Ailenin Dini Değerleri Aktarmadaki Rolü ve Bu Süreçte Dikkat Edilmesi Gereken İlkeler

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 544 - 560, 30.06.2018

Salih Aybey

https://doi.org/10.15869/itobiad.398540

Cited By: 5

Öz

Aile, toplumsal
yapının en küçük birimi ve gelecekte toplumu şekillendirmesi beklenen çocuğun
sağlam bir karakter geliştirmesi bakımından ağır sorumluluklar yüklenmiş bir
kurumdur. Bununla birlikte aile, değerlerin çocuklara aktarılmasında da son
derece önemli bir yere sahiptir. Her
doğan çocuk, bir takım kabiliyetlerle dünyaya gelir ve bunların geliştirilmesi
ailenin sorumluluk alanı içinde önemli bir yer teşkil eder. Bu nedenle aile;
yalnızca çocuğun biyolojik, psikolojik ve sosyal
ihtiyaçlarını karşılamakla sorumlu olmayıp, aynı
zamanda onun dini ve ahlaki ihtiyaçlarını da tatmin etmekle görevlidir. Dolayısıyla
genel olarak değerlerin özel olarak da dini değerlerin çocuğa kazandırıldığı en
önemli kurum ailedir. Bu çalışmada öncelikle değer ve dini değer kavramlarından
hareketle, dini değerlerin aktarılmasında ailenin rolü açıklanarak, bu süreçte dikkat
edilmesi gereken bazı ilkeler üzerinde durulmuştur. Bu ilkelerden bazıları,
çocuğun gelişim dönemleri bilmek, sevgi, model olma ve etkili iletişimdir. Çalışma
sonucunda ailenin, çocuğa dini değer aktarımında büyük bir öneme sahip olduğu
sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Aile, Değer, Dini Değer, Değer Aktarımı, İlke

The Family’s Role in Transferring the Religious Values and The Principles to Consider in The Process

Öz

The family is the
smallest unit of the social structure and is an establishment loaded with heavy
responsibilities regarding raising children with strong characters who are expected
to shape the future society. Every child comes with a set of capabilities to
the world and improving these capabilities plays a vital role in family's
responsibility area. Therefore, the family is responsible not just with the
child's biological, psychological and social needs but also satisfying child’s
religious and moral needs. Thus, family is the most important institution that
provides acquisition of values and religious values for children. In this study,
family’s role in transferring the religious values and principles to consider
in the process have been analyzed. It was concluded in the study that family
has a great importance on transferring religious values to the children.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Family, Religious Value, Value Transfer, Principle

Kaynakça

• Akıncı, Adem, “Kur’an’daki Kıssalar ve Din Öğretimindeki Yeri”, Harran Ü. İlahiyat Fak. Dergisi 13, (2004), ss. 42-64; Armaner, Neda ve A. Zeki Ökmen,, Din Eğitimi ve Öğretiminde Metodik Bilgiler, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1960.Ay, Mehmet Emin, Çocuklarımıza Allah’ Nasıl Anlatalım? İstanbul: Timaş Yayınları, 2002.Ay, Mehmet Emin, Din Eğitiminde Mükafat ve Ceza, İzmir, Nil Yayınları, 2002.Aybey, Salih, “6-14 Yaş Arası Çocuğun Dini Gelişim Dönemi Özelliklerinin Bilinmesinin Din Eğitimi Açısından Önemi”, Turkish Studies 11/5 (2016), ss. 69-83.Aydın, Mehmet Zeki ve Şebnem Akyol Güler, Okulda Değerler Eğitimi, Nobel Yayınları, Ankara, 2012. Aydın, Mehmet Zeki, Ailede Çocuğun Ahlak Eğitimi, Ankara: Nobel Yayınları, 2007.Aydın, Muhammed, “Çocuk Eğitiminde Kur’an Kıssalarının Önemi, SAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi 14 (Ekim 2007), ss. 69-76.Bardakoğlu, Ali, “Mükâfat/Caize” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA) Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1993 c. VII, ss. 27-28.Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması, Ankara: BASGM Yayınları, 2010.Bilgin, Beyza, İslam ve Çocuk, Ankara: DİB Yayınları, 2003.Bolay, Süleyman Hayri, Felsefi Terimler ve Doktrinler Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları 1996.Cebeci, Suat, Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, Ankara: Akçağ Yayınları, 2005.Certel, Hüseyin, “Din-İletişim İlişkisi ve Dini İletişim Engelleri” SDÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 2, (2008) ss. 126-158.Cüceloğlu, Doğan, İletişim Donanımları, İstanbul: Remzi Kitabevi, 2014.Dodson, Fitzhugh, Çocuğumuzu Tanıyor muyuz? İstanbul: Düşün Yayıncılık, 1999.Dodurgalı, Abdurrahman, Ailede Din Eğitimi, İstanbul: Timaş Yayınları, 2011.Donuk, Abdülkadir, “Çeşitli Topluluklarda ve Eski Türklerde Aile”, İstanbul Üniversitesi Eğitim Fakültesi Tarih Dergisi 33, (1982) ss. 158-168.Dönmezer, Sulhi, Toplum Bilim, İstanbul: Beta Basım Yayım, 1994.Erden, Münire ve Yasemin Akman, Eğitim Psikolojisi, Ankara: Arkadaş Yayınları, 1999.Eşmeli, İsmet, “Semavi Dinlerde Aile”, Aile ve Modernite, ed. S. Aybey, M. Akın, T. Ashyrov, Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Yayınları, 2017.Gazâli, İhyayı Ulumiddin, c. III, İstanbul: Merve Yayınları, 1993.Gökçe, Birsen, “Aile ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme”, Aile Yazıları I, Ankara: BAAK Yayınları, 1991.Guy, Jacquin, Çocuk Psikolojisinin Ana çizgileri, çev. Mehmet Toprak, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1969.Gümrükçüoğlu, Süleyman, Kur’an’da İletişim Dili, İstanbul: Etkileşim yayınları, 2014.Günay, Ünver, Türkiye’de Dini Sosyalleşme”, Türkiye'de 1. Din Eğitimi Semineri, Ankara: İlahiyat Vakfı Yayınları, 1981.Hökelekli, Hayati, “Fıtrat” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 1996, c. XIII, s. 47-48.Kasapoğlu, Aytül, “Birey-Aile-Toplum”, I. Aile Şûrası Ankara: BAAK Yayınları, 1990.Karacelil, Süleyman, “Hangi Yaşta Nasıl Din Eğitimi Verilmeli?, http://www.haber7.com/egitim/haber/483460-hangi-yasta-nasil-dini-egitim-verilmeli, (erişim: 31.12.2017).Kaya, Mevlüt, Din Eğitiminde İletişim ve Dini Tutum, Samsun: Etüt yayınları, 1998.Kaymakcan Recep ve Meydan, Hasan, Ahlak Değerler ve Eğitimi, İstanbul: Dem Yayınları, 2016.Kerschensteiner, G., Karakter Kavramı ve Terbiyesi, terc. H. Fikret Kanad, Ankara: Milli Eğitim Yayınevi, 1977.Koç, Ahmet, Din Eğitiminde Etkili İletişim, İstanbul: Rağbet Yayınları, 2016Köylü, Mustafa, Psiko-Sosyal Açıdan Dini İletişim, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.Kutup, Muhammed, İslam Terbiye Metodu ve Ahlak Sistemi, çev. Ali Özbek, İstanbul, Hisar Yayınları, 1977.Mehmedoğlu, Yurdagül, Okulöncesi Çocuklarda Dini Duygunun Gelişimi ve Eğitimi, Ankara: TDV Yayınları, 2005. Meydan, Hasan, “Okulda Değerler Eğitiminin Yeri ve Değerler Eğitimi Yaklaşımları Üzerine Bir Değerlendirme”, Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1, (2014), ss. 93-108; Meydan, Hasan, Salih Aybey, Mustafa Dikmen, Zonguldak’ta Hayatın Anlamı ve Aile Değerleri Üzerine Olgusal Bir Araştırma, Zonguldak: Bülent Ecevit Üniversitesi Yayınları, 2017.Nirun, Nihat, Aile ve Kültür, Ankara: AKM Yayınları, 1997.Nirun, Nihat, Sistematik Sosyoloji Yönünden Aile ve Kültür, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını 2007.Okumuşlar, Muhittin, “Din Eğitiminde Etkili Bir Yöntem Olarak Hikaye”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21, (2006), s. 236-248.Okumuşlar, Muhittin, “Kur’an’a Göre Din Fıtrat Eğitim İlişkisi” Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya: 1999. Okumuşlar, Muhittin, Fıtrattan Dine, İstanbul: Yediveren Kitap, 2002.Öcal, Mustafa, Din Eğitimi ve Öğretiminde Metodlar, Ankara: TDV Yayınları, 2007.Önder, Mustafa, “Sevgi, Din Dili ve Hikâyelerin Çocukların Din Eğitimindeki Yeri ve Önemi”, The Journal of Academic Social Science Studies 6/3, (2013), ss. 1285-1298.Özer, Bekir, “Anne-Baba ve Çocuk İletişimi”, Eğitim Bülteni 19, (2007), ss. 11-20.Pazarlı, Osman, Din Eğitim ve Öğretiminde Genel Metotlar, İstanbul: İrfan Yayınları, 1967.Pierre, Bovet, Din Duygusu ve Çocuk Psikolojisi, çev. Selahattin Odabaş, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1958.Rousseau, J. J., Emile, çev. Ülkü Akagündüz, İstanbul: Sesli Kitaplar Yayınları, 2014.Sağlam, Halil İbrahim, Bir Değer ve Eğitim Merkezi Olarak Aile, Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2017.Sağlam, İsmail, “Hz. Peygamber’in Çocuk Eğitiminde Öne Çıkardığı Hususlar”, UÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi 11, (2002), s. 167-190.Sağlam, İsmail, Çocuk ve İbadet, Bursa: Düşünce Kitabevi, 2003.Selçuk, Mualla, Çocuğun Eğitiminde Dini Motifler, Ankara: TDV Yayınları, 2005.Şemin, Refia, Karakter Formasyonu, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, 1973.Şentürk, Habil, Din Psikolojisi, Konya: Esra Yayınları, 1999.Şentürk, Habil, Eğitim Psikolojisi, Isparta: Tuğra Matbaası, 1999.Şentürk, Habil, İslami Hayatın Psikolojik Temelleri, Isparta: Tuğra Ofset, 2008.Türkdoğan, Orhan, “Aile Sosyolojisi Modeli”, Türk Aile Ansiklopedisi, Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları, 1991.Ulusoy, Kadir ve Dilmaç, Bülent, Değerler Eğitimi, Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2012.Yavuz, Kerim, Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişmesi, İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 2012. Yavuzer, Haluk, Çocuk Psikolojisi, İstanbul: Remzi Kitabevi 2000.Yörükoğlu, Atalay, Değişen Toplumda Aile ve Çocuk, Ankara: Aydın Kitabevi, 1983.www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21515. (Erişim: 0.11.2017).