BIST Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Endeksinde Faaliyet Gösteren Şirketlerin Nakit Düzeylerinin Kıyaslanması

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 243 - 261, 28.03.2025

Yahya Sönmez

https://doi.org/10.15869/itobiad.1593174

Öz

Şirketler için nakit oldukça önemli bir kavramdır. Nakit şirketlerin; günlük faaliyetlerini gerçekleştirmek, spekülatif nedenlerle nakit bulundurmak ve ihtiyat nedeniyle nakit bulundurma amacıyla gereklidir. Bu işlemler nedeniyle şirketler nakit gereksinimi duymaktadır. Şirketler için bir başka önemli faktör ise nakit düzeyidir. Şirketler nakit düzeyini dengeli bir şekilde sağlamazsa faaliyetlerinde aksama meydana gelecektir. İşte bu aksamaları önlemek için optimal düzeyi iyi ayarlaması gerekecektir. Gayrimenkul yatırım ortaklıklığında amaç öncelikle bir portföy oluşturmak ve bunun sonucunda gelen kira gelirleri ve değer artışları ile kazanç elde etmektir. Bu kazançları ile portföylerini çeşitlendirerek riski minimize etmektedirler. Bu sayede şirketler nakit düzeylerini optimal düzeyde sağlayarak şirketin sürekliliğine katkıda bulunurlar. Bu da şirketin sürekliliği kavramı ile ilişkilendirilir. Çalışmanın amacı Borsa İstanbul Gayri Menkul Yatırım Ortaklıkları endeksinde faaliyet gösteren şirketlerin nakit düzeylerini kıyaslamaktır. Borsa İstanbul’da 2019-2023 yılları arasında 47 şirket vardır. Çeşitli veri kayıpları ve analize imkân vermeyen veriler nedeniyle analize 37 şirketi dâhil edilmiştir. Çalışmanın bir diğer sınırlılığı 2019-2023 yılları arası ile sınırlandırılmıştır. Araştırmada kullanılan değişkenler; cari oran, nakit oranı, dönen varlık devir hızı oranı ve dönen varlıklar/aktif toplamı oranıdır. Bu oranlar yardımıyla şirketlerin nakit düzeyleri ölçülerek kıyaslama yapılacaktır. Analiz sonuçlarına göre 2019 ve 2020 yıllarında en iyi nakit düzeyi olan şirket EYG gayrimenkul yatırım ortaklığı olduğu tespit edilmiştir. 2019 ve 2020 yıllarında nakit düzeyi en düşük olan şirket Şeker gayrimenkul yatırım ortaklığı olduğu görülmüştür. 2021 yılında nakit düzeyi en düşük olan şirketin Martı gayrimenkul yatırım ortaklığı olarak belirlenmiştir. 2022 yılında nakit düzeyi en düşük olan şirket Trend gayrimenkul yatırım ortaklığıdır. 2023 yılında ise nakit düzeyi en düşük olan şirket Nuro gayrimenkul yatırım ortaklığıdır. Görüldüğü gibi yıllar arasında farklılıklar sıralamalara ve performanslara yansımıştır.

Anahtar Kelimeler

Gayrimenkul yatırım ortaklıkları, Nakit, Nakit düzeyi, CoCoSo yöntemi, Borsa İstanbul

Comparison of Cash Levels of Companies Operating in BIST Real Estate Investment Trusts Index

Öz

Cash is a very important concept for companies. Cash is necessary for companies to carry out their daily activities, to hold cash for speculative reasons and to hold cash for precautionary reasons. Due to these transactions, companies need money. Another critical factor for companies is the level of cash. If companies do not maintain a balanced cash level, there will be disruptions in their operations. To prevent these disruptions, they must set the optimal level well. Real estate investment trusts aim to create a portfolio and earn income from rental income and value increases. With these earnings, they minimize risk by diversifying their portfolios. In this way, companies contribute to the company's continuity by providing optimal cash levels. This is associated with the concept of going concern. The study compares the cash levels of companies operating in the Istanbul Stock Exchange Real Estate Investment Trusts index. There are 47 companies in the Istanbul Stock Exchange between 2019 and 2023. Due to various data losses and data that did not allow for analysis, we included 37 companies in our analysis. The variables used in the study are the current ratio, cash ratio, current asset turnover ratio, and current assets/total assets ratio. With the help of these ratios, companies' cash levels will be measured and compared. In 2019 and 2020, the company with the lowest cash level was Şeker Real Estate Investment Trust. In 2021, the company with the lowest cash level is Martı Real Estate Investment Trust.In 2022, Trend Real Estate Investment Trust had the lowest level of cash. In 2023, the company with the lowest cash level is Nuro Real Estate Investment Trust. As can be seen, the differences between the years are reflected in the rankings and performances.

Anahtar Kelimeler

: Real Estate Investment Trusts, Cash, Cash Level, CoCoSo Method, Stock Exchange Istanbul

Kaynakça

• Afşar, A., & Karpuz, E. (2019). Makroekonomik değişkenlerle Borsa İstanbul gayrimenkul yatırım ortaklıkları endeksi arasındaki ilişki. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 52-64.
• Bossman, A., Umar, Z., & Teplova, T. (2022). Modelling the asymmetric effect of COVID-19 on REIT returns: A quantile-on-quantile regression analysis. The Journal of Economic Asymmetries, 26, e00257.
• Coşkuner, A. (2024). Gayrimenkul yatırım ortaklıklarında karlılık belirleyicilerinin veri madenciliği yöntemleri ile tahminlenmesi. İksad Yayınevi, Ankara.
• Çelik, E., & Arslanlı, K. Y. (2020). Gayrimenkul yatırım ortaklığı firmalarının piyasa değeri ve aktif karlılığını etkileyen finansal oranların panel veri analizi yöntemiyle belirlenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (88), 255-274.
• Çelik, E., & Hepşen, A. (2024). Vergisiz ortamda sermaye yapısını etkileyen faktörler: Türkiye gayrimenkul yatırım ortaklıkları. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 317-340.
• Çolak, Z. (2023). BIST’te işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıklar şirketlerinin gri ilişkisel analiz yöntemiyle finansal performansının değerlendirmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 75-96. https://doi.org/10.29106/fesa.1199029
• Esa, F. A. M. (2021). Türkiye'de Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı: Kamu Banka Hisseli GYO'ların Performans Analizi. İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Gazel, S., & Münyas, T. (2021). Gayrimenkul yatırım ortaklığı endeksinin çeşitli endekslerle ilişkisi: BIST üzerine bir uygulama. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 133-148.
• Hussin, M., Muhammad, F., Abdul Razak, A. A., Abdul Hadi, F. S., & Gan, P. T. (2017). the role of macroeconomic variables in the Islamic real estate investment trusts (ı-reıt) market in Malaysia. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(4), 911-926.
• Islamoglu, M., Apan, M., & Oztel, A. (2015). An evaluation of the financial performance of reıts in Borsa Istanbul: a case study using the ENTROPY-based TOPSIS method. International Journal of Financial Research, 6(2), 124- 138.
• Kaçar, N., & Gümüş, U. T. (2022). Gayrimenkul yatırım ortaklık sektöründeki firmaların firma değerlerinin mali oranlar yardımıyla ölçülmesi: çoklu regresyon uygulaması. İktisadi ve İdari Bilimlerde Güncel Araştırmalar, 156-172.
• Khairulanuwar, A. J., & Chuweni, N. N. (2020). The significance and performance analysis of Malaysian real estate investment trusts. International Journal of Law and Management, 63(4), 417-430.
• Kundakcı, N., & Arman, K. (2023). BİST kurumsal yönetim endeksinde işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıklarının bütünleşik çkkv yaklaşımı ile analizi. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(1- Prof. Dr. Feyzullah EROĞLU Armağan Sayısı), 124-143.
• Rahmawati, Y., Sari, A. F., & Utomo, C. (2023). The Effect of Consequences in Utilizing Real Estate Investment Trust (REIT) on Property Development. International Journal on Advanced Science, Engineering & Information Technology, 13(1).
• Özcan, N., & Gürol, B. (2020). Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının performanslarının incelenmesi: Türkiye’deki gayrimenkul yatırım ortaklıkları üzerine bir araştırma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(Özel Sayı), 1-16.
• SPK, (Sermaye Piyasası Kurulu), (2024). “Sermaye Piyasası Kurulu Tanıtırım Rehberi”. Erişim: 26.11.2024. Https://spk.gov.tr/kurumlar/yatirim-ortakliklari/gayrimenkul-yatirim-ortakliklari/tanitim-rehberi. Şenoğlu, E. B. (2020). Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları ve Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle BIST 100'de
• İşlem Gören GYO'ların Performans Analizi (Master's thesis, Dokuz Eylül Üniversitesi (Turkey)).
• Yetgin, F., & İçten, O. (2018). TOPSIS yöntemi ile Borsa İstanbul’da işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıklarının 2007-2016 yılları arası finansal performans analizi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 19-44.
• Yılmaz, M. K., & İçten, O. (2018). Borsa İstanbul’da işlem gören gayrimenkul yatırım ortaklıklarının nakit akımı odaklı finansal performans analizi (2007-2016). Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (635), 73-87.
• Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2010). A new additive ratio assessment (ARAS) method in multicriteria decision‐ making. Technological and economic development of economy, 16(2), 159-172.