New Great Game in Central Asia After The Dissolution of the Soviet Union

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 989 - 1015, 30.06.2020

Aysel Erdoğan

https://doi.org/10.15869/itobiad.637679

Cited By: 3

Öz

After the disintegration of the Soviet Union, there was an intense struggle between Russia, the USA and China, especially among the major states, in order to maintain control in Central Asia. Central Asia, which witnessed the rivalry between Russia and Britain many years ago and suffered greatly from this competition, was exposed to a new power struggle with the inclusion of different states. Central Asia, an important region with its strategic location and energy resources, has gained more importance after the Cold War. This geography has become a region where the forces on the environment compete for influence and at the same time the states themselves are active players. During this period, political, economic, ethnic, religious and social difficulties were experienced in Central Asia. The geopolitical war against Central Asia and the South Caucasus has been of great importance for Russia's re-establishment in the region. In this research, geostrategic and geostrategic competition as well as the existing strategic and economic relations in Central Asia and Caspian Sea are examined.

Anahtar Kelimeler

Central Asia, Great Game, New Great Game, Russian Empire, British Empire

Sovyetler Birliği’nin Dağılmasından Sonra Orta Asya’da Gerçekleşen Yeni Büyük Oyun

Öz

Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Rusya, ABD ve Çin başta olmak üzere büyük devletler arasında Orta Asya’da kontrolü sağlamak amacıyla yoğun bir mücadele yaşanmıştır. Yıllar önce Rusya ve İngiltere arasındaki rekabete sahne olan ve bu rekabetten büyük sıkıntılar yaşayan Orta Asya bu defa farklı devletlerin de dâhil olması ile yeni bir güç çekişmesine maruz kalmıştır. Stratejik konumu ve sahip olduğu enerji kaynakları ile önemli bir bölge olan Orta Asya’nın soğuk savaş sonrasında önemi daha çok artmıştır. Bu coğrafya, çevre üzerindeki güçlerin nüfuz için rekabet ettiği, aynı zamanda üzerindeki devletlerin kendilerinin de aktif oyuncu olduğu bir bölge haline gelmiştir. Bu dönemde Orta Asya’da politik, ekonomik, etnik, dini ve sosyal zorluklar yaşanmıştır. Orta Asya ve Güney Kafkasya bölgeleri için gerçekleştirilen jeopolitik savaş, Rusya’nın yeniden bölgede üstünlük kurması noktasında büyük önem taşımıştır. Çalışmada Orta Asya ve Hazar Denizi bölgesindeki jeostratejik ve jeoekonomik rekabetin yanı sıra bu alanlardaki mevcut stratejik ve ekonomik ilişkiler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Orta Asya, Büyük Oyun, Yeni Büyük Oyun, Rus İmparatorluğu, İngiliz İmparatorluğu

Kaynakça

• ARMAOĞLU, F. (1997). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789- 1914), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.BULUT, Y. (2003). Hindistan’da İngiliz Sömürgeciliği, Oryantalizm ve William Jones, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, S.6, ss. 71-106.EFEGİL, E. Orta Asya’da Güç Mücadelesine Genel Bakış, Küresel Güç Mücadelesinde Avrasya’nın değişen Jeopolitiği Yeni Büyük Oyun, Der. Mehmet Seyfettin Erol, Ankara: barış Platin Kitabevi.ERDOĞAN, A. (2017). XIX. Yüzyılda İngiltere’nin Türkistan (Orta Asya) Politikası (İngiliz Kaynaklara Göre), KSÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana bilim Dalı, Doktora Tezi.EROL, M. S. (2009). Küresel Güç Mücadelesinde Avrasya Jeopolitiği ve Türk Avrasyası, Küresel Güç Mücadelesinde Avrasya’nın değişen Jeopolitiği Yeni Büyük Oyun, Der. Mehmet Seyfettin Erol, Ankara: barış Platin Kitabevi.FATİMA, Q. - Sumera Z. (2014). New Great Game: Players, Interests, Strategies and Central Asia, A Research Journal of South Asian Studies, Vol. 29, No.2, s.623-652.HYMAN, A. (1994). Power and Politics in Central Asia's New Republics, Conflict Studies 273, London: Research Institute for the Study of Conflict and Terrorism.IRNAZAROV, F. (2005). Strategic Importance of Central Asia: The New Great Game between the United States and Russia, Linköpings Universitet, Master Thesis in International and European Relations, s. 10.İSMAYILOV, E. (2013). 21. Yüzyıl Rusya Dış Politika Doktrinleri’nde Güney Kafkasya ve Orta Asya Değerlendirmesi, Marmara Üniversitesi, Siyasal Bilimler Dergisi, C.1, S.1, ss.87-106.KAFKASYALI, S. (2012). Orta Asya’da Güç ve Zihniyet, Bölgesel ve Küresel Politikalarda Orta Asya, Editör Dr. M. Savaş Kafkasyalı, Ahmet Yesevi Üniversitesi, Ankara, ss. 15- 53.KAUSHIKI, N. (2013). The New Great Game And India’s Connect Central Asia Policy: Strategic Perspectives And Challenges, Journal Of International And Area Studies, Volume 20, Number 2, ss. 83- 100.KONUKÇU, E. (2001). Hindistan’daki Türkler, Hindistan Türk Tarihi Araştırmaları, Sayı: 1., ss. 23- 31.KRAUSSE, A. (1899). Russia in Asia: A Record and A Study 1558- 1899, London: Grand Richards, s.218- 219.KUREČİĆ, P. (2010). The New Great Game: Rivalry Of Geostrategies And Geoeconomies İn Central Asia, Hrvatskı Geografskı Glasnık 72/1, Sayı:21.LIEVEN, A. (1999). The (Not So) Great Game, National Interest, S.58.LONE, M. A. (2017). The New Great Game in South Asia: Theorising The Geopolitical Outfoxıng Of India, International Journal of Scientific and Research Publications, Volume 7, Issue 5, ss.127- 144.MALASHENKO, A. (2013). The Fight for Influence Russia in Central Asia. Washington D.C, USA: Carnegie Endowment for International Peace,NOGAYEVA, A. (2011). Orta Asya’da ABD, Rusya ve Çin, Stratejik Denge Arayışları, Ankara: Usak Yayınları.PURTAŞ, F. (2006). Avrasya’daki 'Yeni Büyük Oyun' Bağlamında Hindistan’ın Orta Asya Politikası, Oaka, Cilt:1, Sayı: 2, s.56- 77.SARI, Y. (2012). From Old Great to New Great Game: Place of Geography and History in International Relations,, International Journal Turkic Studies Review,1-1, s. 14- 21.SMITH, Dianne L. (1996). Central Asia: A New Great Game?, Strategic Studies Institute (SSI), 17 Haziran ss.1-40.TEALAKH, Gali O. (1991). Russian Advance in Central Asia and British Response 1834- 1884, The University of Durham Department of History, Doctorate Thesis.USTAOĞLU, B. (2009). Çin’in Orta Asya Politikası, Küresel Güç Mücadelesinde Avrasya’nın Değişen Jeopolitiği Yeni Büyük Oyun, Der. Mehmet Seyfettin Erol, Ankara: Platin Yayınları.YALÇINKAYA, A. (1999). Yetmiş Yıllık Kriz, Beta Yayınları, İstanbul.ÇOLAKOĞLU, S. (2004). Şanghay İşbirliği Örgütü’nün Geleceği ve Çin, Uluslararası İlişkiler, Cilt 1, Sayı 1 ss. 173-197.STOBDAN, P. (2003). “Central Asia And China Relations: Implications To India”, The Mongolian Journal of International Affairs, N. 3, , ss.72-85.KAMALOV, İ. (2011). Rusya'nın Orta Asya Politikaları, edit: Murat Yılmaz, (Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi, yayın no: 02, Ankara: İnceleme-Araştırma dizisi.HOPKİRK, P. (1992). The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia, Kodansha International. PURTAŞ, F. (2006). Rusya’nın Orta Asya’ya Yeniden Dönüşü, Rusya. Stratejik Araştırmaları- 1, ed. İhsan Çomak, İstanbul: Tasam Yayınları.MACKİNDER, Harfold J. (1996). Democratic İdeals and Reality A Studiy in the Politics of Reconstruction, National Defense University Press, Washington DC.AYDIN, A. (2015). Küresel Mücadele Politikaları: Orta Asya’da Rusya, ABD Ve Çin, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 13, ss.1-11.BAYRAÇ, H. N. (2009). Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye: Petrol ve Doğal gaz Kaynakları Açısından Bir Karşılaştırma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10.1, ss.115-141.TURAN, Aslıhan P. (2010). Hazar Havzası’nda Enerji Diplomasisi, Bilge Strateji, Cilt 2, Sayı 2, ss.44.ALPEREN, Ü. (2018). Bir Kuşak Bir Yol Girişimi ve Çin’in Orta Asya Politikası, Bilge Strateji, Cilt 10, Sayı 19, ss. 17-38.GÖKÇE, M. (2007). Sovyet Öncesinden Günümüze Hazar ve Çevresinin Durumu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi.NAZARBAYEV, N. (2003). Kritik On Yıl, Çev. S. Arıkan- F. Arıkan, Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları,ÇAKMAK, Özge A. (2017). Orta Asya: Bölgesel Entegrasyon Girişimleri Ve Öneriler, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, C.17, S.33, ss. 116-134.BUDAK, T. (2012). “Küresel Güçlerin Orta Asya Politikaları”, BİLGESAM, http://www.bilgesam.org/incele/909/-küresel-güçlerin-orta asya politikalari/#.Xa3MlZIzaUk. Dünyada Küreselleşme Ve Bölgesel Entegrasyonlar (At, Nafta, Pasiflk) Ve Türkiye (At, Efta, Kei, Türk Cumhuriyetleri, Ekit (Eco), İslam Ülkeleri) İlişkileri Özel İhtisas Komisyonu, Küreselleşme, Bölgesel Entegrasyonlar Ve Türkiye (Değerlendirme Raporu), 1995. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Yayın, No: Dpt: 2374 - ÖİK: 439. WISHNICK, E. (2009). Russia, China, and the United States in Central Asia: Prospects for Great Power Competition and Cooperation in the Shadow of the Georgian Crisis, http://www.strategicstudiesinstitute.army.mil.WEITZ, R. (2006). Averting a New Great Game in Central Asia. The Washington Quarterly, 29(3), ss. 155-167.