Cengiz Aytmatov’un Eserlerinde Geçen Boy ve Yer Adlarının Dil ve Kültür Açısından Önemi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 991 - 1006, 30.06.2019

Enver Kapağan Bünyamin Şakar

https://doi.org/10.15869/itobiad.544448

Öz

Yer ve boy adları, kendisini
oluşturan toplumların tarihine ayna tutarlar. Hatta yer adları, zaman içinde
pek çok değişikliğe uğramalarına rağmen, kendilerini meydana getiren toplumlardan
bile uzun yaşarlar. Boy adları da Türklerin farklı coğrafyalarda yaşamalarına
rağmen bir bütün olarak ele alınmalarını sağlayan unsurların başında
gelmektedir. Cengiz Aytmatov, eserlerinde
çok çeşitli coğrafyalara yer vermiş ve bu coğrafyalarda bulunan yer adları
vasıtasıyla oldukça geniş bir alana yayılmış Türk coğrafyasını resmetmiştir.
Yapıtlarında yer verdiği boy isimleri ile de Türk toplumunun geçmişten günümüze
tarihi derinliğini ortaya koymuştur. Bu makalede, ünlü Kırgız yazar Cengiz
Aytmatov’un eserlerinde kaleme aldığı boy ve yer adlarının dil ve kültür
taşıyıcılığı açısından üstlendiği rol ele alınacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Cengiz Aytmatov, Kırgız Türkleri, Kırgız Edebiyatı, Yer Adları, Boy Adları

The Importance of the Tribal and Place Names in the Works of Chinghiz Aitmatov in Terms of Language and Culture

Öz

The names of places and
tribes reflect the history of the societies that comprise them. Although the
names of places have undergone many changes over time, they live longer than
the communities that make up them. The tribal names are among the factors that
enable the Turks to be considered as a whole, even though they live in different
geographies. Chinghiz Aitmatov has included a wide variety of geographies in
his works and has painted a wide range of Turkish geography through the names
of the places in these geographies. With the names which he gave place in his
works, he has revealed the historical depth of Turkish society from past to
present. In this article, the role of tribal and place names in the works of
famous Kyrgyz author Chinghiz Aitmatov, in terms of language and culture
transport, will be discussed.

Anahtar Kelimeler

Chinghiz Aitmatov, Place Names, Tribal Names, Kyrgyz Turks, Kyrgyz Literature

Kaynakça

• Arat, R. R(2008) Kutadgu Bilig, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• Aydın, E. (2014) Orhon Yazıtları, Kömen Yayınları, Konya.
• Aydın, E. (2016) Eski Türk Yer Adları, Bilge Kültür Sanat, İstanbul.
• Aytmatov, C. (2008) Toprak Ana, Çev.: R. Özdek, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Aytmatov, C. (2009) Kassandra Damgası, Çev.: A. Pirverdioğlu, Elips Kitap, Ankara.
• Aytmatov, C. (2016a ) Elveda Gülsarı, Çev.: R. Özdek, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Aytmatov, C. (2016b ) Beyaz Gemi, Çev.: R. Özdek, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Aytmatov, C. (2016c ) Gün Olur Asra Bedel, Çev.: R. Özdek, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Aytmatov, C. (2016d ) Dişi Kurdun Rüyaları, Çev.: R. Özdek, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Aytmatov, C. (2016e ) Cengiz Han’a Küsen Bulut, Çev.: R. Özdek, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Aytmatov, C. (2016 f ) Dağlar Yıkıldığı Zaman/Ebedi Gelin, Çev.: A. Pirverdioğlu, Elips Kitap, Ankara.
• Aytmatov, C. (2016g) Cemile, Çev.: S. Gökmen, Elips Kitap, Ankara.
• Aytmatov, C. (2016h) Sultanmurat, Çev.: R. Özdek, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Dıykanbayeva, M. (2015) “Hatıralar Işığında Cengiz Aytmatov Ve Eserleri,” Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(1), 169-188.
• Erculasun, A. B ve Akkayonlu, Z.( 2014) Dîvânu Lugâti’t-Türk, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Ergin, M.(2006) Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• Ertekinoğlu, S. (2017) Alp Er Tonga’nın Kızı Kaz’dan Dede Korkut Yurdu Ahlat’taki Kız/Kaz Evladına, The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http:// dx.doi.org/10.9761/JASSS6996 Number: 57, p. 507-510, Summer I 2017
• Kalkan, M. (2006), Kırgızlar ve Kazaklar, Selenge Yayınları, İstanbul.
• Kapağan, E. (2015), Kırgız Şiirinde Ekim Devrimi, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Kolcu,A.İ. (2008) Cengiz Aytmatov Üzerine Yazılar, Salkımsöğüt Yayınları, Erzurum.