The Prophet's Preparatory Stages to Prophethood From the Viewpoint of Al-Mâwardi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 1, 365 - 381, 31.03.2024

Mehmet Dilek

https://doi.org/10.15869/itobiad.1343779

Öz

Abstract: Allah makes His contact with his worshippers(servants) through the prophets he has chosen from among them. The fact that the first man is also the first prophet shows that prophethood is essential for humanity. Allah informs the prophets about His orders and prohibitions, sometimes with books and scriptures, and sometimes without any books and scriptures. Prophets convey and elucidate them to people. Establishing communication between the creator and the creatures is a heavy and formidable task. As it requires responsibility, enduring its hardships also requires a strong will. It is difficult for a prophet to endure people's refusal to believe, their ridicule and disapproval of those who claim themselves to be prophets. Being a direct addressee to a Sublime God and His Speech necessitates having certain abilities. For this reason, when the lives of the prophets are examined, it is understood that they went through a divine training in order to be ready to take up this duty.When we have a look at the life of the Prophet, we can see the examples of this both before and after the prophethood. In our hadith sources, We come across them from time to time in the books of the Prophet’s biography and especially in the works written to prove his prophethood. One of the works that have been written to prove the prophethood of Dear Muhammad is the book known as A'lâm al-nubuwwah. Al-Mawardi, one of the scholars of the fifth hijri century, in his work written with the aforementioned name states that the Prophet went through six stages in order to prepare for prophethood and to believe in his own prophethood. Al-Mawardi states that the Prophet went through a preparatory phase as a blessing and bounty from Allah so that he could bear the heavy burden of prophecy, should not be surprised and not be in a difficult situation.
In this article, these six stages expressed by al-Mawardi have been discussed in detail, discussions on the authenticity of the narrations included and the subject evaluated in detail.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Al-Mawardi, Prophethood, First Reveal, A‘Lâmü’n-Nübüvve

Mâverdî’ye Göre Hz. Peygamber’in Nübüvvete Hazırlık Safhaları

Öz

Öz: Allah, kulları ile irtibatını yine onlar arasından seçtiği peygamberler vasıtasıyla kurmaktadır. İlk insanın aynı zamanda ilk peygamber olması da nübüvvetin insanlık için gerekli olduğunu göstermektedir. Allah, peygamberlere bazen kitap ve sahifeler vermek suretiyle bazen de herhangi bir kitap ve sahife vermeden emir ve nehiylerini bildirmektedir. Peygamberler, bunları insanlara tebliğ etmek için seçilmiş elçilerdir. Yaratıcı ve yaratılanlar arasındaki iletişimi sağlamak ağır ve zor bir görevdir. Mesuliyet gerektirdiği gibi bu vazifeyi ifa ederken karşılaştıkları zorluklara katlanmak da güçlü bir iradeyi gerekli kılmaktadır. İnsanların, peygamber olduğunu söyleyen kimselere inanmamaları, alaya almaları ve kabul etmemeleri, nebilerin hayatında sıklıkla karşılaştığı katlanması güç hallerdendir. Öte yandan müteâl bir ilaha ve O’nun kelamına doğrudan muhatap olmak bazı kabiliyetlerin olmasını zorunlu kılmaktadır. Bu sebeple peygamberlerin hayatları incelendiğinde bu görevi almaya hazır hale gelebilmek için ilahî bir eğitimden geçtikleri anlaşılmaktadır. Hz. Peygamber’in hayatına baktığımızda gerek nübüvvet öncesi ve gerekse sonrasında bunun örneklerini görmekteyiz. Hadis kaynaklarımız yanında Hz. Peygamber’in hayatını anlatan siyer kitaplarında ve bizzat onun nübüvvetini ispat için yazılan eserlerde bunların bir çok örneğini okumaktayız. Hz. Muhammed’in peygamberliğini ispat için te’lif edilmiş olan çalışmalardan biri A‘lâmü’n-nübüvve adıyla bilinen kitaplardır. Beşinci hicrî asır âlimlerinden olan Mâverdî, söz konusu isimle yazmış olduğu eserinde, Hz. Peygamber’in nübüvvete hazırlanması ve kendi peygamberliğine inanması için altı safhadan geçtiğini anlatmaktadır. Maverdî, Hz. Peygamber’in nübüvvetin ağır yükünü kaldırabilmesi, şaşırmaması ve zor duruma düşmemesi için Allah’tan kendisine lütuf ve nimet olarak bir hazırlık safhasından geçtiğini ifade etmektedir.
Bu makalede Mâverdî’nin ifade etmiş olduğu bu altı safha ayrıntılı bir şekilde ele alınmış, rivayetlerin sıhhati üzerindeki tartışmalara yer verilmiş ve konu etraflıca değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Mâverdi, A‘Lâmü’n-Nübüvve, Peygamberlik, İlk Vahiy

Kaynakça

• Abdurrezzak b. Hemmâm, E. (1403/1983). el-Musannef. (12 Cilt). thk. Habiburrahman el-A’zamî.: el-Meclisu’l-ilmi. Beyrut: Tevziu’l-Mektebi’l-İslamî.
• Ağırkaya, G. (2021). “Modern Çağın Yitik Bir Değeri: Sekînet (Kur’an Merkezli Semantik Bir Analiz)”. Marife, 21/1 151-178. https://doi.org/10.33420/marife.915226
• Ahatlı, E. (2011). Peygamberlik ve Hz. Muhammed’in Peygamberliği. Ankara: DİB yayınları.
• Ahmed. b. Hanbel. (1422/2001). el-İlelu ve ma’rifetu’r-ricâl. (8 cilt). thk. Vasiyyullah b. Muhammed Abbas. Riyâd: Dâru’l-Hânî.
• Ahmed. b. Hanbel, 1982 (1402), Müsnedu Ahmed b. Hanbel, ( 6 cilt), İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Aydın, M. (1992). “Beşâirü’n-Nübüvve”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5 /549-550. İstanbul: TDV Yayınları.
• Aynî, B. (1429/2008). Nuḫabü’l-efkâr fî tenḳīḥi Mebâni’l-aḫbâr fî şerhi Meâni’l-âsâr. (1. Basım. 19 cilt). thk. Ebu Temim Yâsir b. İbrahim. Katar: Vizâretu’l-Evkaf ve’ş-Şuûni’l-İslamiyye.
• Beyhakî, Ebû Bekr A. (1408/1988). Delâilü’n-nübüvve ve ma’rifetu ahvâli sâhibi’ş-şeria. (1. Baskı. 7 cilt). thk. Abdu’l-Mu’tî Kalacî. Beyrut: Darü’l-kütübi’l-arabî-Dâru’r-reyyân li’t-türâs.
• Bezzâr, Ebubekr A. (1988-2009). Müsnedü'l-Bezzâr (el-Bahru’z-zehhâr). (18 cilt. 1. Basım). thk. Mahfûzu’r- rahmân Zeynullâh - Adil b. Sa’d- Sabri Abdulhâlik. Medine: Mektebetü'l-Ulûm ve'l-Hikem.
• Buhârî, Ebû Abdillah. (1401/1981). Sahîhu’l-Buhârî. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Certel, H. (2004). “Hz. Peygamber’in Risalet Görevine Hazırlanması Bağlamında Çocukluk ve Gençlik Dönemi Yaşantıları”. EKEV Akademi, Yıl:8. Sayı: 19. 31-56.
• Demil, E. (2016). Peygamber’in Risâlet Öncesi Hayatına Dair Rivâyetler. Ankara: Ankara Üniv. İlahiyat Fak. (Doktora Tezi).Erişim adresi : https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/37689/Emine%20DEM%C4%B0L.pdf? sequence=1
• Dilek, M. (1995). Peygamberimizin Rabbânî Terbiyesi. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Ebû Dâvûd, S. (1401/1981). es-Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Ebû Huzeyfe, N. (1426/2005). Enîsu’s-sâri fî tahrîci ve tahkiki’l-ehâdîs elletî zekerehâ İbn Hacer el-Askalânî fî Fethi’l-Bârî. (1. Basım. 11 cilt). thk. Nebîl b. Mansûr b. Ya’kub. Beyrut: Müesesetu’s-Semâha- Müessesetu’r- Reyyân.
• Ebu Nuaym. A. (1417/1996). el-Müsnedu’l-Müstahrec alâ Sahîhi’l-İmâm Müslim. (1. Basım. 4 cilt). thk. Muhammed Haseb Muhammed Hasen İsmail. Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Erul, B. (2003). “Hz. Peygamber’in Risâlet Öncesi Hayatına Farklı Bir Yaklaşım”. Diyanet İlmî Dergi. Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) -Özel Sayı-. 33-66. Erişim tarihi: http://ktp2.isam.org.tr/detayilhmklzt.php? navdil=eng&midno=33348750&Dergivalkod=0161&YayinTarihi=2000+2003&Sayi=%C3%96zel+Say%C4%B1
• Gürkan, S. (2009). “Sekine”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/329-331. İstanbul: TDV Yayınları.
• Hâkim en-Neysâbûrî, Ebû Abdillah M. (1411/1990). el-Müstedrek ala’s-Sahîhayn. (1. Basım. 4 cilt). thk. Mustafa Abdulkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Hattâbî, Ebû Süleyman H. (1409/1988). A’lâmu’l-hadîs şerhu Sahihi’l-Buhârî. (1. Basım. 4 cilt). thk. Muhammed b. Sa’d b. Abdurrahman. Mekke: Câmiatu ümmi’l-kura.
• Heysemî, Ebü’l-Hasen N. (1414/1994). Mecmau’z-zevâid ve menbeu’l-fevâid. (10 cilt). thk. Hüsamüddin el- Kudsî. Kahire: Mektebetu’l-Kudsî.
• İbn Battâl, Ebü'l-Hasan A. (1423/2003). Şerhu Sahîhi'l-Buhârî. (2. Basım. 10 cilt). nşr. Ebû Temim Yâsir b. İbrâhîm. Riyad: Mektebetü'r-Rüşd.
• İbn Ebî Hayseme, Ebu Bekr A. (1427/2004). et-Tarihü’l-kebir. thk. Salah b. Fethi Helel. (1. Basım. 2 cilt). Kahire: el-Fâruk el-hadisiyye.
• İbn Ebi’d-Dünya, Ebu Bekr A. (1416/1995). Hevâtifu’l-cinân. (1. Basım). thk. Muhammed Zağlî. Beyrut: Mektebetü’l-İslamî.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fadl A. (1415). el-İsâbe fî temyizi’s-sahâbe. (8 Cilt. 1. Basım). thk. Adil Ahmed Abdulmevcud- Ali Muhammed Muavvad. Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• İbn Hacer, Ebu’l-Fadl A. (1379). Fethu’l-Bâri bi şerhi Sahihi’l-Buhâri. (13 cilt). thk. Abdülaziz b. Abdullah b. Bâz, Muhammed Fuâd Abdülbâki, Muhibbüddîn el-Hatîb. Beyrut: Dâru’l-marife.
• İbn Hibbân, Ebu Hâtim M. (1393/1973). es-Sikât. (9 cilt. 1. Basım). neşr. Dâiretu’l-mearifi’l-osmaniyye. Haydarabad: Vizâretu’l-meârif li’l-hükümeti’l-âliye el-Hindiyye.
• İbn Hişâm, A. (t.y). es-Sîretü'n-nebeviyye. (2 cilt). thk. Taha Abdurraûf Saʻd. Mısır: Şeriketü't-tıbaa el-fenniyye’l-müttehide.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ş. (1416/1996). Medâricü’s-sâlikîn, thk. Muhammed Mu’tasım Billah el-Bağdâdî. (2. Basım. 2 cilt). Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabî.
• İbn Manzûr, M. (1414). Lisânu’l-arab. (3. Basım. 15 cilt). Beyrut: Dâru Sadır.
• İbn Sa’d, M. (1421/2001). et-Tabakâtu’l-kebîr. (11 cilt. 1. Basım). thk. Ali Muhammed Ömer. Kahire: Mektebetu’l-hâncî.
• İbnü’l-Mülakkın, Ebû Hafs S. (1429/2008). et-Tavzîh li şerhi’l-Câmii’s-Sahîh. (1. Basım, 36 cilt). thk. Dârü’l-Felâh Ekibi (Hâlid er-Rabbât ve Cum’a Fethi). Dımaşk: Dâru’n-Nevâdir.
• Kâdî İyâz, Ebü’l-Fazl İ. (1419 /1998). İkmâlül-Mu'lim bi fevâidi Müslim. (1. Basım. 8 cilt). thk. Yahya İsmail. Mısır: Daru’l-Vefa.
• Kâtib Çelebi, M. (1941). Keşfü’ẓ-ẓunûn ʿan esâmi’l-kütüb ve’l-fünûn. (2 cilt). Beyrut: Müessetu’t-târihi’l-arabi- Dâru ihyai’t-türasi’l-arabi.
• Kettânî, Ebû Abdillâh M. (1994). Hadis Literatürü -er-Risâletü'l-Mustatrafe-. Çev. Yusuf Özbek. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Kettânî, Ebû Abdullah M. (t.y.). Nazmü'l-mütenâsir mine'l-hadisi'l-mütevâtir. thk. Şeref Hicâzî. Mısır: Dârü'l- Kütübi’s-Selefiyye.
• Kılavuz, A. S. (1989). “A’lamü’n-Nübüvve”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 2/339. İstanbul: TDV Yayınları.
• Mâverdî, Ebü'l-Hasen A. (1409/1988). Aʿlâmu'n-nübüvve. (1. Basım). Beyrut: Mektebetü'l-Hilâl.
• Mevdudî, Ebu’l-A’lâ. (1992). Tarih Boyunca Tevhid Mücadelesi ve Hz. Peygamber’in Hayatı. (3. Basım.3 cilt). Çev. Ahmed Asrar. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin M. (1401/1982). Sahîhu Müslim. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Müzhirî, H. (2012). el-Mefâtîh fî şerhi’l-Mesâbîh. (1. Basım, 6 cilt). thk. Nureddin Tâlib ve ekibi. Kuveyt: Dâru'n Nevâdir.
• Râgıb el-İsfahânî, Ebu’l-Kâsım H. (1412/1992). el-Müfredât fî garibi’l-Kur’ân. (1. Basım). thk. Safvân Adnan ed- Dâvûdî. Dımaşk: Dârü’l-Kalem.
• Râzî, F., (1420), Mefâtîhu’l-ğayb (et-Tefsîru’l-kebîr),(2. Baskı), Beyrut: Dâru ihyai’t-türâsi’l-arabî.
• Saîd b. Mansûr, (1417/1988).Sünenü Saîd b. Mansûr. (1. Basım. 5 cilt). thk. Sa‘d b. Abdullah b. Abdülazîz Âl-i Humeyd. Riyad: Dâru’s-Samiʿi.
• Süheylî, Ebu’l-Kasım A. (1412). er-Ravdu’l-ünf fî şerhi’s-Sîreti’n-nebeviyye. (1. Basım.7 cilt.). thk. Ömer Abdusselâm es-selâmî. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-arabî.
• Süyûtî, Celâleddin A. (t.y.). el-Hasâisu’l-kübrâ. 2 cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Taberânî, Ebu’l-Kasım S. (1415/1995). el-Mu’cemu’l-evsat. (10 cilt). thk. Ebu Muaz Tarık b. Ivadullah b. Muhammed, Ebu’l-Fadl Abdulmuhsin b. İbrahim el-Hüseynî. Kahire: Daru’l-Harameyn.
• Taberî, (1428/2007). Sahîhu ve daîfu tarihi’t-Taberi. (1. Basım. 13 cilt). thk. Muhammed b. Tahir el-Berzencî. Dımaşk-Beyrut: Dâru İbn Kesir.
• Tirmizî, M. (1965). Kitâbü Ḫatmi’l-evliyâ. thk. Osman İsmâil Yahyâ. Beyrut: el-Matbaatu’l-Kâsolikiyye.
• Tok, F. (2020). Vahiy Bağlamında Hz. Peygamber’in Nübüvvet Süreci. (1. Baskı). İstanbul: Hiperyayın.
• Uludağ, S. (1997). “Hâtif”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 16/467. İstanbul: TDV Yayınları. Yavuz, Y. Ş. (1994). “Delâilu’n-Nübüvve”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/115-117. İstanbul: TDV Yayınları.
• Zehebî, Ebu Abdullah Ş. (1405/1985). Siyeru a’lâmi’n-nübelâ, thk. Şuayb el-Arnavut ve ekibi. Beyrut: Müessesetu’r-risale.
• Mâverdî’ye Göre Hz. Peygamber’in Nübüvvete Hazırlık Safhaları