Makedonya’da Türk Edebiyatı ve Avni Engüllü

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 23 - 40, 30.03.2019

Zeki Gürel

https://doi.org/10.15869/itobiad.474568

Öz

Osmanlı Devleti zamanında Türklerin Balkanlara
yerleşmesiyle bu coğrafyada pek çok şey değişmiştir. Makedonya 1991 yılında
Yugoslavya’nın dağılmasıyla bağımsızlığına kavuşmuş genç bir cumhuriyettir.
Makedonya’da Osmanlılar zamanında olduğu gibi Yugoslavya zamanında ve şimdi de
çok canlı bir Türk edebiyatı mevcuttur. Makedonya
Türk edebiyatı bir bütün olarak henüz tam anlamıyla araştırılmamış, açığa
çıkartılmamıştır. Makedonya Türk edebiyatını bir bütün olarak ele alan
Makedonya Türk Edebiyatı Tarihi ve Makedonya Türk Edebiyatı antolojileri de henüz
hazırlanıp yayımlanmamıştır. Makedonya Türk
edebiyatı genellikle 1944 Tito zamanıyla başlatılmış ve ondan sonrası
incelenmiştir. Daha öncesine pek temas edilmemiştir. Son yıllarda bu alanda
yapılan çalışmalarla Makedonya Türk Edebiyatı yeni yeni bir bütün olarak
görülmeye ve incelenmeye başlanmıştır. Biz bu yazımızda Makedonya’da Türk
Edebiyatının meselelerine, Makedonya Türk Edebiyatının devrelere ayrılmasına ve
gelişmesine temas edeceğiz. Yazımızın ağırlıklı konusu ise Makedonya’da çağdaş
Türk Edebiyatının önde gelen şahsiyetlerinden Avni Engüllü ile ilgili olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Makedonya, Makedonya’da Türk Edebiyatı, Avni Engüllü, Avni Engüllü’nün Eserleri, Makedonya Türk Edebiyatında Avni Engüllü

Turkish Literature in Macedonia and Avni Engullu

Öz

Many things have changed in this geography by the
Turks settling in the Balkans during the Ottoman Empire. Macedonia is a young
republic that was independent in 1991 with the dissolution of Yugoslavia. In
Macedonia, as in the time of the Ottomans, there was a very lively Turkish
literature in the time of Yugoslavia and now as well. The Turkish literature of
Macedonia has not yet been fully explored and revealed as a whole. The history
of Macedonian Turkish Literature and Macedonian Turkish Literature anthologies, which deal with Macedonian Turkish
literature as a whole, have not been prepared and published yet, either. The
Turkish literature of Macedonia was generally started with the period of Tito
(1944) and was examined thereafter. There has not been much contact before. The
pre-Tito period is not mentioned much. Macedonian Turkish literature has newly
started to be seen and examined as a whole with the recent studies conducted in
this field. In this article, we will touch on the issues of Turkish literature
in Macedonia as well as the periods and development of the Macedonian Turkish
literature. The main topic of our article will be related to Avni Engüllü one
of the leading figures of modern Turkish literature in Macedonia.

Anahtar Kelimeler

Macedonia, Turkish literature in Macedonia, Avni Engullu, Works of Avni Engullu, Avni Engullu in the Macedonian Turkish Literature

Kaynakça

• Ago, Arif (1990) “Savaş Sonrası Dönemde Makedonya Sosyalist Cumhuriyeti’nde Yaşayan Türk Halkı Edebiyatının Gelişimi”, Sesler Dergisi, Üsküp: Eylül-Ekim, Yıl: 26, Sayı: 248-249.
• Engüllü, Suat (1994) Sevdayı Muhabbet, Üsküp-MAKEDONYA: Birlik Yayınları.
• Engüllü, Suat (1997) “Makedonya Türk Edebiyatı ve Yugoslavya (Kosova) Türk Edebiyatı”, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi Makedonya Yugoslavya (Kosova) Türk Edebiyatı, Ankara: Cilt: 7, s.238-247, TC Kültür Bakanlığı Yayını.
• Engüllü, Avni (2006), Mütemmim Cüzler, Üsküp, 120 s. (Dizgisi ve sayfa düzeni yapılmış yayına hazır kitap).
• Hayber, Abdülkadir (1984) “Yugoslavya Türklerinin Edebiyatına Dair”, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Ankara: Sayı:1.
• Gürel, Dr. Nazlı Rânâ (2004) İlk Adım, Yukarı Banisa-MAKEDONYA: s. 74–79.
• GÜREL, Nazlı Rânâ (2017), “Avni Engüllü: Bir Kişi Bir Beldeyi Ededî Kılar Bazen”, Kırmızı Gülün Alı Var Makedonya Yazıları, Üsküp, Yeni Balkan Yayınları.
• Gürel, Yrd. Doç. Dr. Zeki (2014) Şangrak Türk Dünyası Çocuk Edebiyatına Giriş, Ankara: s. 173, 308, 316, 319, 349, Avrasya Kütüphaneciler Birliği Yayını.
• Gürel, Zeki (2017) Adım Adım Şiirler, Yukarı Banitsa –MAKEDONYA: s.146-150.
• Gürel, Yrd. Doç. Dr. Zeki (2004) “Kültür Adamı Şair Yazar ve Gazeteci Avni Engüllü”, Avni Engüllü, Yarı Kalan Mısralar, Skopje 2004, s. 65–72 ,”Delfina 3” Yayıncılık ve Grafik etkinlikleri Ticaret Şirketi Yayını.
• İsen, Mustafa-Tûbâ Işınsu İsen(2001) Balkanlarda Türk Çocuk Şiiri Antolojisi, Ankara: s. 121–128, Grafiker Yayınları
• Karakuş, Yrd. Doç. Dr. Ertuğrul (2013) Makedonya Türk Edebiyatında Üçüncüler, Üsküp :Yeni Balkan Yayınları.
• Kaya, Fahri (1990) Yugoslavya Türk Hikâyesi Antolojisi, Üsküp: s.185–200, Birlik Yayınları.
• Kaya, Fahri (1992) Yugoslavya Türk Şiiri Antolojisi, İstanbul: s. 158.
• (2008) Makedonya’da Türk Edebiyatı Bir Demet Şiir, Seçki ve Giriş: Abdülkadir Hayber, Manastır: s.134-141, NİD “MİKENA” yayınları.
• (2008) Makedonya’da Türk Edebiyatı Çocuklara Bir Demet Şiir, Seçki ve Giriş: Abdülkadir Hayber, Manastır: s.149-169, NİD “MİKENA” yayınları.
• (2008) Makedonya’da Türk Edebiyatı Eleştiriler ve Denemeler, Seçki ve Giriş: M-r Şennur Süleyman Başar, Manastır: s.134-141, NİD “MİKENA” yayınları.
• (1995),Sesler Dergisi Üçüncüler Özel Sayısı, Üsküp, Ekim, Y: 39, S: 299.
• SEYFULLAH, Sezen (2016), Şerh-i Kitab, Üsküp. Süleyman, Cemal (2017) Hatıralarımda Kalanlar Birlik’te Otuz Yıl, Üsküp:Yeni Balkan Yayınları.
• (1997) Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatı Antolojisi, Ankara : C: 7, s., TC Kültür Bakanlığı Yayını.
• Taranan Dergiler ve Gazeteler Birlik Gazetesi Koleksiyonu, Üsküp-MAKEDONYA 1944–2004.
• Hilâl Dergisi Koleksiyonu, Üsküp 1987-… Makedonya İslâm Birliği yayını.
• Dere Dergisi Koleksiyonu, Yukaribanisa/Gostivar-MAKEDONYA 2003–2004, (Sayı: 1–4)
• Kızılelma Dergisi Koleksiyonu, Rense-MAKEDONYA 2002–2004, Resneli Niyazi Bey Derneği Yayını (Sayı:1–3) Köprü Kültür Sanat Dergisi Koleksiyonu, Üsküp-MAKEDONYA 2003-…. , Köprü Kültür Sanat Eğitim Derneği Yayını,(Sayı: 1–62) Sesler Aylık Kültür Sanat Dergisi Koleksiyonu, Üsküp-MAKEDONYA 1965–2001, GYBM Hissedarlar Şirketi “Nova Makedoniya” Üsküp Birlik Yayınları, (Sayı:1–331) Sevinç Dergisi Koleksiyonu, Üsküp-MAKEDONYA 1951–2015.
• Tan Gazetesi Koleksiyonu, Priştine-KOSOVA 1969–1984.
• Tomurcuk Dergisi Koleksiyonu, Üsküp-MAKEDONYA 1957–2015
• Yeni Balkan Gazetesi Koleksiyonu, Üsküp-MAEDONYA 2004-2017
• Bahçe Dergisi Koleksiyonu, Üsküp-MAEDONYA 2004-2017