Transaction in Islamic Law, that the

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 2, 131 - 165, 01.06.2012

Ömer Faruk Habergetiren

Öz

Anahtar Kelimeler

-

İslam Hukuku Muamelât Konularında “Sükûta” Rıza Anlamı Verilen İşlemler

Öz

İslam hukukunda muamelelerin (akitlerin) sıhhati rızaya dayanır. Kişi genellikle bu iradesini, açık lafızla (sözle) ifade eder. Hukuki bir kural olarak “sakite bir söz isnat olunmaz.” Ancak kimi durumlarda sessiz kalma, kişinin niyetini ortaya koyar. Bu nedenle beyana ihtiyaç duyulan yerlerde sükûta bir anlam yüklenir. Susma, konuşma ve yapılan işlemi onaylama olarak kabul edilir. Burada, kişinin durumu ile örf ve âdet etkendir. İstisna olarak kabul edilen bu konularda hukuki işlemlerde kolaylık, kişilerin menfaatini koruma ve muhtemel bir zarara engel olma amaçlanır

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Muamelât, İrade beyanı, Rıza, Sükût

Kaynakça

• Ali Haydar, Hoca Emin Efendi Zâde (v. 1353/1935), Dürerü’l- hükkâm şerhü mecelleti’l-ahkâm, İstanbul: 1330.
• Atar, Fahrettin, “Sulh”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2009, c. XXXVII, s. 481-485.
• Bardakoğlu, Ali, “Bey‟”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1992, c. VI, s. 13-19.
• el-Buhârî, Alâeddîn Abdülazîz b. Ahmed (v. 730/1329), Keşfü’l- esrâr şerhü usûli Bezdevî, I-IV, Beyrut: Dârü‟l-kütübi‟l-ilmiyye, 1418/1997.
• el-Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâil (v. 256/869), Sahîhü’l-Buhârî, I-IV, Dımeşk-Beyrut: Dârü İbn Kesîr, 1423/2002.
• el-Buhûti, Mansûr b. Yûnus (v. 1051/1641), Keşşâfü’l-kına’ ‘an metni’l-ikna’, I-VI, Dârü‟l-kütübi‟l-ilmiyye, tsz.
• el-Burnû, Muhammed Sıdkî b. Ahmed, Mevsû’a el-Kavâidü’l- fıkhiyye, I-XII, Beyrut: Müessesetü‟r-risâle, 1464/2003.
• Cevdet Paşa, Ahmed (v. 1312/1895), Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye, İstanbul: Matba‟a-i Osmâniyye, 1300/1883.
• Çalış, Halit - Hacak, Hasan, “Rehin”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2007, c. XXXIV, s. 538-542.
• Döndüren, Hamdi, “Muâtaât”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2005, c. XXX, s. 329-330.
• Dönmez, İbrahim Kâfi, “Şüf‟a”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2010, c. XXXIX, s. 248-252.
• Ebû Dâvud, Süleymân b. Eş‟as es-Sicistânî (v. 275/888), el- Merâsil (thk. Şu‟ayb el-Arnâût), Beyrut: Müessesetü‟r-risâle, 1408. ed-Dessûkî, Muhammed b. Ahmed (v. 1230/1814), Hâşiyetü’d- Dessûkî ale’ş-şerhi’l-kebîr, I-IV, Dârü‟l-fikr, tsz
• Gözübenli, Beşir, “Fuzuli”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1996, c. XIII, s. 239-240.
• Hasbî Efendi, Süleyman, Tafsîl li tavdîhi’l-kavâ’idi’l-fıkhiyye ve’l- usûliyye fî evveli’l-mecelleti’l-ahkâmi’l-adliyye, İstanbul: Matba‟a-i Osmâniyye, 1299.
• el-Hattâb, Şemsüddîn ebû „Abdillâh Muhammed b. Muhammed el-Mağribî (v. 954/1547), Mevâhibü’l-celîl fî şerhi Muhtasari Halîl, I-VI, Beyrut: Dârü‟l-fikr, 1412/1992.
• el-Huraşî, Muhammed b. Abdullah (v. 1101/1689), Şerhü Muhtasari Halil, (Hamişinde Adevî, Haşiyesi), I-VIII, Beyrut: Darü‟l-fikr, tsz.
• El-Mevsûatü’l-fıkhiyye, Kuveyt: Vezâratü‟l-evkâf ve‟ş-şuûni‟l- İslâmiyye, 1404/1983.
• İbn Abidin, Muhammed Emin b. Ömer (v. 1252/1836), Nüzhetü’n- nevâzir ale’l-eşbâh ve’n-nezâir (İbn Nüceym, el-Eşbâh ve’n-nezâir hamişinde), Dımeşk: Darü‟l-fikr, 1403/1983.
• __________, Reddü’l-muhtâr ale’ddürri’l-muhtâr, I-VI, Beyrut: Dârü‟l-fikr, 1412/1992.
• İbn Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed (v. 241/855), el- Müsned, Beyrut: Müessesetü‟r-risâle, 1421/2001.
• İbn Kudame, Ebu Muhammed Muvaffaküddîn Abdullah (v.620/1223), el-Muğnî, I-X, Mektebetü Kahire, 1388/1968.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd (v. 273/886), Sünenü İbn Mâce, I-II, Beyrut: Dâru ihyâi kütübi‟l-Arabî, tsz.
• İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrahim (v. 970/1562), el-Eşbah ve’n- nezâir, Dımeşk: Darü‟l-fikr, 1403/1983. el-Kâsânî, Alaeddîn ebû Bekr b. Mes‟ûd (v. 587/1191), Bedâ’iu’s- sanâ’i’ fî tertîbi’ş-şerâi’, I-VII, Dârü‟l-kütübi‟l-ilmiyye, 1406/1986.
• Kallek, Cengiz, “Telcie”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2011, c. XXXX, s. 397.
• Köse, Saffet “Sükût”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2010, c. XXXVIII, s. 51-53.
• Müslim b. Haccâc Ebü‟l-Hüseyn (206-261/821-874), Sahîhü Müslim, I-V, Beyrut: Dârü‟l-kütübi‟l-ilmiyye, 1412/1991.
• en-Nevevî, Ebu Zekeriyya Muhyiddîn (v. 676/1277), Ravdatü’t- talibîn ve ‘umdetü’l-müftîn (thk. Züheyr eş-Şâvîş), I-XII, Beyrut: el- Mektebü‟l-İslâmî, 1412.
• er-Remlî, Şemsüddîn Muhammed b. Ebü‟Abbâs Şihâbüddîn (v. 1004/1595), Nihâyetü’l-muhtâc ila şerhi’l-minhâc,I-VIII, Beyrut: Dârü‟l- fikr, 1404/1984.
• es-Sedlân, Sâih b. Gânim, el-Kavâidü’l-fıkhiyyetü’l-kübra ve mâ tefera’a ‘anha, Riyad: Dârü Balansiye, 1417.
• es-Serahsî Muhammed b. Ahmed Şemsü‟l-Eimme (v. 483/1090), el-Mebsût, I-XXX, Beyrut: Dârü‟l-ma‟rife, 1414/1993.
• es-Suyûtî, Abdurrahmân b. Ebî Bekr Celaleddîn (v. 911/1505), el- Eşbâh ve’n-nezâir, Beyrut: Dârü‟l-kütübi‟l-ilmiyye, 1411/1990.
• eş-Şirbînî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb (v. 977/1569), Muğni’l-muhtâc ila ma’rifeti meânî elfâzi’l-minhâc, I-VI, Beyrut: Dârü‟l-kütübi‟l-ilmiyye, 1415/1994.
• „Uleyş, ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed, b. Muhammed (v.1299/1882), Minehü’l-celîl Şerhü Muhtasari Halil, I-IX, Beyrut: Darü‟l- fikr, tsz.
• ez-Zerka, Ahmed b. Muhammed (v. 1357/1938), Şerhü’l-kavâ’idi’l- fıkhiyye, Dımeşk: Dârü‟l-kalem, 1409/1979.
• ez-Zerkeşî, Ebû Abdillah Bedreddîn Muhammed b. Abdillâh (v. 794/1391), el-Mensûr fi’l-kavâ’idi’l-fıkhiyye, I-III, Kuveyt: Vezâratü‟l- evkâf el-Küveytiyye, 1405/1985. ez-Zuhayli, Muhammed Mustafa, el-Kavâidü’l-fıkhiyye ve tatbîkâtüha fi’l-mezâhibi’l-erba’a, I-II, Dımeşk: Dârü‟l-fıkr, 1427/2006. ez-Zuhayli, Vehbe, el-Fikhü’l-İslâmi ve edilletühü, I-VIII, Dımeşk:
• Dârü‟l-fikr, 1405. Künye:
• Habergetiren, Ömer Faruk “İslam Hukuku Muamelât Konularında Sükût‟a Rıza Anlamı
• Verilen İşlemler”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi II, (2012): 131- 165.