İntroduction of ethnography to Turkey and İlm-i Ahval-i Akvam

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 3, 3013 - 3027, 30.09.2021

Emrah Tüncer

Öz

The book titled “The Entry of Ethnography into Turkey and İlm-İ Ahval-İ Akvam, Andreas David Mordtmann, Osman Bey”, written by Yeliz Okay, is an important source for the history of Ottoman anthropology. In this article, the points of the book will be given in general and some basic elements of the book will be evaluated. The ideas in the book are discussed according to the titles in which they take place. In order to make this book and its subjects more understandable, the travel books of the period, the ones written about Şemsettin Sami and Satı Bey are included in this study. Yeliz Okay's book, Ethnography's Introduction to Turkey and İlm-i Ahvâl-i Akvâm: Andreas David Mordtmann and Osman Bey, started with the birth and perception of ethnology/ethnography/anthropology thought in the West and continued with its reflections in the East. has done. Making an East-West comparison on the axis of travels and travelogues, Okay presented various views on the perception and terminology of this science at that time by addressing the newspaper articles and articles in the press in the context of ethnology / ethnography / anthropology thought in the Ottoman Empire. Şemsettin Sami's Human (1878), Again Insan (1886) books written in the Ottoman Period, Şehbenderzade Filibeli Ahmet Hilmi's Akvâm-ı Cihan (1913), Osman Bey's İlm-i Ahvâl-i Akvâm (1885), He gave brief information about the contents of Satı al-Husrî's Ethnography (Mekteb-i Mülkiye Lecture Notes, Stone Print 1908), Ethnography: İlm-i Akvâm (1911), Ebuzziya Tevfik's Büfon (1884). Okay, who also separates a chapter on the lives of Andreas David Mordtmann and Osman Bey, concluded his book with the introduction and transliteration of İlm-i Ahvâl-i Akvâm (Özbay 2014:5). In this study, the important points in the book are discussed based on this introduction.
Bu kaynak metin hakkında daha fazla bilgiEk çeviri bilgileri için kaynak metin gerekli
Geri bildirim gönder
Yan paneller

Anahtar Kelimeler

ethnography, Book Description

Etnografya'nın Türkiye'ye Girişi ve İlm-i Ahval-i Akvam

Öz

Yeliz Okay, tarafından kaleme alınan “Etnografya’nın Türkiye’ye Girişi Ve İlm-İ Ahval-İ Akvam, Andreas David Mordtmann, Osman Bey” adlı kitap, Osmanlı antropoloji tarihi açısından önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Bu yazıda genel olarak kitabın değindiği noktalar verilmeye ve kitabın bazı temel unsurları üzerinde değerlendirmelerde bulunulacaktır. Kitapta yer alan düşünceler yer aldıkları başlıklara göre ele alınmıştır. Bu kitabın ve konularının daha anlaşılır kılınması için de dönemin seyahatnameleri, Şemsettin Sami ve Satı Bey konusunda yazılanlar bu çalışmaya dâhil edilmiştir. Yeliz Okay’ın, Etnografya’nın Türkiye’ye Girişi ve İlm-i Ahvâl-i Akvâm: Andreas David Mordtmann ve Osman Bey başlıklı kitabı etnoloji/etnografya/antropoloji düşüncesinin Batı’daki doğuşuna ve algılanışına yer vererek başlamış ve Doğu’daki yansımalarıyla devam etmiştir. Seyahatler ve seyahatnameler ekseninde Doğu-Batı karşılaştırması yapan Okay, Osmanlı’daki etnoloji/etnografya/antropoloji düşüncesi bağlamında basında yer almış gazete yazılarını ve makaleleri ele alarak bu bilimin o dönemdeki algılanışı ve terminolojisiyle ilgili çeşitli görüşleri ortaya koymuştur. Osmanlı Dönemi’nde yazılmış Şemsettin Sami’nin İnsan (1878), Yine İnsan (1886) kitapları, Şehbenderzade Filibeli Ahmet Hilmi’nin Akvâm-ı Cihan (1913), Osman Bey’in İlm-i Ahvâl-i Akvâm (1885), Satı el-Husrî’nin Etnografya (Mekteb-i Mülkiye Ders Notları Taş Baskı 1908), Etnografya: İlm-i Akvâm (1911), Ebuzziya Tevfik’in Büfon (1884) adlı kitapların içeriğiyle ilgili kısa bilgiler vermiştir. Andreas David Mordtmann ve Osman Bey’in hayatlarına da birer bölüm ayıran Okay, İlm-i Ahvâl-i Akvâm adlı eserin tanıtımı ve transliterasyonu ile kitabını sonlandırmıştır (Özbay 2014:5). Bu çalışmada da bu girizgâh üzerinden hareketle kitaptaki önemli noktalar ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

etnografya, Osmanlı, Kitap Tanımı

Kaynakça

• AKIN, Galip. Avrupa ve Osmanlı İmparatorluğu'nda İlk antropolojik çalışmalar. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2002: 9,21.
• OKAY, Yeliz. Etnografya'nın Türkiye'ye Girişi ve İlm-i Ahval-i Akvam Andreas David Mordtmann, Osman Bey. İstanbul: Doğu Kitapevi, 2012.
• ÖZBAY, Çiğdem. Mustafa Satı El-Husrî’nin Etnografya Tarihimizdeki Yeri, yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe (Bilim Tarihi) Anabilim Dalı, Ankara, 2014.
• YILMAZ, Özgür. Osmanlı Şehir Tarihleri Açısından Yabancı Seyahatnamelerin Kaynak Değeri. Tarih İncelemeleri Dergisi XXVIII / 2, 2013: 587-614.