The Work of Cemalüddîn Hasan Ibn Ahmed Titled Kitâbü Ravzati'l-Müstehâm Fî İlmi'l-Engâm (Analysing and Translation)
Öz
Edvars
and risalahs about the music theory are significant sources of musicology
studies. The principles of musicological science were applied in this article.
This risale by Cemalüddin Hasan İbn Ahmed has not been studied as far as is
known. After the introduction and identifying the methodology, internal and
external presentation of the work, the life of the author, the period of the
work, sources of the risalah, the philosophy of music, the information about
the theory of music are presented in a systemic way. The charts were used for
the subject of similarities and differences with the 15th-century sources.
Afterward, the topics related to the origin, importance, and effect of music
were treated and the article was ended with the conclusion part and the Turkish
translation of risalah. As explained in the article, this work which was
estimated to be written in the second half of the 14th century is one of the
sources of music history that contributed to the musical thought of its own era
Anahtar Kelimeler
Advar Risalah Music Musicology History of Music Music Theory Cemalüddîn Hasan Ibn Ahmed.
Kaynakça
- Ak, A. Ş. (1997). Avrupa ve Türk İslam Medeniyetinde Müzikle Tedavi Tarihi Gelişim ve Uygulamaları. Konya: Öz Eğitim Yayınevi.Akdoğan, B. (2009). Fethullah Şirvânî ve Mûsikî Risalesi. Ankara: Offset Yayınları.Akpınar, H. (2005). İlimler Tasnifinde Mûsikînin Yeri, İstem, 5, 191-201.Aslan, F. (2007). Ahmet el-Müsellem el-Mevsilî ve ed-Dürrü’n-Nâkî ilmi’l-Musika adlı eseri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, 101-115.Çelik, B. B. (2001), Hızır b. Abdullah'ın Kitâbü'l-Edvâr'ında Makamlar. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Çetinkaya, Yalçın. Gezegenlerin Hareketinden Mûsikî Nağmelerine. Rast Müzikoloji Dergisi, 2018, 6 (1) : 1778- 1779.Devellioğlu, F. (2007) Osmanlıca Türkçe lügat. İstanbul: Aydın Kitapevi. Farmer, H. G. (1965). The Sources of Arabian Music. Leiden: E. J. Brill. Fârukî, L. I. (1981). An Annotated Glossary of Arabic Musical Terms. Amerika: Greenwood Press.Güray, C. (2012). Bin yılın mirası makamı var eden döngü edvar. İstanbul: Pan Yayıncılık.Güvenç, R. O. (1993). Türklerde ve Dünyada Müzikle Ruhi Tedavinin Tarihçesi, İstanbul: Metiner Matbaacılık.Hallikân, E. B. (1977). Vefeyâtü'l-A'yân ve Enbâu Ebnâi'z-Zamân 3. el-Müraşî, M. A. (Thk). Beyrut: Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabî.İbn Ahmed, C. H. Kitâbü Ravzatü'l-Müstehâm Fî İlmi'l-Engâm. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi III. Ahmed Kütüphanesi Arapça Yazmalar Bölümü A. 2130.Kalender, R. (1989). Ruh hastalıklarının tedavisinde mûsikî. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. XI, 271-281.Karatay, E. F. (1966). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Arapça Yazmalar Kataloğu 3. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları. Mutçalı, S. (1995). Arapça Türkçe Sözlük, İstanbul: Dağarcık Yayınları. Neşve, D. (2005). Eyüp’te medfun bir hekimbaşının müzikle tedavi risâlesi. Tarihi Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu IX Tebliğler. İstanbul: Eyüp Belediyesi Kültür Yayınları, 304-313.Öncel, M. (2017). Hasan b. Ahmed b. Ali el-Kâtib’in Kemâlü Edebi’l-Ğına adlı eseri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Özalp, M. N. (2000). Türk Mûsikîsi tarihi I. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.Özçevik, A. (2007). Müzikle Tedavi ve Öğrenciler Üzerindeki Terapik Etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İTÜ SBE, İstanbul.Öztürk, O. M. (2014). Makam, Âvâze, Şube ve Terkib: Osmanlı Musiki Nazariyatında Pisagorcu "Kürelerin Uyumu/ Musikisi" Anlayışının Temsili. Rast Müzikoloji Dergisi, 1 (2), 1-49.Shiloah, A. (1975). The Theory of Music in Arabic Writings (c. 900-1900). München: G. Henle Verlag München. Somakçı, P. (2003). Türklerde Müzikle Tedavi. Erciyes Üniversitesi SBE Dergisi. 15, 131-140.Tıraşcı, M. (2013). Kitâbü Keşfü’l-Hümûm ve’l-Kürab fî Şerhi Âleti’t-Tarab isimli anonim mûsikî eseri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Tura, Y. (2017). Türk Mûsikîsinin meseleleri, İstanbul: İz Yayıncılık. Turabi, A. H. (1996). el-Kindî’nin Mûsikî Risâleleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Turabi, A. H. (2005). Gevrekzâde Hafız Hasan Efendi ve Mûsikî Risâlesi. İstanbul: Rağbet Yayınları. Uygun, M. N. (1999). Safiyyüddîn Abdülmü'min Urmevî ve Kitâbü'l-Edvârı, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı. Yiğitbaş, S. (1972). Mûsikî ile Tedavi. İstanbul: Yelken Matbaa.
Cemalüddîn Hasan İbn Ahmed'in Kitâbü Ravzati'l-Müstehâm Fî İlmi'l-Engâm İsimli Eseri (İnceleme Ve Çeviri)
Öz
Müzik teorisine dair
yazılmış edvar ve risâleler müzikolojik çalışmalara önemli kaynaklık teşkil
etmektedir. Bu çalışma müzikolojik ilmi kaidelere göre ele alınarak incelemeye
tabi tutulmuştur. Cemâlüddîn Hasan İbn Ahmed tarafından kaleme alınan bu
risâle, tespit edilebildiği kadarıyla çalışılmamıştır. Makalede giriş, yöntem
ve metodoloji belirlenmesinin ardından eserin iç ve dış tanıtımı, müellifin
hayatı, eserin yazıldığı dönem, risalenin kaynakları, mûsikî felsefesi, mûsikî
nazariyesine dair bilgiler sistematik şekilde sunulmuştur. XV. yüzyıl
kaynakları ile benzerlik ve farklılıkları hususunda tablolardan istifade
edilmiştir. Daha sonra mûsikînin kökeni, önemi ve tesirine dair konular ele
alındıktan sonra sonuç ve risalenin Türkçe çevirisi ile makale
sonlandırılmıştır. Makalede izah edildiği gibi XIV. yüzyılın ikinci yarısından
sonra ele alındığı tahmin edilen bu eser, kendi döneminin mûsikî düşüncesine
katkı sağlayan mûsikî tarihi kaynaklarından birisidir.
Anahtar Kelimeler
Edvar risale müzik müzikoloji müzik tarihi müzik teorisi Cemalüddîn Hasan İbn Ahmed.
Kaynakça
- Ak, A. Ş. (1997). Avrupa ve Türk İslam Medeniyetinde Müzikle Tedavi Tarihi Gelişim ve Uygulamaları. Konya: Öz Eğitim Yayınevi.Akdoğan, B. (2009). Fethullah Şirvânî ve Mûsikî Risalesi. Ankara: Offset Yayınları.Akpınar, H. (2005). İlimler Tasnifinde Mûsikînin Yeri, İstem, 5, 191-201.Aslan, F. (2007). Ahmet el-Müsellem el-Mevsilî ve ed-Dürrü’n-Nâkî ilmi’l-Musika adlı eseri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2, 101-115.Çelik, B. B. (2001), Hızır b. Abdullah'ın Kitâbü'l-Edvâr'ında Makamlar. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Çetinkaya, Yalçın. Gezegenlerin Hareketinden Mûsikî Nağmelerine. Rast Müzikoloji Dergisi, 2018, 6 (1) : 1778- 1779.Devellioğlu, F. (2007) Osmanlıca Türkçe lügat. İstanbul: Aydın Kitapevi. Farmer, H. G. (1965). The Sources of Arabian Music. Leiden: E. J. Brill. Fârukî, L. I. (1981). An Annotated Glossary of Arabic Musical Terms. Amerika: Greenwood Press.Güray, C. (2012). Bin yılın mirası makamı var eden döngü edvar. İstanbul: Pan Yayıncılık.Güvenç, R. O. (1993). Türklerde ve Dünyada Müzikle Ruhi Tedavinin Tarihçesi, İstanbul: Metiner Matbaacılık.Hallikân, E. B. (1977). Vefeyâtü'l-A'yân ve Enbâu Ebnâi'z-Zamân 3. el-Müraşî, M. A. (Thk). Beyrut: Dâru İhyâi't-Turâsi'l-Arabî.İbn Ahmed, C. H. Kitâbü Ravzatü'l-Müstehâm Fî İlmi'l-Engâm. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi III. Ahmed Kütüphanesi Arapça Yazmalar Bölümü A. 2130.Kalender, R. (1989). Ruh hastalıklarının tedavisinde mûsikî. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. XI, 271-281.Karatay, E. F. (1966). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Arapça Yazmalar Kataloğu 3. İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları. Mutçalı, S. (1995). Arapça Türkçe Sözlük, İstanbul: Dağarcık Yayınları. Neşve, D. (2005). Eyüp’te medfun bir hekimbaşının müzikle tedavi risâlesi. Tarihi Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu IX Tebliğler. İstanbul: Eyüp Belediyesi Kültür Yayınları, 304-313.Öncel, M. (2017). Hasan b. Ahmed b. Ali el-Kâtib’in Kemâlü Edebi’l-Ğına adlı eseri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Özalp, M. N. (2000). Türk Mûsikîsi tarihi I. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.Özçevik, A. (2007). Müzikle Tedavi ve Öğrenciler Üzerindeki Terapik Etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İTÜ SBE, İstanbul.Öztürk, O. M. (2014). Makam, Âvâze, Şube ve Terkib: Osmanlı Musiki Nazariyatında Pisagorcu "Kürelerin Uyumu/ Musikisi" Anlayışının Temsili. Rast Müzikoloji Dergisi, 1 (2), 1-49.Shiloah, A. (1975). The Theory of Music in Arabic Writings (c. 900-1900). München: G. Henle Verlag München. Somakçı, P. (2003). Türklerde Müzikle Tedavi. Erciyes Üniversitesi SBE Dergisi. 15, 131-140.Tıraşcı, M. (2013). Kitâbü Keşfü’l-Hümûm ve’l-Kürab fî Şerhi Âleti’t-Tarab isimli anonim mûsikî eseri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Tura, Y. (2017). Türk Mûsikîsinin meseleleri, İstanbul: İz Yayıncılık. Turabi, A. H. (1996). el-Kindî’nin Mûsikî Risâleleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Turabi, A. H. (2005). Gevrekzâde Hafız Hasan Efendi ve Mûsikî Risâlesi. İstanbul: Rağbet Yayınları. Uygun, M. N. (1999). Safiyyüddîn Abdülmü'min Urmevî ve Kitâbü'l-Edvârı, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı. Yiğitbaş, S. (1972). Mûsikî ile Tedavi. İstanbul: Yelken Matbaa.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 7 Sayı: 5 |
