A Comparison in the Context of Tradition of Nazira (Parallel) in Turkish Sufi Poetry: the Poems with the Repeated Word of “geldim” by Eşrefoğlu Rumi, Sünbül Sinan and Niyazi Misri

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 4, 2759 - 2779, 30.12.2018

Ferdi Kiremitçi

https://doi.org/10.15869/itobiad.462436

Öz

One of the most
basic features of sufi literature is the tradition of nazira (parallel) poems composed
by sufi poets as a source of pride, with the influence of predecessor-successor
relationship. One of the striking
examples of this tradition is the poems, in which the word of
"geldim" repeats, by Eşrefoğlu Rumi, Sünbül Sinan and Niyazi Misri.
The present study aims to compare these poems in terms of the tradition in
question. The study includes an introduction and four
sections. The history of tradition of nazira in sufi poetry is summarized in the introduction. The
first section presents a discussion on the practice of nazira. The relation between nazira-intertextuality and
comparative literature is explained in the second chapter while the
relationship between that tradition and repeated word is dealt with in the
third section. In the last chapter, a comparison of these poems in terms of structure,
style and content is made.

Anahtar Kelimeler

Tradition of Nazira (Parallel), Eşrefoğlu Rumi, Sünbül Sinan, Niyazi Misri, Comparative Literature, Intertexuality.

Türk Tasavvuf Şiirinde Nazîre Geleneği Çerçevesinde Eşrefoğlu Rûmî, Sünbül Sinân ve Niyâzî-i Mısrî’nin “Geldim” Redifli Şiirlerinin Karşılaştırılması

Öz

Tasavvuf edebiyatının en
temel özelliklerinden birisi de sûfî şairlerin tasavvuftaki “halef-selef”
ilişkisinin tesiriyle önceki sûfî şairlere nazîre yazmayı bir iftihar vesilesi
olarak görmeleridir. Bu uygulamanın dikkat çekici örneklerinden birisi de
Eşrefoğlu Rûmî, Sünbül Sinân ve Niyâzî-i Mısrî’ye ait “geldim” redifli
şiirlerdir. İşte bu çalışmayla bahsi geçen bu şiirlerin nazîre geleneği
bağlamında karşılaştırılmasını yapmak amaçlanmıştır. Çalışmada giriş ve onu
takip eden dört bölüm yer almaktadır. Giriş kısmında nazîre geleneğinin
tasavvuf şiirindeki tarihçesi özetlenmiş, birinci bölümde nazîre yazma
uygulamasından bahsedilmiş, ikinci bölümde
nazîre-metinlerarasılık-karşılaştırmalı edebiyat ilişkisine değinilmiş, üçüncü
bölümde nazîre-redif ilişkisi anlatılmış ve son bölümde ise ilgili şiirler
şair, yapı, üslup ve muhteva bakımından benzerlikler ve farklıklar dikkate
alınarak karşılaştırılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Nazîre Geleneği, Eşrefoğlu Rûmî, Sünbül Sinân, Niyâzî-i Mısrî, Karşılatırmalı Edebiyat

Kaynakça

• Aktulum, Kubilay. (2014). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Kanguru Yayınları.
• Akün, Ö. Faruk. (2013). Divan Edebiyatı. Ankara: İsam Yayınları.
• Artun, Erman. (2010). Dinî-Tasavvufî Halk Edebiyatı Metin Tahlilleri. İstanbul:Kitabevi Yayınları.
• Aşkar, Mustafa. (2007). “Niyâzî-i Mısrî”. DİA, (C. 33, s. 169). İstanbul: TDV Yayınları.
• Aytaç, Gürsel. (2001). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Ankara: KB Yayınları.
• Bilgin, A. Azmi. (2011). “Tekke Edebiyatı”. DİA (C. 40, s. 381-384). Ankara: TDV Yayınları.
• Ceylan, Ömür. (2010). Böyle Buyurdu Sûfî-Tasavvuf ve Şerh Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Çavuşoğlu, Mehmet. (2001). Necati Bey Divanı’nın Tahlili. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Dilçin, Cem. (1983). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi. Ankara: TDK Yayınları.
• Erdoğan, Kenan. (2008). Niyâzî-i Mısrî Divânı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Evecen, Doğan. (2013). “Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi Çerçevesinde Bir Nazîre Geleneği Örneği: Şeyh Gâlib’in Nedîm’e Yazdığı ‘Sen’ Redifli Gazel”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi-Journal of the Human and Social Science Researches, 2/4, 116-132.
• Gültekin, İbrahim (2013). “Nazire Geleneğinden Metinlerarasılığa Üç Şiirin Söyledikleri”. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 8/1, 1511-1537.
• Güzel, Abdurrahman. (2006). Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kılıç, M. Erol. (2014). Sûfî ve Şiir. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Köksal, Fatih. (2006). Divan Şiirinde Nazire. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Köprülü, Fuat. (2014). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Kurnaz, Cemal. (1997). Divan Edebiyatı Yazıları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kürkçübaşızâde Ali. “İlâhî-i Hazret-i Sünbül Sinân ‘Aleyhi Rahmetü Rabbihi’l-Kerîmi’d-Deyyân”. Silsiletü’n-Nûr. Fransa Milli Kütüphane, Arşiv No. Schefer. vr. 12.
• Kürkçübaşızâde Ali. Silsiletü’n-Nûr. İBB. Atatürk Kitaplığı, Arşiv No. 538/1. 10 vr.
• Kürkçübaşızâde Ali. Silsiletü’n-Nûr. Fransa Milli Kütüphane, Arşiv No. Schefer. 12 vr.
• Macit, Muhsin. (2005). Divan Şiirinde Âhenk Unsurları. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Muallim Naci. (2004). Istılâhât-ı Edebiye. Haz.: M. A. Yekta Saraç. İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
• Okuyucu, Cihan. (2010). Divan Edebiyatı Estetiği. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Öztuna,Yılmaz. (1990). Büyük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi (C. 2, s. 567). Ankara: KTB Yayınları.
• Pala, İskender. (1998). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Pekolcay, A. Necla & Uçman, Abdullah. (1995). “Eşrefoğlu Rûmî”. DİA (C. 11, s. 480-482). İstanbul: TDV Yayınları.
• Sertkaya, Ayşe Gül. (2010). “Kul Süleymân (Bakırgani) ve Yûnus Emre Hikmetleri”. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 2008-2, 177-187.
• Tanpınar, A. Hamdi. (1997). 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi Yayınları.
• Tatcı, Mustafa. (2016). Eşrefoğlu Rûmî/Dîvân-ı İlâhiyât. İstanbul: H Yayınları.
• Yalsızuçanlar, Sadık. (2014). Ümmî Sinân Halvetî-Divan, Ankara: DİB Yayınları.
• Yavuz, Kemal. (2013). “Türk Şiirinde Nazire”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 10, 359-424.
• Yücer, H. Mahmut. (2010). “Sünbül Sinan”. DİA (C. 38, s. 135-136). İstanbul: TDV Yayınları.
• http://www.semazen.net/book¬_cd_detail.php?id=98
• https://defter-i-ussak.blogspot.com