7 Ekim Sonrası Gerçekleşen İnsan Hakları İhlalleri Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 661 - 681

İbrahim Halil Güzel

https://doi.org/10.15869/itobiad.1439091

Öz

Günümüz dünyasında savaş suçları ve insan hakları ihlalleri üzerinde durulması gereken önemli sorunların başında gelmektedir. 7 Ekim 2023 tarihinde başlayan İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları geçen süreçte farklı bir boyuta ulaşmış, bölgede başta çocuk ve kadınlar olmak üzere sivillerin yaşamlarını kaybetmelerine neden olan insanlık dramına dönüşmüştür. İnsanların en doğal hakkı olan yaşama hakları ve insan hakları ihlal edilmektedir. İnsan hakları insanlık tarihi kadar eski olmasına rağmen modern devletlerin kuruluşuyla 19.yüzyıldan günümüze kadar önemi sürekli artmakta olan bir kavramdır. İnsan haklarının gelişiminde önemli tarihsel hadiseler rol oynamaktadır. Bu olaylar içerisinde belki de en önemlileri yaşanan dünya savaşlarıdır. Bu savaşların insan haklarının gelişime yönelik en önemli kazanımları bu hakların ülkelerin kendi iç sorunları olmadığı ve bu hakların kazanılmasının, korunmasının ülkelerin kendi insiyatiflerine bırakılamayacak kadar önemli olduklarıdır. Bu sebeple, insan haklarının geliştirilmesine ve korunmasına yönelik olarak uluslararası sözleşmeler ve düzenlemeler yapılması gerekmektedir. Yapılan bu düzenlemeler sayesinde ülkelerin kendi iç hukuk düzenlemelerinde yapacakları insan haklarına yönelik işlemlerde önemli bir kaynak görevi görmektedir. İnsan haklarına yönelik birçok sözleşme, düzenleme, anlaşma yapılmasına rağmen, insan haklarını korumaya yönelik birçok uluslararası mekanizma olmasına rağmen dünyanın birçok yerinde insan hakları hala ihlal edilmektedir. İnsan haklarının evrensel olduğu herkes tarafından kabul edilmektedir. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi de bu durumu açıkça belirtmektedir. Ancak 7 Ekim’den bugüne kadar geçen süreçte Gazze’de yaşanan insanlık suçları, insan hakları ihlalleri artarak devam etmektedir. Çalışma kapsamında öncelikle insan haklarına yönelik kavramsal bir değerlendirme yapılmakta sonrasında bölgede yaşanan sorunlar tarihsel bağlamda değerlendirilmektedir. Son olarak da insan haklarına yönelik ihlaller, bu ihlallerin hangi sözleşmelere aykırı oldukları belirtilmektedir. İnsan haklarına yönelik birçok uluslararası metin, sözleşme, protokol olmasına rağmen bu sözleşmelerin verdiği hakların kullanılmasını sağlayacak, bu hakların ihlalleri durumunda koruyacak mekanizmaların işlevsiz kaldığı çalışma kapsamında tartışılmakta ve ortaya konulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Temel Hak ve Özgürlükler, İnsan Hakları, Uluslararası Düzenlemeler, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Gazze

An Analysis Specific to Human Rights Violations After October 7

Öz

In today's world, war crimes and human rights violations are among the most important problems that need to be addressed. Israel's attacks on Gaza starting on October 7, 2023 have reached a different dimension in the last period and have turned into a humanitarian tragedy that has caused civilians, especially children and women, to lose their lives in the region. People's most natural right to life and human rights are being violated. Although human rights are as old as human history, it is a concept whose importance has been constantly increasing since the 19th century with the establishment of modern states. Important historical events play an important role in the development of human rights. Perhaps the most important of these events are the world wars. The most important achievements of these wars for the development of human rights are that these rights are not internal problems of countries and that the acquisition and protection of these rights are too important to be left to the initiative of the countries themselves. For this reason, international conventions and regulations are necessary for the development and protection of human rights. Thanks to these regulations, they serve as an important source for countries to take actions regarding human rights in their domestic legal regulations. Although there are many conventions, regulations and agreements on human rights and many international mechanisms to protect human rights, human rights are still violated in many parts of the world. It is recognized by everyone that human rights are universal. The Universal Declaration of Human Rights clearly states this. However, the crimes against humanity and human rights violations in Gaza have continued to increase since October 7. In this study the scope of the study, firstly, a conceptual evaluation of human rights is made, and then violations of human rights and which conventions these violations are in violation of are specified. Although there are many international texts, conventions and protocols on human rights, the study discusses and reveals that the mechanisms that will ensure the exercise of the rights granted by these conventions and protect them in case of violations of these rights remain dysfunctional.

Anahtar Kelimeler

Fundamental Rights and Freedoms, Human Rights, International Regulations, Universal Declaration of Human Rights, Gazza

Kaynakça

• Armaoğlu, F. (2004). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, Alkım Yayınevi.
• Aybay, R. (2015). İnsan Hakları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Arendt, H. (2018a). Totalitarizmin Kaynakları 2: Emperyalizm (6. bs., Çev. B. S. Şener). İletişim Yayınları.
• Butt, K., Butt, A. (2016). Blockade on Gaza Strip: A Living Hell on Earth. Journal of Political Studies, 23 (1), pp.157-182.
• Cleveland, L.W. (2008). Modern Ortadoğu Tarihi, Agora Kitaplığı.
• Donnelly, J. (1995). Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları, (Çev, Erdoğan, Mustafa/ Korkut, Levent), Yetkin Yayınları.
• Donnelly, Ja. 2007). The Relative Universality of Human Rights, Human Rights Quarterly, Vol: 29, pp. 281-306. https://www.jstor.org/stable/20072800
• Ekiz, S. (2022). İnsan Haklarının Evrenselliği ve Kültürel Görecelik, İzmir Barosu Dergisi, 87 (2). S.15-69
• Erdoğan, M. (2001). Anayasal Demokrasi, 4.Baskı, Siyasal Kitabevi.
• Erdoğan, M. (2007). İnsan Hakları Teorisi ve Hukuku, Orion Kitapevi.
• Freeman, M. (2008). İnsan Hakları: Disiplinler Arası Yaklaşım (çev. A. Erkan Koca, Asena Topcubaşı), Birleşik Dağıtım Kitabevi.
• Giritli, İ., Güngör, H.A. (2002). Günümüzde İnsan Hakları, Der Yayınları.
• Göçer, M. (2009). İnsan Haklarının Korunması ve Birleşmiş Milletler. Güvenlik Konseyinin İnsan Hakları Alanındaki Faaliyetinin Uluslararası Hukuk Açısından İncelenmesi, 1. Baskı, Nobel Yayınları.
• Ignatieff, M. (2001). The Attack on Human Rights. Foreign Affairs, 80(6). 102-116. https://doi.org/10.2307/20050331
• Kaboğlu, İ. Ö. (2013). Özgürlükler Hukuku 1, İmge Yayınevi.
• Kalabalık, H. (2018a). İnsan Hakları Hukukuna Giriş, Seçkin Yayıncılık.
• Kalabalık, H. (2018b). İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kuçuradi, İ. (2007). İnsan Hakları Kavramları ve Sorunları, Türkiye Felsefe Kurumu.
• Lewis, B. (2003). Ortadoğu, 16.Baskı. Arkadaş Yayınları
• Metin, Y. (2008). Anayasa’nın Yorumlanması, Asil Yayınları.
• Mourgeon, J. (1991). İnsan Hakları. 2. Baskı. Çev. Ayşen Ekmekçi ve Alev Türker. İletişim Yayınları.
• Mumcu, A., Küzeci, E. (2011). İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri, Turhan Kitapevi.
• Sander, O. (2013). Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Kitabevi
• Spiro, E. M. (1986). Cultural Relativism and The Future Of Anthropology, Cultural Anthropology, 1(3), 259-286.
• Tanör, B. (1994). Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, BDS Yayınları.
• Uygun, O. (2015). Devlet Teorisi. 2. Baskı, XII Levha Yayınları.
• Zembylas, M. (2017). Re-Envisioning Human Rights İn The Light Of Arendt And Rancière: Towards An Agonistic Account Of Human Rights Education. Journal of Philosophy of Education, 51(4), 709-724. https://doi.org/10.1111/1467-9752.12269
• Sözleşmeler ve Raporlar
• Anadolu Ajansı, (2024). https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilin-gazzedeki-100-gunluk-yikimina-savas-suclari-ve-soykirim-davasi-damga-vurdu/3108408 (Erişim Tarihi: 30.01.2024)
• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, (1950). https://www.yargitay.gov.tr/documents/AIHM.pdf (Erişim Tarihi: 25.01.2024).
• Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi (1976). https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d22/c016/tbmm22016089ss0150.pdf (Erişim Tarihi: 25.01.2024).
• Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (1979).
• https://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/media/uploads/2015/08/03/KadinlaraKarsiAyrimciliginOnlenmesiSozlesmesi.pdf (Erişim Tarihi: 26.01.2024).
• Birleşmiş Milletler İşkence ve Diğer Zalimane, Gayri İnsani veya Küçültücü Muameleye ve Cezaya Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (1984). https://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/media/uploads/2015/08/03/IskenceninOnlenmesineDairBMSozlesmesi.pdf (Erişim Tarihi: 26.01.2024).
• Birleşmiş Milletler Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (1969). https://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/media/uploads/2015/08/03/IrkAyrimciligininOrtadanKaldirilmasinaDairSozlesme.pdf (Erişim Tarihi: 27.01.2024).
• Birleşmiş Milletler Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına Dair Sözleşme (1951). https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/2312020093827bm_11.pdf (Erişim Tarihi: 27.01.2024).
• TRT Haber, (2024). Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Raporu, https://www.trthaber.com/haber/dunya/bm-gazzede-sivillerin-oldurdugune-dair-giderek-artan-sayida-rapor-almamiz-endise-verici-821455.html (Erişim Tarihi: 30.01.2024).