Literature Review of Graduate Theses on Company Mergers in Accounting (2007-2023)

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 379 - 396, 28.03.2025

Gökhan Baral

https://doi.org/10.15869/itobiad.1608518

Öz

The significance of mergers for companies in ensuring survival and achieving profitability targets is substantial. The Turkish Commercial Code No. 6102 has incorporated provisions related to company mergers. In cases where at least one publicly traded joint-stock company is involved in the merger, the principles of capital market regulations on mergers apply. International Financial Reporting Standard 3 (IFRS 3) has established the standards for business combinations, and as of 2006, Turkey adopted the Turkish Financial Reporting Standard 3 (TFRS 3) to align with international standards. The adoption of this standard introduced the fundamental principles for accounting and reporting in business combinations in accordance with global regulations. Consequently, 2006 was taken as the base year, and a bibliometric analysis was conducted on postgraduate theses published between 2007 and 2023. Within this scope, a total of 95 theses related to the field of accounting were evaluated using the literature review method. The objective of this research is to contribute to the literature and future studies by categorizing postgraduate theses on business combinations in accounting based on years, universities, sectors, methodologies, and research topics. Among the 95 theses identified in the National Thesis Center within the field of accounting, 74 are at the master's level, while 21 are doctoral dissertations. Regarding business combinations, Marmara University has produced the highest number of theses, with a total of 15. The most commonly used research method has been the case study approach, while the most frequently studied topic has been the impact of mergers on firm valuation and performance.

Anahtar Kelimeler

Mergers, Acquisitions, Turkish Financial Accounting Standard 3, Bibliometric Analysis, Accounting.

Muhasebe Alanında Şirket Birleşmeleri Konusundaki Lisansüstü Tezlerin Literatür İncelemesi (2007-2023)

Öz

Şirketlerin hayatta kalmak ve kâr hedeflerini sağlamak için birleşme yoluna gitmelerinin önemi büyüktür. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu şirket birleşmelerine kanun maddelerinde yer vermiştir. En az bir halka açık anonim şirketle birleşilmesi durumunda sermaye piyasası şirket birleşmesi esaslarına tabii olunmaktadır. Uluslararası Finansal Raporlama Standardı 3 (UFRS 3), şirket birleşmelerinin standartlarını belirtmiş, 2006 yılı itibariyle Türkiye’de de Türkiye Finansal Raporlama Standart 3 kabul edilerek uluslararası standartlara uyum sağlanmıştır. Bu standardın kabulü ile şirket birleşmelerinde muhasebeleştirmede ve raporlamada uyulacak uluslararası kuralların uygulanması esasları kabul edilmiştir. Bu nedenle 2006 yılı baz yılı olarak alınmış, çalışmada 2007-2023 yılları arasında yayımlanmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi yapılmıştır. Bu kapsamda, muhasebe alanı ile ilgili 95 tez literatür taraması yöntemi kullanılarak değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmanın amacı, muhasebe alanında şirket birleşmeleri konusunda yazılmış olan lisansüstü tezleri yıllara, üniversitelere, sektörlere, yöntemlere ve konulara göre kategorize ederek literatüre ve gelecekteki çalışmalara katkı sağlamaktır. Ulusal tez merkezinde muhasebe alanında tespit edilen toplam 95 tezin, 74'ü yüksek lisans ve 21'i doktora düzeyindedir. Şirket birleşmeleri konusunda, en fazla tez Marmara Üniversitesi bünyesinde, toplamda 15 tezle kaleme alınmıştır. En fazla kullanılan araştırma yöntemi örnek olay yöntemi, en fazla çalışılan konu birleşmenin şirket değerine ve performansına etkisi olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şirket Birleşmeleri, Şirket Devralma, Türkiye Finansal Muhasebe Standardı 3, Bibliyometrik Analiz, Muhasebe.

Kaynakça

• Akçin, O. (2018). İşletme Birleşmelerinin Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Uyarınca Muhasebeleştirilmesi Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Doktora Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akgün, A. (2021a). Investigating the relationship between bank performance and accounting standards: evidence from m&as in european banking. Journal of Capital Markets Studies, 6(1), 106-124. https://doi.org/10.1108/jcms-10-2021-0032
• Akgün, A. (2021b). The impact of corporate governance practices on post-merger performance. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(3), 1436-1455. https://doi.org/10.30798/makuiibf.836627
• Almaz, F. (2022). The proposition of neuroscience in the field of strategic management: neurostrategy. Sosyal Mucit Academic Review, 3(2), 333-352. https://doi.org/10.54733/smar.1181841
• Altın, H. (2020). Birleşme ve satın almaların alıcı şirket üzerine etkileri. Finansal Araştırmalar Ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 50-62. https://doi.org/10.14784/marufacd.688435
• Andrıuškevıčıus, K. (2019). Comparison of value creation through m&a in european union. Engineering Economics, 30(2). https://doi.org/10.5755/j01.ee.30.2.21981
• Aytekin, S. (2016). Türkiye Finansal Raporlama Standartları Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Kanunları Çerçevesinde İşletme Birleşmeleri. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bağdat, A., Yılmaz, A., & Gürler, G. (2024). Dergipark’taki İç Denetim Konusundaki Çalışmaların Literatür İncelemesi ve Bilgi Teknolojilerinin Yeri. Denetişim(31), 224-235. https://doi.org/10.58348/denetisim.1540755
• Baskıcı, Ç. ve Ercil, Y. (2019). Taşıma kapasi̇tesi̇ni̇n bi̇rleşme strateji̇leri̇nde öncül bi̇r gösterge olarak kullanılması. International Journal of Management Economics and Business, 15(3), 783-796. https://doi.org/10.17130/ijmeb.2019355050
• Can, R. (2019). Birleşme ve satın almalarda yönetici aşırı güveninin firma değeri üzerine etkisi. Doktora Tezi. Niğde Ömer Halis Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Canol, S. (2018). Strategıc recommendatıons to improve customer satısfactıon in the lıfe insurance branch in the turkısh insurance sector. Ekonomi İşletme Ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(1), 39-55. https://doi.org/10.38009/ekimad.494258
• Cartwright, S., and Schoenberg, R. (2006). Thirty Years of Mergers and Acquisitions Research: Recent Advances and Future Opportunities. British Journal of Management, 17(S1), 1-5.
• Cox, R. A. K. (2006). Mergers and acquisitions: a review of the literature. Corporate Ownership and Control, 3(3), 55-59. https://doi.org/10.22495/cocv3i3p13
• Di̇lek, S . (2020). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisinde 2015-2019 Arasında Yayınlanan İktisat Makalelerinin Bibliyometrik Analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 2529-2547.
• Dilek, S., Kesgingöz, H., & Güney, O. (2020). Türkiye’de rekabet gücü ve rekabet avantajı konularındaki lisansüstü tezlerinin bibliyometrik profili (2000-2018). Econder International Academic Journal, 4(1), 6-25.
• Ellegaard, O. and Wallin, J. A. (2015). The bibliometric analysis of scholarly production: how great is the impact?. Scientometrics, 105(3), 1809-1831. https://doi.org/10.1007/s11192-015-1645-z
• Enofe, A. (2023). Recent developments in management accounting. Cognizance Journal of Multidisciplinary Studies, 3(8), 797-804. https://doi.org/10.47760/cognizance.2023.v03i08.019
• Erdem, Ü. (2016). Türkiye Finansal Raporlama Standartları 3: İşletme Birleşmeleri. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 47, 149-170.
• Eroğlu, O., ve Aydın, F., (2020). Şirketlerde birleşmeye yönelik vergisel avantajlar. Kocatepe İİBF Dergisi. 22,74- 88.
• Göksel, A. G., Çolakoğlu, K., ve Aktop, M. (2024). Kurumsal ve Örgütsel İletişim: Bibliyometrik Bir Analiz. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 13(4), 1-28. https://doi.org/10.15869/itobiad.1480716
• Haleblian, J., Devers, C. E., McNamara, G., Carpenter, M. A., and Davison, R. B. (2009). Taking Stock of What We Know About Mergers and Acquisitions: A Review and Research Agenda. Journal of Management, 35(3), 469- 502.
• Irayantı, L. (2019). How merger and acquisition affect firm performance and its quality. Journal of Accounting Finance and Auditing Studies (JAFAS), 5(3), 42-53. https://doi.org/10.32602/jafas.2019.30
• Karademir, B. ve Durmuş, A. H. (2021). Bağlı ortaklığına sonradan bi̇rleşme uygulayan şi̇rketlerde, bağlı ortaklık yatırım tutarı i̇le devralınan şi̇rketi̇n öz sermaye tutarı i̇li̇şki̇si̇ni̇n i̇ncelenmesi̇ ve bi̇lançoda raporlanması. The Journal of Academic Social Sciences, 120(120), 370-384. https://doi.org/10.29228/asos.52263
• Karaköse, T., Yirci, R., Papadakis, S., ÖZDEMİR, T. Y., Demirkol, M., & Polat, H. (2021). Science mapping of the global knowledge base on management, leadership, and administration related to covid-19 for promoting the sustainability of scientific research. Sustainability, 13(17), 9631. https://doi.org/10.3390/su13179631
• Mumlu Karanfil, S., ve Doğan, A. (2023). İş güvencesizliğinin presenteeısm ( iş yerinde görünürde var olma) davranışına etkisinde iş yaşam dengesinin aracı rolü. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (58), 379-401. https://doi.org/10.30794/pausbed.1276180
• Kaya, Ö. ve Konuk, F. (2024). Türkiye finansal raporlama standartları'nın uygulanmasına i̇lişkin görüşler. Özgür Yayınları. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub438
• Kıymık, H. (2017). TMS/TFRS2ye Göre İşletme Birleşmeleri: Örnek Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kumar, R. (2009). Post‐merger corporate performance: an indian perspective. Management Research News, 32(2), 145-157. https://doi.org/10.1108/01409170910927604
• Kumar, S. A. S. ve Bansal, L. K. (2008). The impact of mergers and acquisitions on corporate performance in india. Management Decision, 46(10), 1531-1543. https://doi.org/10.1108/00251740810920029
• Lako, A. (2016). Peranan corporate strategy dalam kesuksesan-kegagalan merger & akuisisi: suatu telaah literatur. Kinerja, 8(1), 70-81. https://doi.org/10.24002/kinerja.v8i1.809
• Lirio-Loli, F., and Dextre-Martínez, W. (2022). Bibliometric analysis of the scientific production found in Scopus and Web of Science about business administration. Business School, 2760, 1-11.
• Musah, A., Abdulaı, M. S., and Baffour, H. (2020). The effect of mergers and acquisitions on bank performance in ghana. Asian Journal of Economics and Empirical Research, 7(1), 36-45. https://doi.org/10.20448/journal.501.2020.71.36.45
• Müslümov, A. (2002). The measurement of the market's reaction to merger announcements. Doğuş Üniversitesi Dergisi, (2002/6), 1-14. https://doi.org/10.2139/ssrn.2097654
• Nuansari, S. (2020). Performance of merger and acquisition, director experience, and moderation effects of board characteristics, bidder characteristics, and type of merger and acquisition. Manajemen Bisnis, 10(1), 41-48. https://doi.org/10.22219/jmb.v10i1.10788
• Ragazou, K., Passas, I., Garefalakis, A., & Dimou, I. (2022). Investigating the research trends on strategic ambidexterity, agility, and open innovation in smes: perceptions from bibliometric analysis. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 8(3), 118. https://doi.org/10.3390/joitmc8030118
• Serіn, H., Durgun, M., ve Durgun, S. (2020). A review on behavioral strategy studies within forest products industry. Düzce Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 8(1), 1002-1019. https://doi.org/10.29130/dubited.642464
• Sucu, Ö.E. (2017). Şirket birleşmelerinin şirket değerlemesi ile finansal açıdan başarılarının irdelenmesi ve bir uygulama. Doktora Tezi. Kocaeli Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahin, O. N. (2016). Türkiye'deki Şirket Birleşmeleri Verilerinin Yıllar İtibariyle Analizi ve Dünya Geneli, ABD, AB ve Asya-Pasifik Verileri ile Karşılaştırması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(15), 229-255.
• Taşcı, M. Z., ve Akbalık, M. (2024). Şirket Birleşmelerinin Firma Performansına Etkisi: Türkiye Sigorta Şirketi Örneği. İzmir İktisat Dergisi, 39(1), 80-99.
• Thanuskodi, S. (2010). Bibliometric analysis of the Journal Library Philosophy and Practice from 2005-2009. Library Philosophy and Practice, 1-6.
• Ullah, R., Asghar, I., & Griffiths, M. (2022). An integrated methodology for bibliometric analysis: a case study of internet of things in healthcare applications. Sensors, 23(1), 67. https://doi.org/10.3390/s23010067
• Visser, M., van Eck, N. J., and Waltman, L. (2020). Large-scale comparison of bibliographic data sources: Scopus, Web of Science, Dimensions, Crossref, and Microsoft Academic. Centre for Science and Technology Studies, 10732, 1-34.
• Yeşilkaya, E. (2019). İşletme Birleşmelerinin Türk Hukuku ve Türkiye Muhasebe Standartları Açısından Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ufuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• 31.12.1960 tarihli ve 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu, (R.G. 6.1.1961-10700)
• 01.07.1964 tarihli ve 488 Sayılı Damga Vergisi Kanununa, (R.G. 11.7.1964-11751)
• 25.10.1984 tarihli ve 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu, (R.G. 2.11.1984-18563)
• 07.12.1994 tarihli ve 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun,(R.G. 13.12.1994-22140)
• TFRS3 İşletme Birleşmeleri Standartı, (R.G. 31.3.2006-26125)
• 13.06.2006 tarihli ve 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, (R.G. 21.06.2006-26205)
• 13.01.2011 tarihli ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu,(R.G. 14.2.2011-27846)