Hisse Senedi Getirilerinin Belirleyicileri: BİST Bankacılık Sektörü Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 1659 - 1684, 30.09.2023

Murat Topcu

https://doi.org/10.15869/itobiad.1251600

Cited By: 1

Öz

Çalışma BİST’te işlem gören bankacılık sektörü hisse senetlerinin getirisini etkileyen değişkenler ile Covid 19 pandemi sürecinin söz konusu hisse senetlerinin getirisi üzerindeki etkisine odaklanmaktadır. Ekonometrik panel regresyon modelinde bağımlı değişken olarak 2009-Ocak 2022 yılları arası aylık bankacılık sektörü hisse senetleri getirisi kullanılmıştır. Bağımsız değişken olarak ise aylık Türkiye’nin Kredi Risk Primi (CDS), enflasyon oranları ve ABD dolarına uygulanan mevduat faiz oranları kullanılmıştır. Analiz yöntemi olarak ekonometrik panel veri analiz yöntemi kullanılmış ve modeller bankalar bazında ve panel bazında SUR tahmincisi ile tahmin edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre; bağımsız değişkenlerden enflasyonun bankacılık sektörü hisse senedi getirileri üzerindeki etkisinin pozitif, USD doları cinsinden mevduat oranlarının ve Türkiye’nin CDS göstergelerinin ise negatif etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Modele kukla değişken olarak dâhil edilen Covid 19 pandemi sürecinin ise negatif etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Tüm bağımsız değişkenlerin ve kukla değişkenin söz konusu hisse senetleri getirisi üzerindeki tespit edilen etkileri istatistiksel olarak anlamlıdır. Bankacılık sektörü hisse senedi getirisinin bağımsız değişkenlerin tümü ile olan uzun dönemli ilişkisi Westerlund (2008) Panel Eşbütünleşme testi ile analiz edilmiştir. Uzun dönemde tüm değişkenlerin bankacılık sektörü hisse senedi getirileri ile birlikte hareket ettiği ortaya konulmuştur. Ayrıca sektördeki bazı bankaların hisse senedi getirisi arasında Garanti Bankası ile Akbank (0,94), İş bankası-Akbank (0,91), Vakıfbank-Akbank (0,90), Vakıfbank-Garanti Bankası (0,89) yüksek düzeyde korelasyon olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hisse Senedi Getirisi, Faiz, Enflasyon, Covid 19, CDS Primi

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Proje Numarası

Bulunmamaktadır.

Teşekkür

Çalışmanın bitirilmesinden sonra, okuyup değerlendirmelerinden dolayı Doç. Dr. Hakan YILDIRIM hocama teşekkür ederim.

Determinants of Stock Returns: An Analysis of the BIST Banking Sector

Öz

The study focuses on the variables that affect the value of the banking sector stocks traded in the BIST and the effect of the Covid-19 pandemic process on the said stock values. The study used monthly banking sector stock returns between 2009 and January 2022 as the dependent variable in the panel regression model. Monthly Turkey's Credit Risk Premium (CDS), inflation rates, and US dollar deposit data were used as independent variables during the same period. The econometric panel data analysis method was used as the analysis method and the models were estimated with the SUR estimator on the basis of banks and panels. According to the analysis results; Among the independent variables, it has been determined that the effect of inflation on the banking sector stock returns has a positive effect, while the deposit rates in USD dollars and Turkey's CDS indicators have a negative effect. It was concluded that the Covid 19 pandemic process, which was included in the model as a dummy variable, was affected negatively. The effects of all independent variables and the dummy variable on the said stock value are statistically significant. The long-term relationship between the banking sector stock value and all of the independent variables was analyzed with the Westerlund (2008) Panel Cointegration test. It has been confirmed that all variables move together with the banking sector stock value in the long run. In addition, there is a high level of correlation between the share values of some banks in the sector between Garanti bank and Akbank (0.94), İşbank-Akbank (0.91), Vakıfbank-Akbank (0.90), Vakıfbank-Garantibank (0.89).

Anahtar Kelimeler

CDS Indicators, Stock Return, Interest Rate, Inflation, Covid 19

Proje Numarası

Bulunmamaktadır.

Kaynakça

• Aksoy, E.E. (2014). Uluslararası Portföy Yönetimi, Ankara, Detay Yayıncılık.
• Aydın, G.K., Hazar, A. ve Çütçü, İ. (2016). Kredi Temerrüt Takası İle Menkul Kıymet Borsaları Arasındaki İlişki: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülke Uygulamaları, Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-21. Erişim adresi: http://tursbad.hku.edu.tr/tr/download/article-file/353567
• Balı, S., Cinel, M. O. ve Günday A. H. (2014). Hisse Senedi Fiyatlarını Etkileyen Temel Makroekonomik Faktörlerin BİST 1oo Endeksi’ne Etkisinin Ölçümlenmesi, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Cilt 4, Sayı 9, 46-50. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/odusobiad/issue/27573/290152
• Balı, S., Yılmaz, Z. (2012), Kredi Temerrüt Takası Marjları ile İMKB 100 Endeksi Arasındaki İlişki, 16. Finans Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Erzurum Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 10-13 Ekim, Erzurum, 83-103. Erişim adresi:https://www.researchgate.net/publication/318226577_Kredi_Temerrut_Takasi_Marjlari_ile_IMKB_100_Endeksi_Arasindaki_Iliski
• Bayrakdaroğlu, A. ve Mirgen, Ç. (2021). Kredi Temerrüt Takası (Cds) Ve Borsa Endeks İlişkisi: Brıcs Ülkeleri Üzerine Bir Araştırma, Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 6 (Özel Sayı): 65-78 DOI: 10.30784/epfad.1019759
• Belen, M. ve Gümrah, Ü. (2016). Türkiye’de Hisse Senedi Piyasasının Enflasyon Açıklamalarındaki Sürprizlere Tepkisi, İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 3, 2016, 428-441
• Coronado, M., Corzo, M. T., Lazcano, L. (2012). A Case for Europe: The Relationship between Sovereign CDs and Stock Indexes, Frontiers in Finance and Economics, Vol. 9, No. 2, 32-63, Erişim adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2190408
• Değirmenci, N. ve Pabucçu, H. (2016). Risk Primi ile BİST-100 Etkileşiminin İncelenmesi, 17.Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması ve İstatistik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Cumhuriyet Üniversitesi Ekonometri Bölümü, 2-4 Haziran, Sivas, 101-102.
• Emin, D. (2018). Modern Finansın Ve Finans Teorisinin Yakın Tarihteki Gelişimi: 20 Ve 21. Yüzyıl, (Ed. Aysel Gündoğdu) Finansın Temel Teorileri içinde bölüm. (s.1-105), Beta Yayınevi, İstanbul
• Eren, M. ve Başar, S. (2016). Effects of Credit Default Swaps (CDS) on BIST-100 Index, Ecoforum, 5 (Special Issue), 123-129. Erişim adresi: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/e7ef1d74-fcc7-4f74-b8cd-b2d047f8d232/en2015en.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-e7ef1d74-fcc7-4f74-b8cd-b2d047f8d232-nmXkagm
• Fonseca J. D., Gottschalk, K., (2020). The Co‐Movement of Credit Default Swap Spreads, Equity Returns and Volatility: Evidence from Asia‐Pacific Markets, International Review of Finance, International Review of Finance Ltd., vol. 20(3), 551-579, September.
• Göçer, İ., Mercan M. ve Hotunluoğlu, H. (2012). Seçilmiş OECD Ülkelerinde Cari İşlemler Açığının Sürdürülebilirliği: Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Çoklu Yapısal Kırılmalı Panel Veri Analizi, Maliye Dergisi, Sayı 163, 449-467, Erişim adresi: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/163-24.pdf
• Gün, M. (2018). TheCo-Movement of Credit Default Swaps and Stock Markets in Emerging Economies, Recent Perspectives and Case Studies in Finance and Econometrics, First Adition, 55-69.
• Güngör, B. ve Kaygın, C. Y. (2015). Dinamik Panel Veri Analizi İle Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6, (9), 150-167. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/profile/Ceyda-Yerdelen-Kaygin/publication/277612474
• Gürsoy, A. (2019). Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Bankacılık Sektörü Örneği, Ekonomi ve Finansal Araştırmaları Dergisi, 1(1-2): 1-25
• Hadri, K. ve Kurozumi, E. (2012). A simple panel stationarity test in the presence of serial correlation and a common factor. Economic Letters, 115(1), 31-34.
• Hancı, G. (2014). Kredi Temerrüt Takasları ve BİST-100 arasındaki ilişkinin incelenmesi’, Maliye Finans Yazıları, 28 (102), 9-22.
• İlhan, B., Bayır, M. (2021). BİST Sınai ve BİST Mali Endeksi ile CDS, Faiz, Döviz Kuru, Toplam Krediler ve COVİD-19 Arasındaki Dinamik İlişki, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(4), 3090-3110, doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.21.12.1719
• Jeanneret, A. (2017). Sovereign Default Risk andthe U.S. Equity Market”, Journal of Financial and Quantitative Analysis, Cilt 52, Sayı 1, 305-339 DOI: https://doi.org/10.1017/S0022109016000776
• Karaca, S.V., Çütçü, İ. Ve Özkök, Y. (2022). Seçili Makroekonomik Değişkenler ile Borsa İstanbul Endeksi Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Alanya Akademik Bakış, 6(3), No.2913-2927.
• Köklü, N., Büyüköztürk, Ş. ve Çokluk B. Ö. (2006). Sosyal Bilimler İçin İstatistik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Linter, J. (1965). The Valuation of Risky Assets: Te selection of Risky İnvestments in stock Portfolios and Capital Budgest, Review of economics and Statistics, Vol. 47 No:1
• Maghyereh, A. (2006). The long-run relationship between stock returns and inflation in developing countries: further evidence from a nonparametric cointegration test, Applied Financial Economics Letters, 2, 265–273, Erişim adresi: https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/13504850500401528
• Maghyereh, A. (2006). The long-run relationship between stock returns and inflation in developing countries: further evidence from a nonparametric cointegration test, Applied Financial Economics Letters, 2, 265–273, Erişim adresi: https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/13504850500401528
• Markowitz, H., 1952. Portfolio Selection. The Journal of Political Economy, 7, 77-91.
• Mataev, Miroslav-Marinova, Elena (2019). Relation between Credit Default Swap Spreads and Stock Prices: A Non-linear Perspective, Journal of Economicsand Finance, 43(1), 1-26.
• Mossiaon, J. (1966). Equiilibrium in Capital Asset Market , Econometrica, vol:34,
• Özkul, G. ve Akgüneş, A. O. (2015). Makro Ekonomik Faktörlerin Bankacılık Sektörü Getirileri Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 7/4, 272-298, Erişim adresi: https://isarder.org/index.php/isarder/article/view/280
• Öndeş, T., Levet, M. (2020). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkisi: BIST’de Yer Alan Bankalar Üzerine Bir Uygulama, Muhasebe ve Finansman Dergisi Ekim 2020 (88): 155-174, DOI: 10.25095/mufad.801380
• Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. University of Cambridge, USC and IZA Bonn, Germany, Discussion Paper No. 1240, Erişim adresi: http://ftp.iza.org/dp1240.pdf
• Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the prescence of cross-section dependence, Journal Of Applied Econometrics. 22(29, 265-312. Erişim adresi: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/jae.951
• Pesaran, M. H. , Ullah, A. ve Yamagata, T. (2008). A bias-adjusted lm test of error cross section ındependence, Econometrics Journal, 11(1): 105-127, Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/23116064
• Saleem, F. Zafar, L., Rafique, B. (2013). Long Run Relationship between Inflation and Stock Return: Evidence from Pakistan. Academic Research International, 4(2), 407–415. Retrieved from http://www.savap.org.pk/journals/ARInt./Vol.4(2)/2013(4.2-42).pdf
• Sarıgül, H., Şengelen, H. E. (2020). Ülke Kredi Temerrüt Takas Primleri ile Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul’da Banka Hisse Senetleri Üzerine Ampirik Bir Araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (86): 205-222 ,DOI: 10.25095/mufad.710367
• Sayılgan, G., Süslü, C. (2011). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye ve Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir İnceleme. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 5(1), 73–97.
• Sharpe, F. W. (1965). Mutual Fund Performance, Joural of Business, Vol. 39, No:1
• Shear, F., Butt, H. A., Badshah, I. (2017). An Analysis of The Relationship Between the Sovereign Credit Default Swap sand The Stock Market of Pakistan through Handling Outliers, 8th Economicsand Finance Conference, London, pp.143- 159.
• Sovbetov, Y., Saka, H. (2018). Doesit Taketwoto Tango: Interaction Between Credit Default Swap sand National Stock Indices, Journal of Economicsand Financial Analysis, 2 (1), 129-149.
• Şişman, M. E., Çömlekçi, İ., Şahin Ö. (2020). Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen İşletme Düzeyindeki Faktörler: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi Volume/Cilt 6 Issue/Sayı 11, s.88-107, Erişim adresi: http://acikerisim.nku.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.11776/1882
• Talaslı, İ. A., Yılmaz, E., Yılmaz, T. (2020). Türkiye’de Dış Borçlanma Faiz Oranının Belirleyiciler, Ekonomi Notları, Sayı, 2020-13.
• Vurur, N. S., Özen E. (2020). Covıd-19 Salgınının CDS Primleri İle Borsa Endeksleri Arasındaki İlişki Üzerine Etkileri: Başlıca Avrupa Endeksleri İçin Bir Uygulama, Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 2020, 5 (Özel Sayı): 97-114, DOI: 10.30784/epfad.810614
• Temizel, F. (2018). Gelişmekte Olan Ülkelerde Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Piyasalarına Asimetrik Etkileri (1st ed.). Beta Basım Yayım A.Ş.
• Ulusoy, T. (2008). Systematic Risk and Firm Financial Structure: Evidence on Istanbul Stock Exchange. The Business Review, Cambridge, 11(2), 226-231.
• Yurttançıkmaz, Z. Ç. (2012). Döviz Kuru Ve Enflasyonun Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkisi, Ekev Akademi Dergisi Yıl: 16 Sayı: 51, 393-410.