Türkiye’de Katılım Sigortacılığının Gelişimi: Sürdürülebilir Kalkınma İçin Stratejik Önceliklerin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 1219 - 1238, 30.09.2024

Hasan Meral

https://doi.org/10.15869/itobiad.1442044

Öz

Türkiye’de 2009 yılında uygulanmaya başlayan katılım sigortacılığı, son yıllarda politika yapıcıların ve uygulayıcıların giderek daha fazla ilgisini çeken bir alan haline gelmiştir. Katılım sigortacılığı son on yılda, yıllık %50’yi aşan etkileyici bir büyüme performansı sergilemiş, bu dönemde pazar payı %1,1’den %5’e yükselmiştir. Yakın dönemde üç sigorta ve bir reasürans şirketi pazara girmiş, bu alanda faaliyet gösteren şirket sayısı sekize yükselmiştir. Tüm bu dikkat çekici gelişmelere rağmen katılım sigortacılığının önünde piyasa derinliği, düzenleyici çerçeve, özgün değer önermesi gibi başlıklarda önemli gelişim alanları bulunmaktadır. Bu bağlamda, katılım sigortacılığının sürdürülebilir kalkınması için gerekli stratejik önceliklerin belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma, Türkiye’de katılım sigortacılığının gelişimini en fazla etkileyen faktörleri ortaya koyarak, önümüzdeki dönemde izlenebilecek en etkili politikaları belirlemeyi amaçlamaktadır. Türkiye’de katılım sigortacılığının gelişiminde en etkili politikaların belirlenmesi, sınırlı kaynaklarını en verimli şekilde kullanılmasını ve yatırımların optimize edilmesini sağlayacaktır. Çalışmada, kriter ve alternatif seti öncü literatürden yararlanılarak oluşturulmuş ve katılım sigortacılığı alanında en az 10 yıl deneyime sahip dört uzman ile katılım finans alanında çalışmaları olan bir akademisyenin görüşleri alınmıştır. Alternatif stratejiler, uzman görüşlerine dayalı olarak CODAS yöntemi ile analiz edilmiştir. Bulgular, Türkiye’de katılım sigortacılığının gelişimindeki en etkili faktörlerin “müşteri memnuniyeti” ve “rekabet gücü” olduğunu göstermektedir. Türk katılım sigorta sektöründe sürdürülebilir bir gelişim sağlayabilmek için yatırım yapılması gereken öncelikli alanlar ise “teknolojik dönüşüm”, “ürün çeşitlendirmesi ve inovasyon” ile “stratejik iş ortaklıkları” olarak belirlenmiştir. “Kurumsal sosyal sorumluluk”, “düzenleyici çerçeve ve uyum” ile “farkındalık ve eğitim” başlıkları, katılım sigortacılığında nispeten düşük öneme sahip öncelikler olarak bulunmuştur. Sonuç olarak, katılım sigorta şirketleri, dijitalleşme, ar-ge ve dağıtım kanalları alanlarına yatırım yaparak sigorta pazarında önemli bir rekabet avantajı elde edebilirler.

Anahtar Kelimeler

Türk Sigorta Sektörü, Katılım Sigortacılığı, Tekâfül, Çok Kriterli Karar Verme, CODAS

Etik Beyan

Bu çalışma için T.C. Çankırı Karatekin Üniversitesi Fen, Matematik ve Sosyal Bilimler Etik Kurulunun 08.01.2024 tarihli toplantısının 37 nolu kararı ile etik kurul onayı alınmıştır.

Evolution of Participation Insurance in Turkey: Identifying Strategic Priorities for Sustainable Development

Öz

Over the past few years, participation insurance has gained significant attention from policymakers and practitioners in Turkey. Introduced in 2009, the industry has exhibited impressive growth, with an annual increase of over 50% in the last decade. Its market share has also grown from 1.1% to 5% during this time. Recently, three insurance and one reinsurance company have entered the field, bringing the total number of companies to eight. Despite these impressive developments, there is still significant room for improvement in areas such as market depth, regulatory framework, and unique value proposition. It is therefore imperative to identify the strategic priorities essential for the sustainable development of participation insurance. The objective of this study is to pinpoint the most effective policies to enhance participation insurance in Turkey by identifying the key factors that impact its growth. The identification of the most effective policies will ensure the optimal use of resources and investment. The study’s criteria and alternatives are drawn from the leading literature. Insights from four experts with over 10 years of experience in participation insurance and an academic specializing in participation finance are incorporated. The alternative strategies are analyzed using the CODAS method based on expert opinions. The results indicate that “customer satisfaction” and “competitiveness” are the most influential factors in participation insurance development in Turkey. The study identifies “technological transformation,” “product diversification and innovation,” and “strategic business partnerships” as priority areas that necessitate investment to ensure sustainable development in the Turkish participation insurance industry. “Corporate social responsibility,” “regulatory framework and compliance,” and “awareness and training” are identified as relatively low priorities in the participation insurance industry. As a result, by investing in digitalization, R&D, and distribution channels, participation insurance companies can gain a significant competitive advantage in the insurance market.

Anahtar Kelimeler

Turkish Insurance Industry, Participation Insurance, Takaful, Multi-Criteria Decision Making, CODAS

Kaynakça

• Abdeen, M., Salman, J., Khan, S., & Ali, T. (2019). Employing Takaful islamic banking through state of the art blockchain: a case study. International Journal of Advanced Computer Science and Applications, 10(12). doi: 10.14569/IJACSA.2019.0101283
• Abdul Razak, S. H., Shawtari, F. A., & Elsalem, B. A. (2021). Ownership type, business model, market structure, and the performance of Takaful and conventional insurance companies in Malaysia. Cogent Economics & Finance, 9(1), 1888436. doi: 10.1080/23322039.2021.1888436
• Ahmad, Z., Mokal, M. N., & Rahman, M. (2023). Takaful Industry in the Era of Technological Advancement. JEKSYAH Islamic Economics Journal, 3(02), 56-69.
• Akhter, W., & Hussain, T. (2012). Takāful standards and customer perceptions affecting takāful practices in Pakistan: a survey. International Journal of Islamic and middle eastern finance and management, 5(3), 229- 240. doi: 10.1108/17538391211255214
• Alhassan, A. L., Addisson, G. K., & Asamoah, M. E. (2015). Market structure, efficiency and profitability of insurance companies in Ghana. International Journal of Emerging Markets, 10(4), 648-669. doi: 10.1108/IJoEM-06-2014-0173
• Ali, M., Raza, S. A., Puah, C. H., & Amin, H. (2019). Consumer acceptance toward takaful in Pakistan: An application of diffusion of innovation theory. International Journal of Emerging Markets, 14(4), 620-638. doi: 10.1108/IJOEM-08-2017-0275
• Alshammari, A. A., Alhabshi, S. M. B. S. J., & Saiti, B. (2019). The impact of competition on cost efficiency of insurance and takaful sectors: Evidence from GCC markets based on the Stochastic Frontier Analysis. Research in International Business and Finance, 47, 410-427. doi: 10.1016/j.ribaf.2018.09.003
• Aslan, H., & Emin, M. (2016). İslami Sigortacılık (Tekafül): Yöneticilerin Perspektifinden Türkiye Uygulaması. International Congress on Islamic Economics and Finance (ICISEF) 21-23 October 2015 Proceedings, Cilt: III, 17-29.
• Ayan, B. & Abacıoğlu, S. (2022). Bibliometric analysis of the MCDM methods in the last decade: WASPAS, MABAC, EDAS, CODAS, COCOSO, and MARCOS. International Journal of Business and Economic Studies, 4(2), 65-85. doi: 10.54821/uiecd.1183443
• Bilgin, M. & Şaşgın, S. (2023). Eşler Arası (P2P) Sigorta: Çalışma Esasları ve Uygulama Örnekleri, H. Meral (Ed.), 21. yüzyılda Türk sigorta sektörüne 21 tavsiye içinde (s. 273-284). Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
• Cappiello, A. (2018). Technology and the insurance industry: Re-configuring the competitive landscape. Springer.
• Chen, R., & Wong, K. A. (2004). The determinants of financial health of Asian insurance companies. Journal of risk and insurance, 71(3), 469-499. doi: 10.1111/j.0022-4367.2004.00099.x
• Chi-Ai, L., Ming-Kuang, S., & Yung-Ho, C. (2017). Evaluating the operational efficiency of life insurance companies in Taiwan–An application of the dynamic network SBM model. Applied Economics Finance, 4(1), 18-33. doi: 10.11114/aef.v4i1.1844
• Dilek, İ. (2019). Türkiye’de tekafül (katılım sigortacılığı) ve uygulanabilirliği üzerine bir değerlendirme. Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisi, 13, 44-57.
• Ecer, F., Pamucar, D., Mardani, A., & Alrasheedi, M. (2021). Assessment of renewable energy resources using new interval rough number extension of the level based weight assessment and combinative distance- based assessment. Renewable Energy, 170, 1156-1177.
• Eling, M., & Jia, R. (2019). Efficiency and profitability in the global insurance industry. Pacific-Basin Finance Journal, 57, 101190. doi: 10.1016/j.pacfin.2019.101190
• Er, H. & Durmuş, H. (2020). A Research on the Perceptions of Individuals Towards Participation Insurance (Takaful). Turkish Studies-Economics, Finance, Politics, 15(4). 2017-20
• Ergene, L. & Ülev, S. (2023). Muhafazakâr İş Adamlarının Katılım Sigortacılığı (Tekâfül) Farkındalığı ve Tercih Nedenleri. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 98-111.
• Ergüneş, E. (2023). Gömülü (Embedded) Sigorta: Global Trendler ve Türkiye Potansiyeli. H. Meral (Ed.), 21. yüzyılda Türk sigorta sektörüne 21 tavsiye içinde (s. 259-272). Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
• Ersoy, B. ve Meral, H. (2024) Türkiye’de Katılım Sigortacılığı: Geleneksel Sigortacılıkla Karşılaştırmalı Bir Analiz. İzmir İktisat Dergisi. 39(1), 180-199. doi: 10.24988/ije.1318992
• Haroun, A. E. H., & Yusoff, M. E. (2019). Micro-Takaful as stimulus for financial inclusion: A key component towards sustainable development. Open International Journal of Informatics, 7(2), 43-55.
• Hassan, R. S., Nawaz, A., Lashari, M. N. ve Zafar, F. (2015). Effect of customer relationship management on customer satisfaction. Procedia Economics and Finance, 23, 563-567. doi: 10.1016/S2212-5671(15)00513-4
• Hussels, S., & Ward, D. R. (2006). The Impact of deregulation on the German and UK life insurance markets: an analysis of efficiency and productivity between 1991-2002. Cranfield University School of Management, RP 4/07.
• Karbhari, Y., Muye, I., Hassan, A. F. S., & Elnahass, M. (2018). Governance mechanisms and efficiency: Evidence from an alternative insurance (Takaful) market. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 56, 71-92. doi: 10.1016/j.intfin.2018.02.017
• Kazaure, M. A. (2019). Extending the theory of planned behavior to explain the role of awareness in accepting Islamic health insurance (takaful) by microenterprises in northwestern Nigeria. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 10(4), 607-620. doi: 10.1108/JIABR-08-2017-0113
• Keshavarz Ghorabaee, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Antucheviciene, J. (2016). A new combinative distance-based assessment (CODAS) method for multi-criteria decision-making. Economic Computation & Economic Cybernetics Studies & Research, 50(3), 25-44.
• Kırkbeşoğlu, E. (2023). Sigortacılıkta Dijital Dönüşüm: Mevcut Durum ve Geleceğe Yönelik Öngörüler, H. Meral (Ed.), 21. yüzyılda Türk sigorta sektörüne 21 tavsiye içinde (s. 211-226). Ankara: Nobel Bilimsel Eserler.
• Kočović, J., Paunović, B., & Jovović, M. (2014). Determinants of business performance of non-life insurance companies in Serbia. Ekonomika preduzeća, 62(7-8), 367-381. doi: 10.9790/487X-1805017890
• Kou, G., Olgu Akdeniz, Ö., Dinçer, H., & Yüksel, S. (2021). Fintech investments in European banks: a hybrid IT2 fuzzy multidimensional decision-making approach. Financial innovation, 7(1), 39. doi: 10.1186/s40854-021- 00256-y
• Kramaric, T. P., Miletic, M., & Pavic, I. (2017). Profitability determinants of insurance markets in selected Central and Eastern European countries. International Journal of Economic Sciences, 6(2), 100-123.
• Md Husin, M., Ismail, N., & Ab Rahman, A. (2016). The roles of mass media, word of mouth and subjective norm in family takaful purchase intention. Journal of Islamic Marketing, 7(1), 59-73. doi: 10.1108/JIMA-03-2015-0020
• Meral, H., & Ersoy, B. (2023). Türk Sigorta Sektöründe Müşteri Memnuniyeti: Sigorta Şikâyetleri Üzerine Derinlemesine Bir Analiz. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(4), 1295-1312. doi: 10.18037/ausbd.1333948
• Meral, H. Cavga, S. H. & Ersoy, B. (2024). Enhancing Customer Retention in Insurance: Insights from A Machine Learning Analysis of Complaint Data. Int. J. of Business Innovation and Research – basım sürecinde.
• Nazri, M. A., Omar, N. A., Aman, A., Ayob, A. H., & Ramli, N. A. (2020). Corporate social responsibility and business performance in takaful agencies: The moderating role of objective environment. Sustainability, 12(20), 8291. doi: 10.3390/su12208291
• Nebo, G. N., & Okolo, V. O. (2016). Effects of the strategies for customer satisfaction on the performance of insurance firms in Enugu Metropolis. IOSR Journal of Business and Management (IOSR_JBM), 18(5), 78-90.
• Nugraheni, P., & Muhammad, R. (2020). Innovation in the takaful industry: a strategy to expand the takaful market in Indonesia. Journal of Islamic Marketing, 11(6), 1313-1326. doi: 10.1108/JIMA-08-2018-0143
• Olarewaju, O. M., & Msomi, T. S. (2021b). Intellectual capital and financial performance of South African development community’s general insurance companies. Heliyon, 7(4), e06712. doi: 10.1016/j.heliyon.2021.e06712
• Öner, M. H. (2018). Katılım sigortacılığı yönetmeliği perspektifinde islami sigortacılığın gelişimi. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 3(1), 59-71.
• Pamucar, D., Görçün, Ö. F., & Küçükönder, H. (2023). Evaluation of the route selection in international freight transportation by using the CODAS technique based on interval-valued Atanassov intuitionistic sets. Soft Computing, 27(5), 2325-2345.
• Pooser, D. M., & Browne, M. J. (2018). The effects of customer satisfaction on company profitability: Evidence from the property and casualty insurance industry. Risk Management and Insurance Review, 21(2), 289-308. doi: 10.1111/rmir.12105
• SEDDK. (2022). Katılım Esaslı Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetlerine İlişkin Sektör Duyurusu (2022/12). https://www.seddk.gov.tr/tr/mevzuat/katilim/genelge-teblig-ve-sektor-duyurulari (Erişim tarihi: 03.01.2024).
• Siala, H. (2013). Religious influences on consumers’ high-involvement purchasing decisions. Journal of services marketing, 27(7), 579-589. doi: 10.1108/JSM-02-2012-0046
• Shukor, S. A. (2020). Trust in takaful agents: antecedents and consequences. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 11(6), 1161-1174. doi: 10.1108/JIABR-01-2018-0013
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi. (2023). Katılım Finans Strateji Belgesi (2022-2025). https://www.cbfo.gov.tr/haberler/katilim-finans-strateji-belgesi-2022-2025ne-iliskin-cumhurbaskanligi- genelgesi-resmi (Erişim tarihi: 03.01.2024).
• TSB. (2023a). Katılım sigorta verileri. https://www.tsb.org.tr/tr/istatistik/katilim-sigorta-verileri/katilim- sigortaciligi-prim-adet (Erişim tarihi: 23.01.2024).
• TSB. (2023b). Genel sigorta verileri. https://www.tsb.org.tr/tr/istatistik/genel-sigorta-verileri/prim-adet (Erişim tarihi: 23.01.2024).
• TSB. (2023c). Katılım sigortacılığı sektör raporu. https://www.tsb.org.tr/tr/yayin/katilim-sigortaciligi-sektor- raporu (Erişim tarihi: 23.01.2024).
• Umut, M. (2022). Yeni katılım sigortacılığı mevzuatının sigorta şirketleri için getirdiği düzenlemeler ve yenilikler. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(Özel Sayı), 240-260. https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1086001
• Ustaoğlu, M. (2015). Public awareness, understanding and attitudes towards interest-free insurance (Takaful) services evaluation by education level: survey based on empirical analysis for Turkey. Journal of Asian and African studies, 50(4), 445-456. doi: 10.1177/002190961453309
• Wong, R., Tong, C., & Wong, A. (2014). Examine the effects of customer satisfaction on customer loyalty: An empirical study in the healthcare insurance industry in Hong Kong. British Journal of Economics, Management & Trade, 4(3), 372-399. doi: 10.9734/BJEMT/2014/6318.
• Yeganeh, M. V., SHarahi, B. Y., Mohammadi, E., & Beigi, F. H. (2014). A survey of intellectual capital in public and private insurance companies of Iran case: Tehran city. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 114, 602- 609. doi: 10.1016/j.sbspro.2013.12.754