasyonun amacı olan mutluluk ile insanların mutluluğa ulaşması için
gerekli olan ilk başkan arasındaki zorunlu ilişkiyi incelemektedir.  

Anahtar Kelimeler

Mutluluk, İlk Başkan, Erdemli Şehir, Kozmoloji, Filozof

The Necessary Relations Between Happiness and "the First Rulership" in Al-Farabi's Political Philosophy

Öz

Al-Farabi asserts that the aim of politics is happiness
and good life. According to him, an individual who is unable to attain happiness
alone needs the help of others in this regard. The need for people’s help for
the attainment of happiness, and the cooperation on that matter form the main
source of competent socialization. It is not possible for a competent
socialization to occur in a smaller unit than a city. The city where people
help each other to attain happiness is virtuous. As to the city’s virtuous
political organization, it is constituted based on cosmological principles.
From this point of view, the virtuous political organization needs the first
ruler who corresponds to 'the First Cause' in the universe and enables people
to attain happiness. The present study examines the necessary relations between
happiness, which is the aim of the virtuous political organization in al-Farabi's
political philosophy, and the first ruler whom people need for the attainment
of happiness.

Anahtar Kelimeler

Happiness, The First Ruler, Virtuous City, Cosmology, Philosopher, Prophet

Kaynakça

• Kaynakça Aristoteles (2004). Politika, Çev. Mete Tunçay, İstanbul: Remzi Kitabevi. Aristoteles (2017). Nikomakhos’a Etik, Çev. Saffet Babür, Ankara: Bilgesu Yayınları. Aydın, M. (1976). Farabi’nin Siyasal Düşüncesinde Sa’âdet Kavramı, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21(308), 302-315. Aydınlı, Y. (2000). Farabi’de Tanrı-İnsan İlişkisi, İstanbul: İz Yayıncılık. Bayrakdar, M. (1997). İslam Felsefesine Giriş, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. Bayraklı, B. (2000). Farabi’de Devlet Felsefesi, İstanbul: Şehir Yayınları. Corbin, H. (2013). İslam Felsefesi Tarihi Başlangıçtan İbni Rüşd’ün Ölümüne, Çev. Hüseyin Hatemi, İstanbul: İletişim Yayınları. Çubukçu, İ. A. (1985). Türk Filozofu Farabi ve Düşüncesi, Belleten, 49(194), 273-286. Farabi (1980). Es-Siyâset ul –Medenniyye veya Mebâdi’ul –Mevcûdât, Çev. Mehmet Aydın vd., İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları. Farabi (1987). Fusûlü’l-Medeni (Siyaset Felsefesine Dair Görüşler), Çev. Hanifi Özcan, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları. Farabi (2002). “Kitâbü’l-Mille (Din Kitabı)”, çev. Fatih Toktaş, Divan İlmi Araştırmalar Dergisi, (12), 258-273. Farabi (2003). Mutluluğu Kazanma, Çev. Hüseyin Atay, Farabi’nin Üç Eseri, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları, 21-70. Farabi (2014). Mutluluk Yoluna Yöneltme, Çev. Hanifi Özcan, Farabi’nin İki Eseri, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 129-170. Farabi, (2016). İlimlerin Sayımı, Çev. Cevher Caduk, İstanbul: Kurtuba Kitap. Farabi (2017). İdeal Devlet, Çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Galston, M. (1999). Farabi’nin Önerisi Varoluşun Siyaseti: Gaye ve İnsan, çev. Selahattin Ayaz, İslam Felsefesinde Siyasi Düşüncenin Gelişimi, ed. Charles E. Butterworth, İstanbul: Pınar Yayınları, 83-131. Haklı, Ş. (2005). Farabi’de Din Felsefe İlişkisi Bağlamında Din Dilinin Yapısı, Uluslararası Farabi Sempozyumu Bildirileri Kitabı, ed., Fahrettin Terkan-Şenol Korkut, Ankara: Elis Yayınları, 303-315. Hammond, R. (2001). Farabi Felsefesi ve Ortaçağ Düşüncesine Etkisi, Çev. Gülnihal Küken-Uluğ Nutku, Bursa: Alfa Yayınları. Korkut, Ş. (2015). Farabi’nin Siyaset Felsefesi, Ankara: Atlas Kitap. Kurtoğlu, Z. (1999). İslam Düşüncesinin Siyasal Ufku, İstanbul: İletişim Yayınları. Nejjar, F. (1972). Farabi’nin Siyasal Düşüncesi ve Şiilik, Çev. Mehmet Dağ, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(1), 293-306. Mücahid H. T. (2012). Farabi’den Abduh’a Siyasi Düşünce, Çev. Vecdi Akyüz, İstanbul: İz Yayıncılık. Platon (1975). Devlet, Çev. Sabahattin Eyüboğlu-M. Ali Cimcoz, İstanbul: Remzi Kitabevi. Platon (1998). Yasalar, C:2, Çev. Candan Şentuna-Saffet Babür, İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Rosenthal, E., I. J. (1996). Ortaçağ’da İslam Siyasal Düşüncesi, Çev. Ali Çaksu, İstanbul: İz Yayıncılık. Sayılı, A. (1951). Farabi ve Tefekkür Tarihindeki Yeri, Belleten, 15(57), 1-64. Strauss, L. (2000). Politika Felsefesi Nedir?, Çev. Solmaz Zelyüt Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları. Walzer, R. (1962). Greek into Arabic, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.