OECD Ülkelerinin Çok Boyutlu Ölçekleme Analiziyle Daha İyi Yaşam Endeksine Göre Konumları

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 1130 - 1156, 30.09.2024

Aylin Alkaya

https://doi.org/10.15869/itobiad.1387415

Öz

İyi bir yaşam sürmek hayatımızın en büyük gayesidir. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından geliştirilen daha iyi yaşam endeksi ülkelerde insanların iyi oluş düzeyini belirlemek amacıyla kullanılmaktadır. Daha iyi yaşam endeksinde, bireyin iyi oluşunda rol oynayan boyutlar belirlenerek ülkeler arası iyi oluş düzeylerinin kıyaslamaları yapılabilmektedir. Çalışma kapsamında daha iyi yaşam endeksine göre OECD ülkelerinin birbirilerine göre konumları belirlenmeye çalışılmıştır. Çok değişkenli istatistiksel analiz tekniklerinden biri olan çok boyutlu ölçekleme analizi kullanılarak ülkelerin birbirilerine göre konumlandırmaları yapılabilmektedir. Çok boyutlu ölçekleme analiziyle ülkelerin daha iyi yaşam endeksine göre benzerlik ve benzemezliklerin uzaklık ölçümlerine dayalı iki boyutlu uzayda konumları belirlenmiştir. İki boyutlu uzayın Boyut 1 ve Boyut 2’nin sıfır noktasına yakın bölgede konumlanan ülkelerin daha iyi yaşam endeksi bakımından daha iyi göstergelere sahip olduğu belirlenmiştir. Avrupa ülkelerinin Boyut 1 ve Boyut 2’nin sıfır noktasına yakın bölgede konumlandıkları belirlenmiştir. Kolombiya ve Meksika daha iyi yaşam endeksi değişkenlerinde OECD ortalama değerine göre olumsuz seyir gösteren ülkeler olarak tüm ülkelerden ayrı olarak konumlanmıştır. Türkiye ve Şili, Boyut 1 ve Boyut 2’nin sıfır noktasına uzakta konumlanan ülkelerdir. Türkiye ve Şili’nin daha iyi yaşam endeksi boyutlarının çoğu olumsuz değerlere sahiptir. Kore de çoğu ülkeye göre Boyut 1’de ayrı bir yerde uzakta konumlanmıştır. Bunun nedeni, Kore’nin daha iyi yaşam endeksi boyutlarının çoğunda olumlu değerlere sahip olmasına karşın bazı boyutlar için olumsuz değerlere sahip bir ülke olmasından kaynaklanmaktadır. Daha iyi yaşam endeksine göre iyi ve kötü seviyede olan ülkeler belirlenebilmektedir. Daha iyi yaşam endeksine göre düşük seviyelere sahip olan ülkeler, iyi seviyelere sahip olan ülkelerin uygulamalarını ve politikalarını hayata geçirerek vatandaşlarının iyi oluşuna katkıda bulunacaktır.

Anahtar Kelimeler

OECD, Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi, Daha İyi Yaşam Endeksi, İyi Oluş, Ülke Konumu

Locations of OECD Countries According to the Better Life Index with Multidimensional Scaling Analysis

Öz

Living a good life is the greatest goal of our lives. The better life index developed by the Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) is used to determine the well-being level of people in countries. In the better life index, the dimensions that play a role in the well-being of the individual are determined and comparisons of well-being levels between countries can be made. Within the scope of the study, the location of OECD countries relative to each other were tried to be determined according to the better life index. Countries can be located relative to each other by using multidimensional scaling analysis, which is one of the multivariate statistical analysis techniques. With multidimensional scaling analysis, the locations of countries in two-dimensional space based on distance measurements of similarities and dissimilarities according to the better life index were determined. It has been determined that countries located in the region close to the zero point of Dimension 1 and Dimension 2 of the two-dimensional space have better indicators in terms of better life index. It has been determined that European countries are located in the region close to the zero point of Dimension 1 and Dimension 2. Colombia and Mexico are located separately from all countries as countries with unwell values in better life index variables compared to the OECD average value. Türkiye and Chile are countries located far from the zero point of Dimension 1 and Dimension 2. Most of the better life index dimensions of Türkiye and Chile have negative values. Korea is also located in a separate place in Dimension 1 compared to most countries. This is because Korea is a country with well values for most of the better life index dimensions, but unwell values for some dimensions. Countries with well and unwell levels can be determined according to the better life index. Countries with low better life index levels will contribute to the well-being of their citizens by implementing the practices and policies of countries with good levels according to the better life index

Anahtar Kelimeler

OECD, Multidimensional Scaling Analysis, Better Life Index, Well-being, Country Location

Kaynakça

• Akar, S. (2014). Türkiye’de daha iyi yaşam endeksi: OECD ülkeleri ile karşılaştırma. Journal of Life Economics, 1, 1-12.
• Alpar, R. (2013). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Ankara: Detay yayıncılık.
• Altintaş, T. (2022). Grouping OECD Countries According to Better Life Index Indicators by Multidimensional Scaling Analysis. Cognizance Journal of Multidisciplinary Studies, 2(12), 18-22.
• Aydan, S., Bayin Donar, G. ve Arikan, C. (2022). Impacts of economic freedom, health, and social expenditures on well-being measured by the better life index in OECD countries. Social Work in Public Health, 37(5), 435-447. doi: 10.1080/19371918.2021.2018083
• Balešentis, T. A. ve Brauers, W. K. M. (2011). Multi–objective optimization of well–being in the European union member states, Ekonomska istraživanja, 24(4), 1-15.
• Balestra, C., Boarini, R. ve Tosetto, E. (2018). What matters most to people? evidence from the OECD better life index users’ responses. Soc Indic Res, 136, 907–930.
• Başol, O. (2018). OECD ülkelerinde yaşam tatmini üzerine bir değerlendirme, İŞ, GÜÇ Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 20(3), 67-86.
• Boarini, R., Kolev, A. ve McGregor, A. (2014). Measuring well-being and progress in countries at different stages of development: Towards a more universal conceptual framework (OECD Development Centre Working Paper No. 325). OECD iLibrariy web sayfasından erişildi: https://www.oecd-ilibrary.org/development/measuring-well-being-and-progress-in-countries-at-different-stages-of-development_5jxss4hv2d8n-en
• Borg, I. Groenen, P.J.F., Mair, P. (2013). Applied Multidimensional Scaling. New York: Springer.
• Boyle, J. & Katz, I. (1991). Multidimensional scaling of the eight state questionnaire and the differential emotions scale. Erişim adresi: https://works.bepress.com/greg_boyle/137/
• Brzezińska, J. (2022). A study on the OECD better life index using multivariate statistical analysis. Argumenta Oeconomica, 1(48), 235-245.
• Castellano, R., De Bernardo, G. ve Punzo, G. (2023). Well being in OECD countries: An assessment of technical and social efficiency using data envelopment analysis. International Review of Economics, 70, 141–176.
• Danış, Y. A. (2022). OECD Ülkelerinin TOPSIS, VIKOR ve GRA yöntemleri kullanılarak refah göstergelerine göre sıralanması ve bütünleşik bir çözüm önerisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 17(2), 433 – 454.
• Ding, C. S. 2018. Fundamentals of applied multidimensional scaling for educational and psychological research. Switzerland: Springer International Publishing AG.
• Eren Şenaras, A. ve Çetin, I. (2016), OECD ülkelerinde refahın daha iyi yaşam endeksi ile analizi, PARADOKS: Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 12(2), 31-51.
• Erigüç, G. ve Kartal, N. (2022). İllerde yaşam endeksi göstergelerinin bazıları ve sağlık göstergelerinin gayrisafi yurtiçi hasıla üzerine etkisinin incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 213-222.
• Fleche, S., Smith, C. ve Sorsa, P. (2012). Exploring determinants of subjective wellbeing in OECD countries: Evidence from the world values survey (OECD Statistics Working Papers No 46). OECD iLibrariy web sayfasından erişildi: https://www.oecd-ilibrary.org/economics/exploring-determinants-of-subjective-wellbeing-in-oecd-countries_5kg0k6zlcm5k-en
• Frijters, P., Clark, A. E., Krekel, C. ve Richard, L. (2020). A happy choice: wellbeing as the goal of government. Behavioural Public Policy, 1-40.
• Hair J. F., William J., Barry C. B., Babin J. ve Anderson R. E. (2014). Multivariate data analysis. USA: Pearson Education Limited.
• Hamarat, B. , Uysal Şahin, Ö. ve Kevşek, H. (2020). OECD, AB ve G-10 ülkelerinin yaşam kalitesi göstergelerine göre benzerliklerinin belirlenmesi: Bulanık kümeleme analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(38), 84-112.
• Kağızman, M. A. ve Atan, M. (2021). Daha iyi yaşam endeksine (DİYE) göre OECD ülkelerinde karşılaştırmalı analiz. Sosyal Güvenlik Dergisi. 11(2). 379-392.
• Karacan, R. ve Cengiz, V. (2019, Kasım). A Study on economic growth and well-being metrics of better life index (the case G7 countries). International Congress of Management, Economy and Policy kongresinde sunulan bildiri, İstanbul, Türkiye.
• Keklik, A., Başol, O. ve Yalçın, E.C. (2020). İş-yaşam dengesinin daha iyi yaşam endeksi çerçevesinde değerlendirilmesi: OECD ülkeleri üzerine bir inceleme. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 20-33.
• Koçhisarlı, S. ve Özarı, Ç. (2019). İyi yaşam endeksi göstergeleri dikkate alınarak iskandinav ülkelerinin TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(94), 466-480.
• Kruskal, J. B. (1964). Multidimensional scaling by optimizing goodness of fit to a nonmetric hypothesis. Psychometrika, 9(1), 1-27.
• Mizobuchi, H. (2014). Measuring world better life frontier, a composite indicator for OECD better life index. Social Indicators Research, 118(3), 987–1007.
• Murat, D. (2020). The Analysis of the well-being levels of OECD countries with grey relational analysis. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 41, 83-107.
• Nikolaev, B. (2014). Economic Freedom and Quality of Life: Evidence from the OECD’s Your Better Life Index. The Journal of Private Enterprise 29(3), 2014, x–xx, 1-35.
• OECD (2011), How's Life? Measuring well-being, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264121164-en
• OECD (2013), How’s Life? 2013: Measuring Well-being, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264201392-en
• OECD (2013), How’s Life? 2013: Measuring Well-being, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264201392-en
• OECD (2015), How’s Life? 2015: Measuring Well-being, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/how_life-2015-en
• OECD (2020). How's Life? 2020. Measuring Well-being. https://www.oecd.org/wise/how-s-life-23089679.htm
• OECD World Forum (2009, Ekim). Quality of life index in Korea: Why we need it & how to apply. The 3rd OECD World Forum on Statistics, Knowledge and Policy Charting Progress, Building Visions, Improving Life Busan, Korea.
• OECD (2021, Eylül). Better life initiative: Measuring well-being and progress. Erişim adresi: http://www.oecd.org/statistics/better-life-initiative.htm
• OECDBLI (2023a, Eylül). OECD Better Life Index. What’s the Better Life Index? Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/about/better-life-initiative/#top
• OECDBLI (2023b, Eylül). Better Life Index Topics. Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/
• OECDBLI (2023c, Eylül). Better Life Index Topics: Health. Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/health/
• OECDBLI (2023ç, Eylül). Better Life Index Topics: Work-Life Balance. Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/work-life-balance/
• OECDBLI (2023d, Eylül). Better Life Index Topics: Education. Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/education/
• OECDBLI (2023e, Eylül). Better Life Index Topics: Civic Engagement. Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/civic-engagement/
• OECDBLI (2023f, Eylül). Better Life Index Topics: Safety. Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/safety/
• OECDBLI (2023g, Eylül). Better Life Index Topics: Life Satisfaction. Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/life-satisfaction/
• OECDBLI (2023h, Eylül). Better Life Index Topics: Income. Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/income/
• OECDBLI (2023ı, Eylül). Better Life Index Topics: Jobs. Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/jobs/
• OECDBLI (2023i, Eylül). Better Life Index Topics: Housing. Erişim adresi: https://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/housing/
• Özdamar, K. (1999). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi – 2 (çok değişkenli analiz). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Peiró-Palomino, J. ve Picazo-Tadeo, A. J. (2018), OECD: one or many? Ranking countries with a composite well being indicator. Social Indicators Research, 139(3), 847–869.
• Taşkaya, S. (2020). İllerin kişi başına düşen gayrisafi yurtiçi hâsılasının daha iyi yaşam endeksi üzerine etkisi- İller düzeyinde bir analiz. Sosyoekonomi, 28(45), 87-98.
• Tatlıdil, H. (1996). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel analiz. Ankara: Akademi Matbaası.
• Türe, H. (2019). OECD Ülkeleri İçin Refah Ölçümü: Gri İlişkisel Analiz Uygulaması. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 310-327.
• von Reumont, L. Schöb, R. ve Hetschko, C. (2017). Embedding Effects in the OECD Better Life Index. VfS Annual Conference 2017 (Vienna), Alternative Structures for Money and Banking 168133, Verein für Socialpolitik, German Economic Association.
• Voukelatou, V., Gabrielli, L., Miliou, I., Cresci, S., Sharma, R., Tesconi, M. ve Pappalardo, L. (2021). Measuring objective and subjective well-being: dimensions and data sources. International Journal of Data Science and Analytics, 11, 279–309.
• Wilkinson, L. (2013). Multidimensional Scaling, III-185- III-214, Erişim adresi: http://cda.psych.uiuc.edu/mds_509_2013/readings/systat_scaling_manual.pdf