Kutadgu Bilig Rehberliğinde Türk Yönetim Tarihinde Duygular ve Duyguların Yönetimi

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 5, 2103 - 2123

Emine Şener

https://doi.org/10.15869/itobiad.1519626

Öz

Türk-İslam tarihinin ilk edebi metinleri arasında önemli bir yere sahip olan Kutadgu Bilig, bugün hâlâ birçok açıdan incelenmeye açık bir kaynak niteliği taşımaktadır. Birçok sosyal, kültürel, dinsel, yönetsel öğenin yer aldığı ve dönemine ait oldukça belirgin içerik sunan Kutadgu Bilig, bir ahlâk felsefesi eseri olmasından dolayı yoğun ahlâki duygular içermektedir. Sadece ahlâki duyguların değil temel duyguların da yer aldığı eserin, yönetim sürecinde duygu olgusunu ele alışı ve sunuşunun incelenmesi önem arz etmektedir. Yöneticilere farklı konularda öğüt veren eser, duygulara ilişkin de öneriler sunmaktadır. Bu çalışmada, Kutadgu Bilig’de yönetim sürecinde sergilenen duygular, duygu farkındalığı ve yönetimine odaklanılmıştır. Çalışmada nitel araştırma metodolojisi benimsenmiş olup kurgusal olarak durum çalışması niteliği taşımaktadır. Tematik analizin kullanıldığı çalışmada, 6645 beyitten oluşan eser pragmatik bir şekilde okunarak duygular ve bu duyguların yönetimine ilişkin ifadelerinin geçtiği beyitler belirlenmiş ve in vivo kodlanma yapılmıştır. Buna göre çalışmada; yöneticiye ait duygular, yönetim takımında duygular ve yönetim sürecinde duygular teması altında “birincil duygular” ve “ikincil duygular” kategorize edilmiştir. Ek olarak, “öfkeden uzak durma /öfkenin zararları”, “kendi duygularının farkında olma ve kendini kontrol”, “diğerlerinin duygularının farkında olma ve kontrol” kategorileri duyguların farkındalığı ve yönetimi teması altında toplanmıştır. Sonuç olarak, on asır önce yöneticilere öğüt vermek gayesiyle yazılan eserde, yönetim sürecinde liderlerin öfkeden uzak bir şekilde empati ve anlayış göstermesi vurgulanmaktadır. Yönetim takımında alçakgönüllülük, güven, uyum ve saygının hâkim olmasının gerekliliği ifade edilmektedir. Ek olarak, kendi duygularının farkında olmayı, diğerlerinin duygularını anlamayı ve hem kendini hem diğerlerini kontrol etme noktasında beceri kazanılması gerektiği belirtilmektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda, tarihsel olarak yönetim sürecinde duygular ve duyguların yönetiminin önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, Duygu Yönetimi, Duygular Tarihi, Yönetim Sürecinde Duygular, Yönetim Bilimi, Türk Yönetim Tarihi

Etik Beyan

Bu çalışma Etik Kurul Onayı Gerektirmemektedir.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Emotions and Management of Emotions in Turkish Management History Guided by Kutadgu Bilig

Öz

Kutadgu Bilig, which has an important position among the first literary texts of Turkish-Islamic history, is still a source that is open to be analyzed in many aspects. Kutadgu Bilig, which contains many social, cultural, religious and administrative elements and offers a very distinctive content of its period, contains intense moral emotions since it is a work of moral philosophy. It is important to examine how the work, which includes not only moral emotions but also basic emotions, deals with and presents the phenomenon of emotion in the management process. The work, which contains advice to managers on different subjects, also offers suggestions on emotions. In this study, emotions exhibited in the management process in Kutadgu Bilig, emotion awareness and management were focused. Qualitative research methodology was adopted in the study, and it is a fictional case study. In the study where thematic analysis was used, the work consisting of 6645 couplets was read pragmatically and the couplets containing expressions about emotions and the management of these emotions were identified and coded. Accordingly, the study categorized "primary emotions" and "secondary emotions" under the theme of emotions of the manager, emotions in the management team and emotions in the management process. In addition, the categories of "avoiding anger/harms of anger", "being aware of one's own emotions and self-control", "being aware of others' emotions and control" were categorized under the theme of "awareness and management of emotions". In conclusion, the work, which was written ten centuries ago with the aim of giving advice to managers, emphasises that leaders should show empathy and understanding in the management process, away from anger. It is stated that humility, trust, harmony and respect should prevail in the management team. In addition, it is stated that it is necessary to be aware of one's own emotions, to understand the emotions of others and to gain skills in controlling both oneself and others. In line with these results, the importance of emotions and the management of emotions in the management process historically emerges once again.

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, Emotion Management, History of Emotions, Emotions in Management Process, Management Science, Turkish Management History

Kaynakça

• Afacan, Ş. (2023). Normların Ötesinde: Tarih Edebiyat ve Duygular Üzerine Birkaç Not. (Edit.: H. Bozyer, Edebiyat ve Duygular, ss. 7-15). VakıfBank Kültür Yayınları.
• Aksoy, A. (2024). Kutadgu Bilig’de Yönetim Düşüncesi: Kamu Değeri Yaklaşımı Merkezli Bir İnceleme. KAÜİİBFD, 15(29), 334-353. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2024.013
• Arat, R. R. (2018). Kutadgu Bilig. 2. Baskı. Kabalcı Yay.
• Arı, A. (2019). Kutadgu Bilig’in Türk Kültür Tarihindeki Yeri ve Gelecek Tasavvurumuzdaki Rolü Üzerine. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 23(23), 543-560.
• Arsal, S. (1947). Kutadgu Bilig. Journal of Istanbul University Law Faculty, 13 (2), 657-683.
• Aristo. (2020). Nikomakhos'a Etik. Bilgesu Yayıncılık.
• Barsade, S. G. (2002). The ripple effects: Emotional Contagion And Its Influence On Group Behavior. Administrative Science Quarterly, 47(4), 644–675. https://doi.org/10.2307/3094912
• Barsade, S. G., & Gibson, D. E. (2007). Why Does Affect Matter in Organizations? Academy of Management Perspectives, 21(1), 36-59. https://doi.org/10.5465/amp.2007.24286163
• Beyoğlu, A. (2024). Kutadgu Bilig’de Yönetim Düşüncesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (48), 39-65. https://doi.org/10.61904/sbe.1323259
• Bıçak, A. (2023). Türk Düşüncesinde Yönetim Kültürü. (Edit.: R. Erdem, A. Alkan, Türk Yönetim Kültürü, ss. 1-19). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bilgin, A. (2012). XV. Yüzyıla Kadar Yazılan Siyasetnamelerin Türk Kültüründeki Yeri ve Enisül Celis. Tarih Dergisi, (44), 37-47.
• Damasio, A. (2018). Yaşam Hisler ve Kültürlerin Doğuşu Şeylerin Tuhaf Düzeni. ODTÜ Yayıncılık.
• Damasio, A. (2021). Aklın Bilinç Kazanması Hissetmek ve Bilmek. ODTÜ Yayıncılık.
• Druskat, V. U., & Wolff, S. B. (2001). Building the Emotional Intelligence of Groups. Harvard Business Review, 79(3), 80-91.
• Duralı, Ş. T. (2019). Devletebedmüddet Bilinci: Kutadgubilig Devletebedmüddet Ülküsü: Kızıl Elma. (Edit.: A. Bıçak, Kutadgu Bilig Üzerine Felsefi Araştırmalar, s. 11). Dergah Yayınları.
• Dinçer, Ö. (2019). Kamu Yönetimi Âdâbı Geleneğin İzinde Modern Bir Siyasetname. Klasik Yayınları.
• Ekman, P. (1992). An argument For Basic Emotions. Cognition and Emotion, 6(3-4), 169-200. http://dx.doi.org/10.1080/02699939208411068
• Edmondson, A. C. (1999). Psychological Safety and Learning Behavior in Work Teams. Administrative Science Quarterly, 44(2), 350-383. https://doi.org/10.2307/2666999
• Farabi (2018). El-Medinetü’l-FazılaTanrı Alem İnsan. Litera Yayıncılık.
• Fredrickson, B. L. (2001). The Role of Positive Emotions in Positive Psychology: The Broaden-And-Build Theory of Positive Emotions. American Psychologist, 56(3), 218-226. https://doi.org/10.1037//0003-066x.56.3.218
• George, J. M. (2000). Emotions and Leadership: The Role of Emotional Intelligence. Human Relations, 53(8), 1027-1055. https://doi.org/10.1177/0018726700538001
• Goleman, D. (1998). Working with Emotional Intelligence. Bantam Books.
• Gökdağ, C. (2023). Kişilerarası Duygu Düzenleme. (Edit: A. Atalay, B. K. Kızılöz, D. S. Atalar, Kuramdan Pratiğe Duygu Düzenleme, ss. 83-110). Koç Üniversitesi Yayınları.
• Hacip, Y. H. (2019). Kutadgu Bilig. (Çev.: Ayşegül Çakan). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Haidt, J. (2003). The moral emotions. (Eds.: R. J. Davidson, K. R. Scherer, & H. H. Goldsmith, Handbook of Affective Sciences, pp. 852-870). Oxford University Press.
• Ilgaroğlu, M. C. (2019). Değer Duygusundan Duygunun Değerine Ahlak Felsefesi Açısından Duygu-Değer İlişkisi. Hiperyayın.
• İlhan, A. (2021). Spinoza, Kant, Schopenhauer ve Nietzsche Felsefesinde Duyguların Anatomisi ve Şiirsel İzdüşümleri. Sümer Yayıncılık.
• İnalcık, H. (2015). Kutadgu Bilig'de Türk İdare Geleneği ve Adalet. (Edit: B. Arı, S. Arslantaş, Adalet Kitabı, ss. 15-32). Yeditepe Yayınevi.
• Kalkan, N. (2020). Kutadgu Bilig’de Olumlu ve Olumsuz Duygular. Dil Araştırmaları, 14(26), 103-138.
• Kafkasyalı, M.S. (2019). Kutadgu Bilig Çalışmaları Üzerine. (Edit.: A. Bıçak, Kutadgu Bilig Üzerine Felsefi Araştırmalar, s. 362). Dergah Yayınları.
• Kocaoğlu, T. (1970). Kutadgu Bilig’de Pişmanlık Duygusu. Türk Dünyası, 4(16), 34-38.
• Lazarus, R. S. (1991). Emotion and Adaptation. Oxford University Press.
• Mäkelä, M., Apostol, O., Heikkilä, K. (2018). Pride and fear: Emotions in sustainability. (Eds.: Escobar-Pérez, B., del Mar Miras-Rodríguez, M., Corporate Social Responsibility: Challenges in Diversity, Accountability and Sustainability. Management Science -Theory and Applications. pp. 121-147). Nova Science Publishers.
• Regueria, N. R., & Rodríguez, J. R. (2013). The Digital Textbook Underanalysis: A Case Study. Textbooks and Educational Media in a Digital Age. The Thirteenth International Conference on Research on Textbooks and Educational Media (s. 188-198). IARTEM.
• Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185-211. https://doi.org/10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG
• Soydan, S., & Şen, A. Ö. (2021). Kutadgu Bilig'de Tespit Edilen Bazı Duygu Fiilleri. Söylem Filoloji Dergisi, 6(1), 247-257. https://doi.org/10.29110/soylemdergi.860502
• Şener, E. & Özata, M. (2019). Duygu Yönetiminin İş-Aile-Yaşam Dengesi Üzerindeki Etkisi, International Social Sciences Studies Journal, 5(43), 4658-4664. http://dx.doi.org/10.26449/sssj.1710
• Şener, E. (2020). Pragmatik Bir Kutadgu Bilig Okuması: Yönetim Takımı Oluşturma. (Edit: A. Yalçın, Yönetim Bilimleri, ss. 95-112). Akademisyen Yayınevi.
• Şener, E. (2021). Duyguları Yönet(e)meme. Kronik İş gören Hastalıkları Nedenleri Sonuçları ve Çareleri. (Edit.: M. H. Mücevher, Z. Demirgil, ss. 163-192). Gazi Kitabevi.
• Şener, E. (2023). Kutadgu Bilig Türk Kültürüne Yönetim Danışmanlığı İçin Nasıl Bir Anlayış Sunuyor? (Edit.: R. Erdem, A. Alkan, Türk Yönetim Kültürü, ss. 19-43). Nobel Akademik Yayıncılık .
• Türker-Küyel, M., (1991), Fârâbî, Hikmet ve Kutadgu Bilig, ERDEM İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 20, 375-469. https://doi.org/10.32704/erdem.1991.20.375
• Tokyürek, H. (2020). Kutadgu Bilig’de Semboller Üzerinden Budist Etki. Karadeniz Araştırmaları, 17(65), 203- 216.