Historical Development of Dehumanization Conceptualizations in Psychology and a Review of Turkish Translation of the Concept in Postgraduate Psychology Theses

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 211 - 242, 28.03.2025

Tuğçe Gündüz

https://doi.org/10.15869/itobiad.1573730

Öz

The concept expressed as “dehumanization” in English is used for inhumane treatments. Dehumanization was drawn on particularly before the 2000s to explain brutal inhumane practices such as torture and genocide during the Second World War. However, in current studies, it is understood that this concept is used to investigate violations in daily human relations. When the studies conducted in Türkiye are examined, it is understood there are various Turkish translations. This prevents the Turkish literature from being followed and progressing cumulatively. Establishing a common conceptual language is of great importance for scientific studies. In order to contribute to the formation of this common language, this study aims to review the historical development of the concept and to compile its current Turkish translations in postgraduate psychology theses. For this purpose, first section includes a literature review regarding the theoretical background of the concept. In this section, theoretical studies are considered in two groups as early and contemporary approaches. Early approaches mostly consist of descriptive studies. When contemporary approaches are examined, it is seen that Infrahumanization Theory and Haslam’s Dual Model stand out. These two theories directly explain the concept. In addition to these two, it is seen that Stereotype Content Model, mind perception studies and Objectification Theory are also frequently used theoretical approaches to explain the concept. In this regard, in the first part of the study, all of the approaches listed above are explained, measurement tools are shared, and their differences with each other are reviewed. Following this theoretical background, the results of a review study examining postgraduate theses in the field of psychology in Türkiye within the framework of the concept of dehumanization are presented. The results indicate that there is no consensus on the Turkish translation of the concept. However, it is seen that the concept is most frequently used as “insandışılaştırma”.

Anahtar Kelimeler

Dehumanization, Dehumanisation, Infrahumanization, Inhumanization, Sub-humanization

Psikolojide İnsandışılaştırma Kavramsallaştırmalarının Tarihsel Gelişimi ve Kavramın Lisansüstü Psikoloji Tezlerindeki Türkçe Kullanımlarına Dair Bir Gözden Geçirme

Öz

İngilizce “dehumanization” olarak ifade edilen kavrama insanlık dışı muameleleri ifade etmek için başvurulmaktadır. Kavramın özellikle 2000’li yıllardan önce ikinci dünya savaşında yaşanan işkence, soykırım gibi daha bariz insanlık dışı uygulamaları açıklamak amacıyla kullanıldığı görülmektedir. Güncel yaklaşımlara göre ise bu kavramın gündelik insan ilişkilerindeki ihlalleri araştırmak için kullanıldığı anlaşılmaktadır. Türkiye’de yapılan çalışmalar incelendiğinde insandışılaştırma, insanlıktan çıkarma, gayriinsanileştirme, altinsanlaştırma ve insanlıktan uzaklaştırma gibi çeşitli çevirilere rastlanmaktadır. Öte taraftan bu durum Türkçe üretilen alanyazının takip edilmesini ve birikimli olarak ilerlemesini engellemektedir. Ortak kavramsal bir dilin oluşması bilimsel çalışmalar için büyük önem taşımaktadır. Bu dilin oluşmasına katkıda bulunmak amacıyla bu çalışmada kavramın tarihsel gelişimini gözden geçirmek ve lisansüstü psikoloji tezlerindeki güncel Türkçe karşılıklarını derlemek amaçlanmıştır. Çalışmada önce kavramın kuramsal arka planına ilişkin alanyazın incelemesi bulunmaktadır. Bu kısımda kuramsal çalışmalar erken dönem ve çağdaş yaklaşımlar olmak üzere iki grup olarak ele alınmaktadır. Erken dönem yaklaşımlar daha çok betimsel çalışmalardan oluşmaktadır. Çağdaş yaklaşımlar incelendiğinde ise iki kuramın öne çıktığı görülmektedir. Bunlar; İnsanlıktan Uzaklaştırma Kuramı ve Haslam’ın İkili İnsandışılaştırma Modelidir. Bu iki kuramın doğrudan “dehumanization” kavramını açıklamak için üretildiği görülmektedir. Bunlara ek olarak Kalıpyargı İçeriği Modeli, zihin algısı çalışmaları ve Nesneleştirme Kuramı da görgül çalışmalarda kavramı açıklamak için sıkça başvurulan kuramsal yaklaşımlardır. Bu bakımdan çalışmanın ilk bölümünde yukarıda sıralanan yaklaşımların tamamı açıklanmış, ölçüm araçları paylaşılmış, birbirleriyle olan farklılıkları gözden geçirilmiştir. Bu kuramsal arka planın ardından ise Türkiye’de psikoloji alanında yazılan lisansüstü tezlerin insandışılaştırma bağlamında gözden geçirildiği derleme çalışmasının sonuçları bulunmaktadır. Sonuçlar, kuramların Türkçe karşılıkları konusunda bir konsensusa varılmadığını işaret etmektedir. Bununla beraber kavramın en sık insandışılaştırma çevirisiyle kullanıldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnsandışılaştırma, İnsanlıktan çıkarma, Gayriinsanileştirme, İnsanlıktan uzaklaştırma, Altinsanlaştırma

Kaynakça

• Açıkgöz, B. (2024). İnsanın insana ettiği: insandışılaştırma. Çalışma ve Toplum, 3(82), 963–992. https://doi.org/10.54752/ct.1517551
• Aktan, T. (2012). Compensatory nature of mixed stereotypes: An investigation of underlying mechanisms in the framework of stereotype content model [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Orta doğu Teknik Üniversitesi.
• Allport, G. W. (1954). The Nature of Prejudice. Addison-Wesley.
• Awasthi, B. (2017). From attire to assault: Clothing, objectification, and de-humanization – A possible prelude to sexual violence? Frontiers in Psychology, 8.
• Bandura, A. (1990). Selective activation and disengagement of moral control. Journal of Social Issues, 46(1), 27–46. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1990.tb00270.x
• Bandura, A. (2002). Selective moral disengagement in the exercise of moral agency. Journal of Moral Education, 31(2), 101–119. https://doi.org/10.1080/0305724022014322
• Bandura, A., Underwood, B., & Fromson, M. E. (1975). Disinhibition of aggression through diffusion of responsibility and dehumanization of victims. Journal of Research in Personality, 9(4), 253–269. https://doi.org/10.1016/0092-6566(75)90001-X
• Bar-Tal, D. (1989). Delegitimization: The Extreme Case of Stereotyping and Prejudice. In D. Bar-Tal, C. F. Graumann, A. W. Kruglanski, & W. Stroebe (Eds.), Stereotyping and Prejudice (pp. 169–182). Springer New York.
• Bora, Z. S. (2024). The Effect of the Women-Nature Simile as a Form of Self Objectification on Women’s Self- Dehumanization [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Capozza, D., Di Bernardo, G. A., Falvo, R., Vianello, R., & Calò, L. (2016). Individuals with intellectual and developmental disabilities: Do educators assign them a fully human status? Journal of Applied Social Psychology, 46(9), 497–509.
• Castano, E., & Giner-Sorolla, R. (2006). Not quite human: Infrahumanization in response to collective responsibility for intergroup killing. Journal of Personality and Social Psychology, 90(5), 804–818. https://doi.org/10.1037/0022-3514.90.5.804
• Cortes, B. P., Demoulin, S., Rodriguez, R. T., Rodriguez, A. P., & Leyens, J.-P. (2005). Infrahumanization or familiarity? Attribution of uniquely human emotions to the self, the ingroup, and the outgroup. Personality and Social Psychology Bulletin, 31(2), 243–253. https://doi.org/10.1177/0146167204271421
• Coşkun, A. (2015). Dehumanization as an ethical issue in the health services sector. Turkish Journal of Business Ethics, 7(2), 9–51. https://doi.org/10.12711/tjbe.2014.7.2.0160
• Costello, K., & Hodson, G. (2010). Exploring the roots of dehumanization: The role of animal—human similarity in promoting immigrant humanization. Group Processes & Intergroup Relations, 13(1), 3–22. https://doi.org/10.1177/1368430209347725
• Cuddy, A. J. C., Fiske, S. T., & Glick, P. (2007). The BIAS map: Behaviors from intergroup affect and stereotypes. Journal of Personality and Social Psychology, 92(4), 631–648.
• Cuddy, A. J. C., Fiske, S. T., Kwan, V. S. Y., Glick, P., Demoulin, S., Leyens, J., Bond, M. H., Croizet, J., Ellemers, N., Sleebos, E., Htun, T. T., Kim, H., Maio, G., Perry, J., Petkova, K., Todorov, V., Rodríguez‐Bailón, R., Morales, E., Moya, M., … Ziegler, R. (2009). Stereotype content model across cultures: Towards universal similarities and some differences. British Journal of Social Psychology, 48(1), 1–33.
• Demi̇r Kaya, M., & Çok, F. (2023). Kendini nesneleştirme inanç ve davranışları ölçeğinin genç kadınlar üzerinde geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 6(1), 46–66. https://doi.org/10.33708/ktc.1198888
• Demir, N. (2016). Kadınların Diğer Kadınları Gayriinsanileştirmesi ve Yardım Etme Eğilimi: İç-grup Dış-grup Algısı ve TEcavüzün Etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Demirdağ, A. (2014). Barış Sürecinin Desteklenmesinde İnsanlıktan Uzaklaştırmanın Etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Demirdağ, A. (2021). Suriyeli Mültecilere İlişkin Kalıpyargı İçeriği ve Davranış İlişkisi: Duyguların ve Ahlaki Dışlamanın Aracı Rolü [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Demirdağ, A., & Hasta, D. (2020). İnsanlıktan uzaklaştırmanın barış sürecini destekleme niyeti üzerindeki etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 36(88).
• Demoulin, S., Cortes, B. P., Viki, T. G., Rodriguez, A. P., Rodriguez, R. T., Paladino, M. P., & Leyens, J. (2009). The role of in‐group identification in infra‐humanization. International Journal of Psychology, 44(1), 4–11.
• Demoulin, S., Leyens, J., Paladino, M., Rodriguez‐Torres, R., Rodriguez‐Perez, A., & Dovidio, J. (2004). Dimensions of “uniquely” and “non‐uniquely” human emotions. Cognition & Emotion, 18(1), 71–96. https://doi.org/10.1080/02699930244000444
• Doğan, B. N. (2024). Evlilikte Eşini Aldatan Erkeklerin Bilişsel Meşrulaştırma Süreçlerinin Ahlaki Uzaklaşma Açısından İncelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Doğan, G. (2013). Üniversite öğrencilerinde kendini nesneleştirme ve bazı değişkenlerle ilişkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Fiske, S. T. (2018). Stereotype Content: Warmth and Competence Endure. Current Directions in Psychological Science, 27(2), 67-73.
• Fiske, S. T., Cuddy, A. J. C., Glick, P., & Xu, J. (2002). A model of (often mixed) stereotype content: Competence and warmth respectively follow from perceived status and competition. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 878–902.
• Fredrickson, B. L., & Roberts, T.-A. (1997). Objectification Theory: Toward understanding women’s lived experiences and mental health risks. Psychology of Women Quarterly, 21(2), 173–206. https://doi.org/10.1111/j.1471-6402.1997.tb00108.x
• Gervais, S. J., Bernard, P., Klein, O., & Allen, J. (2013). Toward a Unified Theory of Objectification and Dehumanization. In S. J. Gervais (Ed.), Objectification and (De)Humanization (Vol. 60, pp. 1–23). Springer New York.
• Gezici Yalçın, Meral, Şenyurt, Ahmet Y., Gültepe, Bedirhan, & Coşkun, Hamit. (2016). Ahlaki uzaklaşma ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 309–332.
• Gözde, A. (2018). Örgütsel Adalet Algısı, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, İşten Ayrılma Niyeti ve Örgütsel İnsandışılaştırılma Algısı Arasındaki İlişkiler [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Gray, H. M., Gray, K., & Wegner, D. M. (2007). Dimensions of mind perception. Science, 315(5812), 619–619. https://doi.org/10.1126/science.1134475
• Gray, K., Anne Knickman, T., & Wegner, D. M. (2011). More dead than dead: Perceptions of persons in the persistent vegetative state. Cognition, 121(2), 275–280.
• Gray, K., & Wegner, D. M. (2012). Feeling robots and human zombies: Mind perception and the uncanny valley. Cognition, 125(1), 125–130.
• Greenhalgh, Elizabeth Mora. (2015). Values and Morals in the Dehumanisation of Asylum Seekers [Yayımlanmamış Doktora Tezi].
• Gündüz Köseoğlu, T. (2023). İşbirliği Davranışının Gelişimiyle İlişkili Sosyal Psikolojik Faktörler [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Hafer, C. L., & Olson, J. M. (2003). An analysis of empirical research on the scope of justice. Personality and Social Psychology Review, 7(4), 311–323.
• Harris, L. T., & Fiske, S. T. (2006). Dehumanizing the lowest of the low: Neuroimaging responses to extreme out- groups. Psychological Science, 17(10), 847–853.
• Haslam, N. (2006). Dehumanization: An integrative review. Personality and Social Psychology Review, 10(3), 252–264. https://doi.org/10.1207/s15327957pspr1003_4
• Haslam, N. (2021). The Social Psychology of Dehumanization. In M. Kronfeldner (Ed.), The Routledge Handbook of Dehumanization (1st ed., pp. 127–144). Routledge.
• Haslam, N., Bain, P., Douge, L., Lee, M., & Bastian, B. (2005). More human than you: Attributing humanness to self and others. Journal of Personality and Social Psychology, 89(6), 937–950. https://doi.org/10.1037/0022- 3514.89.6.937
• Haslam, N., & Loughnan, S. (2014). Dehumanization and infrahumanization. Annual Review of Psychology, 65(1), 399–423.
• Haslam, N., Loughnan, S., Reynolds, C., & Wilson, S. (2007). Dehumanization: A new perspective. Social and Personality Psychology Compass, 1(1), 409–422.
• Haslam, N., & Stratemeyer, M. (2016). Recent research on dehumanization. Current Opinion in Psychology, 11, 25–29. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2016.03.009
• Kahraman, F. (2018). Türkiye’deki Sosyal Grupların Kalıpyargı Haritası ve Kalıpyargıların Değerlerle İlişkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Kaya, N. (2018). Cinsel Şiddet Mağdurunu İnsandışılaştırmada Mağdurun Akademik Başarısının Etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Kazababa, Z. (2024). The Influence of Paternalistic Media Representations of Syrian Immigrants on Public Attitudes [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Kelman, H. G. (1973). Violence without moral restraint: Reflections on the dehumanization of victims and victimizers. Journal of Social Issues, 29(4), 25–61.
• Köklü, A. (2019). Ergenlerde Ahlaki Uzaklaşma ile Riskli Davranışlar ve Empati Yeteneği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Konuk, P. (2022). Partner Şiddeti Mağdurlarına Yardım Etme Eğiliminin İnsanlıktan Uzaklaştırma Adil Dünya İnancı ve Cinsiyetçilik Yönünden İncelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Kronfeldner, M. E. (Ed.). (2021). The Routledge handbook of dehumanization. Routledge, Taylor & Francis Group.
• Kteily, N. S., & Landry, A. P. (2022). Dehumanization: Trends, insights, and challenges. Trends in Cognitive Sciences, 26(3), 222–240. https://doi.org/10.1016/j.tics.2021.12.003
• Kuljian, O. R., & Hohman, Z. P. (2023). Warmth, competence, and subtle dehumanization: Comparing clustering patterns of warmth and competence with animalistic and mechanistic dehumanization. British Journal of Social Psychology, 62(1), 181–196.
• Leyens, J., Cortes, B., Demoulin, S., Dovidio, J. F., Fiske, S. T., Gaunt, R., Paladino, M., Rodriguez‐Perez, A., Rodriguez‐ Torres, R., & Vaes, J. (2003). Emotional prejudice, essentialism, and nationalism The 2002 Tajfel lecture. European Journal of Social Psychology, 33(6), 703–717. https://doi.org/10.1002/ejsp.170
• Leyens, J., Demoulin, S., Vaes, J., Gaunt, R., & Paladino, M. P. (2007). Infra‐humanization: The wall of group differences. Social Issues and Policy Review, 1(1), 139–172.
• Leyens, J., Rodriguez‐Perez, A., Rodriguez‐Torres, R., Gaunt, R., Paladino, M., Vaes, J., & Demoulin, S. (2001). Psychological essentialism and the differential attribution of uniquely human emotions to ingroups and outgroups. European Journal of Social Psychology, 31(4), 395–411. https://doi.org/10.1002/ejsp.50
• Leyens, J.-P. (2009). Retrospective and prospective thoughts about infrahumanization. Group Processes & Intergroup Relations, 12(6), 807–817.
• Leyens, J.-P., Paladino, P. M., Rodriguez-Torres, R., Vaes, J., Demoulin, S., Rodriguez-Perez, A., & Gaunt, R. (2000). The Emotional side of prejudice: The attribution of secondary emotions to ingroups and outgroups. Personality and Social Psychology Review, 4(2), 186–197. https://doi.org/10.1207/S15327957PSPR0402_06
• Liberman, T. J., & Burke, N. L. (2022). The development and validation of the Conscious Objectification Questionnaire. International Journal of Eating Disorders, 55(8), 1162–1168. https://doi.org/10.1002/eat.23759
• Lima‐Nunes, A., Pereira, C. R., & Correia, I. (2013). Restricting the scope of justice to justify discrimination: The role played by justice perceptions in discrimination against immigrants. European Journal of Social Psychology, 43(7), 627–636.
• Lindner, D., & Tantleff-Dunn, S. (2017). The Development and psychometric evaluation of the self- objectification beliefs and behaviors scale. Psychology of Women Quarterly, 41(2), 254–272. https://doi.org/10.1177/0361684317692109
• Martínez, R., Rodríguez-Bailón, R., & Moya, M. (2012). Are they animals or machines? measuring dehumanization. The Spanish Journal of Psychology, 15(3), 1110–1122.
• McKinley, N. M., & Hyde, J. S. (1996). The Objectified Body Consciousness Scale: Development and validation. Psychology of Women Quarterly, 20(2), 181–215.
• Morera, M. D., Quiles, M. N., Correa, A. D., Delgado, N., & Leyens, J. (2018). Perception of mind and dehumanization: Human, animal, or machine? International Journal of Psychology, 53(4), 253–260. https://doi.org/10.1002/ijop.12375
• Noll, S. M., & Fredrickson, B. L. (1998). A mediational model linking self-objectification, body shame, and disordered eating. Psychology of Women Quarterly, 22(4), 623–636.
• Olson, J. M., Cheung, I., Conway, P., Hutchison, J., & Hafer, C. L. (2011). Distinguishing two meanings of moral exclusion: exclusion from moral principles or principled harm-doing? Social Justice Research, 24(4), 365– 390.
• Opotow, S. (1990). Moral exclusion and injustice: An introduction. Journal of Social Issues, 46(1), 1–20. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1990.tb00268.x
• Opotow, S., Gerson, J., & Woodside, S. (2005). From moral exclusion to moral inclusion: Theory for teaching peace. Theory Into Practice, 44(4), 303–318.
• Özdemir, D. Ö. (2017). Sosyal Kategorilemenin Gayri-insanileştirme Üzerine Etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Özkanlı, S. (2024). Suriyeli göçmenlere Yönelik Olumlu ve Olumsuz Tutumlarda Medyanın Rolü: Çerçevelemeve Yankı Odası Etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Paladino, M.-P., Leyens, J.-P., Rodriguez, R., Rodriguez, A., Gaunt, R., & Demoulin, S. (2002). Differential association of uniquely and non uniquely human emotions with the ingroup and the outgroup. Group Processes & Intergroup Relations, 5(2), 105–117.
• Pereira, C., Vala, J., & Leyens, J. P. (2009). From infra-humanization to discrimination: The mediation of symbolic threat needs egalitarian norms. Journal of Experimental Social Psychology, 45(2), 336–344. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2008.10.010
• Prati, F., Moscatelli, S., Pratto, F., & Rubini, M. (2016). Predicting support for Arabs’ autonomy from social dominance: The role of identity complexity and dehumanization. Political Psychology, 37(2), 293–301.
• Puvia, E., & Vaes, J. (2013). Being a body: Women’s appearance related self-views and their dehumanization of sexually objectified female targets. Sex Roles, 68(7–8), 484–495. https://doi.org/10.1007/s11199-012-0255-y
• Rudman, L. A., & Mescher, K. (2012). Of animals and objects: Men’s implicit dehumanization of women and likelihood of sexual aggression. Personality and Social Psychology Bulletin, 38(6), 734–746. https://doi.org/10.1177/0146167212436401
• Schroeder, J., & Fishbach, A. (2015). The “Empty Vessel” physician: Physicians’ instrumentality makes them seem personally empty. Social Psychological and Personality Science, 6(8), 940–949. https://doi.org/10.1177/1948550615597976
• Selvi̇, K. (2023). Yeterince kaslı değilim, kaslarımı daha fazla geliştirmeliyim: Kas dismorfisine detaylı bir bakış. Klinik Psikoloji Dergisi, 7(2), 271–290.
• Sitruk, J., Summers, K. M., & Lloyd, E. P. (2023). Dehumanizing disability: Evidence for subtle and blatant dehumanization of people with physical disabilities. Current Research in Ecological and Social Psychology, 5, 100162.
• Sohrabi, C., Franchi, T., Mathew, G., Kerwan, A., Nicola, M., Griffin, M., Agha, M., & Agha, R. (2021). PRISMA 2020 statement: What’s new and the importance of reporting guidelines. International Journal of Surgery, 88, 105918.
• Staub, E. (2006). The roots of evil: The origins of genocide and other group violence (17th printing). Cambridge University Press.
• Struch, N., & Schwartz, S. H. (1989). Intergroup aggression: Its predictors and distinctness from in-group bias. Journal of Personality and Social Psychology, 56(3), 364–373.
• Talmon, A., & Ginzburg, K. (2016). The nullifying experience of self-objectification: The development and psychometric evaluation of the Self-Objectification Scale. Child Abuse & Neglect, 60, 46–57. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2016.09.007
• Tanrıverdi, V. (2020). Cinsiye, Cinsiyet İfadesi ve Cinsel Yönelim Bilgisinin İnsanlık Algısı Üzerindeki Etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Tanrıverdi, V., & Gezici Yalçın, M. (2022). İnsanları hayvanlardan ve robotlardan ayıran özelliklerin atfedilmesinde kadınsı ve erkeksi cinsiyet ifadesinin etkisi. Psikoloji Çalışmaları / Studies in Psychology, 0(0), 0–0. https://doi.org/10.26650/SP2022-1067397
• Tauscher, S., & Eskicioğlu, Y. C. (2024). İnsandışılaştırmanın antik kökenleri ve aydınlanma dönemine etkisi, Uluslararası Suçlar ve Tarih, 25, 73–106.
• Topçu, Aslı. (2018). Örgütsel adalet algısı, örgütsel vatandaşlık davranışı, işten ayrılma niyeti ve örgütsel insandışılaştırılma algısı arasındaki ilişkiler [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Trifiletti, E., Di Bernardo, G. A., Falvo, R., & Capozza, D. (2014). Patients are not fully human: A nurse’s coping response to stress. Journal of Applied Social Psychology, 44(12), 768–777. https://doi.org/10.1111/jasp.12267
• Vaes, J., Leyens, J.-P., Paola Paladino, M., & Pires Miranda, M. (2012). We are human, they are not: Driving forces behind outgroup dehumanisation and the humanisation of the ingroup. European Review of Social Psychology, 23(1), 64–106.
• Vaes, J., Loughnan, S., & Puvia, E. (2013). Humanness and Dehumanization (P. G. Bain, Ed.; 0 ed.). Psychology Press. https://doi.org/10.4324/9780203110539
• Vaes, J., & Paladino, M. P. (2010). The uniquely human content of stereotypes. Group Processes & Intergroup Relations, 13(1), 23–39.
• Vaes, J., Paladino, M. P., Castelli, L., Leyens, J.-P., & Giovanazzi, A. (2003). On the behavioral consequences of infrahumanization: The implicit role of uniquely human emotions in intergroup relations. Journal of Personality and Social Psychology, 85(6), 1016–1034. https://doi.org/10.1037/0022-3514.85.6.1016
• Vaes, J., Paladino, P., & Puvia, E. (2011). Are sexualized women complete human beings? Why men and women dehumanize sexually objectified women. European Journal of Social Psychology, 41(6), 774–785. https://doi.org/10.1002/ejsp.824
• Viki, G. T., Winchester, L., Titshall, L., Chisango, T., Pina, A., & Russell, R. (2006). Beyond secondary emotions: The infrahumanization of outgroups using human–related and animal–related words. Social Cognition, 24(6), 753–775.
• Ward, L. (2003). Understanding the role of entertainment media in the sexual socialization of American youth: A review of empirical research. Developmental Review, 23(3), 347–388. https://doi.org/10.1016/S0273- 2297(03)00013-3
• Wollast, R., Puvia, E., Bernard, P., Tevichapong, P., & Klein, O. (2018). How sexual objectification generates dehumanization in Western and Eastern cultures: A comparison between Belgium and Thailand. Swiss Journal of Psychology, 77(2), 69–82.
• Wu, M., & Lang, M. (2019). Female Questionnaire of Trait Self-Objectification: Initial development and validation in China. Sex Roles, 80(11–12), 758–769.
• Yagmurcu, Y., & Tosun, L. P. (2018). Adaptation of the Objectified Body Consciousness Scale to Turkish and analysis of its psychometric characteristics. Nesne Psikoloji Dergisi, 6(13). https://doi.org/10.7816/nesne-06- 13-01
• Yakın, S. (2022). The Effect of Perceived Cultural Adoption on Dehumanization of Refugees in Honor Culture [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Yalçın, E. (2024). Grup Dinamiklerinde İnsandışılaştırma: Minimal Gruplarda Grup Büyüklüğü ve Grup Statüsünün Etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi.
• YaşınTekizoğlu, F. (2019). Algılanan Erkeklik Tehdidinin ve Erkeklik ile İlgili Otobiyografik Anıların Tecavüz Olasılığı ve Kadını İnsanlıktan Çıkarma Üzerindeki Etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Yılmaz, T. (2020). Turkish adaptation of the Objectified Body Consciousness Scale and the Self-Objectification Questionnaire. Dusunen Adam: The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences. https://doi.org/10.14744/DAJPNS.2019.00031