Lojistik Öğrencilerinin Sürdürülebilir Kalkınma Farkındalık Düzeylerinin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışı Üzerine Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 3, 1552 - 1569, 30.09.2024

Kadir Kaan Göncü

https://doi.org/10.15869/itobiad.1465112

Öz

Hızla artan nüfus, ekonomi politikaları, teknolojideki gelişimler ve küreselleşmenin sonucu olarak üretim artışı kaçınılmaz bir gereklilik olmuştur. Bu durum kaynakların daha hızlı tükenmesine yol açarak, zamanla üretim ve tüketim arasındaki dengeyi bozmuştur. Tüm bunlarla birlikte insanlık, ihtiyaçlarını karşılamak için doğal düzeni tehdit eden tüketim mekanizmaları geliştirmiş ve nihayetinde; ekonomik, teknolojik ve sosyal değişimlerin çevre üzerinde de olumsuz etkileri ortaya çıkmıştır. Son yıllarda artan tüketim eğilimi nedeniyle bireylerin, gerçekten ihtiyaç duyup duymadıklarına bakmaksızın daha fazla harcama ve tüketme güdüsü taşıdığı görülmektedir. Diğer taraftan bu mal ve eşyaların yapımında hangi hammaddelerin kullanıldığı ve üretim süreçlerinde doğanın nasıl etkilendiğinin pek düşünülmediği görülmektedir. Çevre sorunları; insanların düşüncelerine, davranışlarına veya alışkanlıklarına dayanmaktadır. Sağlıklı çevre koşullarının sağlanamaması, sosyo-ekonomik ve politik faktörlere aşırı vurgu yapılarak çevre sorunlarıyla ilgili bazı faktörlerin ihmal edilmesinden kaynaklanmaktadır. Bu aşamada, gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneğinden ödün vermeden günümüz ihtiyaçlarını karşılaması anlamına gelen sürdürülebilir kalkınma bilincinin geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, ilerleyen yıllarda ilgili alanda sektör profesyoneli olarak çalışacak olan lojistik öğrencilerine ait sürdürülebilir kalkınmaya ilişkin farkındalık düzeylerinin yeşil ürün satın alma davranışı üzerine etkisi araştırılacaktır. Lojistik sektörü, yapısı itibariyle; hammadde, yarı mamul veya mamulün üretimden tüketime kadar olan tüm aşamalarda hatta tüketim sonrasında gerçekleştirilen geri dönüşüm ve bertaraf süreçlerinde aktif bir rol oynayan faaliyetleri kapsaması sebebiyle sürdürülebilirlik düzeyi açısından son derece hayati önem taşımaktadır. Araştırma çalışmasında, bir üniversitenin lojistik bölümünde eğitim alan 204 öğrenciye yönelik bir anket çalışması uygulanmıştır. Araştırmaya ait veriler SmartPLS analiz yaklaşımı ile yol modeli kullanılarak yorumlanmıştır. Oluşturulan model ile öğrencilerden elde edilen veriler analiz edilmiş ve çalışma sonucunda, lojistik öğrencilerinin sürdürülebilir kalkınma farkındalık düzeylerinin yeşil ürün satın alma davranışı üzerine anlamlı düzeyde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Lojistik, Tedarik Zinciri, Sürdürülebilir Kalkınma, Satın Alma Davranışı, Yeşil Ürün

The Effect of Logistics Students' Sustainable Development Awareness Levels on Green Product Purchasing Behavior

Öz

As a result of rapidly increasing population, economic policies, developments in technology and globalization, production increase has become an inevitable necessity. This situation has led to faster depletion of resources, disrupting the balance between production and consumption over time. Along with all these, humanity has developed consumption mechanisms that threaten the natural order to meet its needs and ultimately; Economic, technological and social changes have also had negative effects on the environment. Due to the increasing consumption trend in recent years, it is seen that individuals have the motivation to spend and consume more, regardless of whether they really need it or not. On the other hand, it is seen that not much thought is given to which raw materials are used in the production of these goods and items and how nature is affected in the production processes. Environmental problems are based on people's thoughts, behaviors or habits. Failure to provide healthy environmental conditions is due to excessive emphasis on socio-economic and political factors and neglect of some factors related to environmental problems. At this stage, it is necessary to develop awareness of sustainable development, which means meeting today's needs without compromising the ability of future generations to meet their own needs. In this sense, the level of awareness of logistics students about sustainable development, who are likely to work as sector professionals in the relevant field in the coming years, is extremely important. The logistics sector, as of its structure, covers activities that play an active role in the recycling and disposal processes of raw materials, semi-finished products or finished products at all stages from production to consumption, even after consumption. In this study, where the effect of sustainable development awareness levels of logistics students on green product purchasing behavior was investigated, a questionnaire was applied to 204 students studying at the logistics department of a university. The data belonging to this survey study were interpreted using the SmartPLS analysis approach and the road model. With the model created, the data obtained from the students were analyzed and as a result of the research, it was concluded that the sustainable development awareness levels of logistics students had a significant impact on green product purchasing behavior.

Anahtar Kelimeler

Logistics, Supply Chain, Sustainable Development, Purchasing Behavior, Green Product

Kaynakça

• Acer, A., & Takın , İ. B. (2020). Çevreye Duyarlı ve Yeşil Tüketici: Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 260-276.
• Afthanorhan, W. (2013). A Comparison of Partial Least Square Structural Equation Modeling (PLS-SEM) and Covariance Based Structural Equation Modeling (CB-SEM) for Confirmatory Factor Analysis. International Journal of Engineering Science and Innovative Technology, 2(5), 198-205.
• Agboola, O. S., & Emmanuel, M. (2016). Awareness of Climate Change and Sustainable Development among Undergraduates from Two Selected Universities in Oyo State, Nigeria. World Journal of Education, 6(3), 70-81.
• Akman, Ö., Karaaslan, H., & Bayram, F. Ö. (2022). Investigation of Sustainable Development Awareness Levels of Social Studies Teacher Candidates. International Journal of Research in Education and Science, 8(3), 545- 558.
• Al-Kumaim, N. H., Shabbir, M. S., Alfarisi, S., Hassan, S. H., Alhazmi, S. K., Hishan, S. S., & Abu Al-Rejal, H. M. (2021). Fostering A Clean and Sustainable Environment Through Green Product Purchasing Behavior: Insights from Malaysian Consumers’ Perspective . Sustainability, 13(22) , 12585.
• Atmaca, A. C., Kıray, S. A., & Çolakoğlu, M. H. (2020). An Examination of Teachers' Sustainable Development Awareness in Terms of Branches, Genders, Ages and Years of Service. Problems of Education in The 21st Century 78(3) , 342-358.
• Atmaca, A. C., Kıray, S. A., & Pehlivan, M. (2019). Development of A Measurement Tool for Sustainable Development Awareness. International Journal of Assessment Tools in Education, 6(1), 80-91.
• Aydin, S., & Keles, P. U. (2021). Teachers Candidates' Awareness of Sustainable Development. Shanlax International Journal of Education, 9, 221-227.
• Beyazyol, E., & Ataman, B. (2023). Sürdürülebilirlik Raporlaması ve BIST Sürdürülebilirlik Endeksine Tabi Şirketlerde Bir Araştırma. Öneri Dergisi, 18(59), 110-145.
• Biner, N. (2014). Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarının İncelenmesi . Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yükseklisans Tezi, 5-6.
• Bingölbali Varol, H. (2021). Çevre Bilincinin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi: Bursa Örneği . İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yükseklisans Tezi, 23.
• Boran , T. (2023). İklim Değişikliği Krizinin Gölgesinde Yeşil Pazarlama, Yeşil Ürün ve Eko-Etiket Kavramlarına Yönelik Bir Literatür Taraması. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, (15), 91- 102.
• Bulut, B. (2020). Correlation Between Global Citizenship and Sustainable Development Awareness Levels of Pre-Service Teachers. International Online Journal of Educational Sciences, 11(3), 279-293.
• Çimşir, B. T., & Uzunboylu, H. (2019). Awareness Training for Sustainable Development: Development, Implementation and Evaluation of A Mobile Application. Sustainability, 11(3), 611.
• Çobanoğlu, O., & Türer, B. (2015). Fen Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sürdürülebilir Kalkınma Farkındalıklarının Belirlenmesi . Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 235-247.
• Çuhadar, M., & Kaytancı , M. (2023). Tüketicilerin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışlarında Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 10(4), 1129-1136.
• Dal, Ş., & Okur Akçay, N. (2021). Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Sürdürülebilir Kalkınma Farkındalıklarının Bazı Değişkenlere Göre Belirlenmesi. Dicle University Journal of Ziya Gökalp Education Faculty, (40) , 45-55.
• Demirbaş , Ç. (2015). Öğretmen Adaylarının Sürdürülebilir Kalkınma Farkındalık Düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, (31), 300-316.
• Doğan, M. (2023). Sürdürülebilirlik: Su ve Suyun Önemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 10(1), 176-192.
• Emel, O. B. (2018). Development of An Ecoliteracy Scale Intended For Adults and Testing An Alternative Model by Structural Equation Modelling. International Electronic Journal of Environmental Education, 8(1), 15-34.
• Ertan, Y. (2018). Türkiye’de Sürdürülebilirlik Raporlaması (2005-2017). Journal of Accounting and Taxation Studies, 11(3), 463-478 .
• Ghobakhloo, M., Iranmanesh, M., Grybauskas, A., Vilkas, M., & Petraite, M. (2021). Industry 4.0, Innovation and Sustainable Development: A Systematic Review and A Roadmap to Sustainable Innovation. Business Strategy and the Environment, 30(8), 4237-4257.
• Green, S., & Pace, P. (2019). Sustainable Development Awareness and Policy Making in Malta. Journal of Education for Sustainable Development, 13(2), 152-167.
• Gündüz, T., Zorluoğlu, S. L., & Şahintürk, A. (2024). Views of Pre-Service Science Teachers on Sustainable Development Awareness. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 19(2), 183-200. Gürler, S. A. (2023). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sürdürülebilir Kalkınma Farkındalıkları ve ‘Doğal Kaynaklar’ Kavramına Yönelik Metaforik Algıları. Yaşadıkça Eğitim, 37(2), 364-387.
• Hair Jr, J. F., Hult, G. M., Ringle, C. M., Sarstedt, M., Danks, N. P., & Ray, S. (2021). Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) Using R: A Workbook. Springer Nature, 197.
• Hazaea, S. A., Al-Matari, E. M., Zedan, K., Khatip, S. F., Zhu, J., & Al Amosh, H. (2022). Green purchasing: Past, present and future. Sustainability, 14(9), 5008, 1-28.
• Henseler, J., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2015). A New Criterion for Assessing Discriminant Validity in Variance-Based Structural Equation Modeling. Journal of the academy of marketing science, 43,, 115-135. Jan, I. U., & Ji, S. (2019). Values and Green Product Purchase Behavior: The Moderating Effects of The Role of Government and Media Exposure . Sustainability, 11(23) , 6642.
• Karaman, D. (2021). Yeşil Pazarlama Bilgi Düzeyi ve Yaşam Tatmininin Yeşil Ürün Satın Alma Davranışına Etkisi: Kuşaklararası Bir Araştırma . Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (58) , 155-176.
• Kayahan, T. (2014). Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Muhasebeye Yansımaları: Sürdürülebilirlik Muhasebesi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 58-81.
• Malheiro, B., Ribeiro, C. C., Silva, M. F., Caetano, N. S., Ferreira, P., & Guedes, P. (2015). Learning Sustainability by Developing A Solar Dryer for Microalgae Retrieval. Journal of Technology and Science Education, 5(4), 254- 271.
• Marcu, N., & Oana-Valentina, C. (2015). Sustainable Development And Fiscal Policies. Annals of Constantin Brancusi University of Targu-Jiu. Economy Series, 1-9.
• Min, H., & Galle, W. P. (2001). Green Purchasing Practices of US Firms. International journal of operations & production management, 21(9), 1222-1238.
• Mosavichechaklou, S. (2017). Türk ve İranlı Tüketicilerin Yeşil Satın Alma Davranışlarına İlişkin Karşılaştırmalı Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi Yükseklisans Tezi, 72-73.
• Njoku, C. (2016). Awareness of Climate Change and Sustainable Development Issues among Junior Secondary School (JSS) Students in Port Harcourt Metropolis, Nigeria. International Journal of Curriculum and Instruction, 8(2), 29-40.
• Onurlubaş, E. (2019). The Effects of Social Impact, Environmental Awareness and Environmental Consciousness on Green Product Purchasing Behaviour. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 7(3), 447-457.
• Ozer, S., Kıray, S. A., & Cardak, O. (2021). Science Teacher Candidates' Views about Science-Technology- Society-Environment Relations. Eurasian Journal of Educational Research, 91, 83-103. Şimşek, H. G., & Erkin, Ö. (2022). Sustainable Development Awareness and Related Factors in Nursing Students: A Correlational Descriptive Study. Nurse Education in Practice, 64, 1-8.
• Teksöz, G., Şahin, E., & Ertepınar, H. (2010). Çevre Okuryazarlığı, Öğretmen Adayları ve Sürdürülebilir Bir Gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 307-320.
• Tosun, E. K. (2009). Sürdürülebilirlik Olgusu ve Kentsel Yapıya Etkileri. Paradoks, Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 2, 3.
• Tranfield, D., Denyer , D., & Palminder , S. (2003). Towards a Methodology for Developing Evidence-Informed Management Knowledge by Means of Systematic Review. British Journal of Management, Vol. 14, 207-222.
• Yılmaz, M. K., & Aytekin, R. İ. (2020). Genişletilmiş Değer-Tutum-Davranış Modeli Bağlamında Yeşil Ürün Satın Alma Davranışının İncelenmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2) , 439-465.
• Yılmaz, V., & Arslan, T. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Koruma Vaatleri ve Çevre Dostu Tüketim Davranışlarının incelenmesi Anadolu . Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3) , 1-10.