İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi'nin Yapay Zeka Politikası

1. Yapay Zekâ Kullanımının Açıklanması:
– Yazarlar, makalelerini hazırlarken kullandıkları yapay zeka araçlarını açıkça belirtmelidir. Metnin, veri analizlerinin veya görsellerin hangi bölümlerinin yapay zekâ tarafından oluşturulduğu ya da önemli ölçüde yapay zekadan yardım alındığı detaylandırılmalıdır.
2. Katkı ve Yazarlık:
–Yazarlar ile yapay zekanın çalışmadaki katkıları açıkça tanımlanmalıdır. Ancak, yapay zekâ araçları veya sistemleri yazar ya da ortak yazar olarak listelenmemelidir. Yazar listesinde yalnızca insan katkı sağlayıcılar yer almalıdır.
3. Yapay Zekâ Araçlarının Atıfı:
– Yapay zekâ tarafından oluşturulan içerikler referans gösterildiğinde, kullanılan yapay zekâ aracı ve geliştiricisi belirtilmelidir. Örneğin ChatGPT kullanıldıysa, aracın adı (ChatGPT), geliştirici organizasyon (OpenAI) ve kullanılan sürüm belirtilmelidir.
Atıf Biçimi:
• APA Stili:
OpenAI. (2023). ChatGPT (GPT-4) [Büyük dil modeli]. https://chat.openai.com/chat
Metin İçi Atıflar:
Yapay zeka içeriği alıntılanırken veya yeniden ifade edilirken, metin içinde kullanılan yapay zeka aracı belirtilmelidir. Örneğin:
“Sonuçlar anlamlı bir korelasyon gösteriyor…” (OpenAI, 2023).
4. Kalite ve Bütünlük:
– Yazarlar, yapay zekâ tarafından oluşturulan bölümler dahil olmak üzere tüm içeriğin doğruluğundan, tutarlılığından ve bütünlüğünden sorumludur. Gönderim öncesi tüm bilgiler doğrulanarak teyit edilmelidir.
5. Etik Hususlar:
– Yapay zekâ sorumlu ve etik şekilde kullanılmalıdır. Telif hakkı veya fikri mülkiyet haklarını ihlal eden içeriklerden kaçınılmalı ve araştırma ile yayın etiğine uygun hareket edilmelidir.
6. Telif Hakkı Hususları:
– Sahiplik: Yapay zekâ tarafından üretilen içeriklerde telif hakkı mülkiyeti ile ilgili sorunlar ortaya çıkabilir. Kullanılan yapay zeka aracının kullanıcıya telif hakkı verip vermediği ve olası sınırlamalar açıkça belirtilmelidir.
– Mevcut Eserlerin Kullanımı: Yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin, uygun izin veya atıf olmadan başka eserleri yeniden üretmemesi veya onlardan türetilmemesi sağlanmalıdır (metin, görsel, veri vb. dahil).
– Lisanslama: Kullanılan yapay zeka araçlarının eğitim verileri lisanslı içeriklere dayanıyorsa, kullanım koşulları dikkatle incelenmeli ve telif yasalarına uyum sağlanmalıdır.
7. İnsan Denetimi:
– Yazım ve analiz süreci boyunca insan denetimi sürdürülmelidir. Yazarlar, yapay zekanın katkılarını eleştirel bir bakışla değerlendirerek, çalışmanın hedefleri ve standartlarıyla uyumlu olup olmadığını denetlemelidir.
8. Hakem Değerlendirmesine Etkisi:
– Yapay zekâ içerikli makaleler, hakem değerlendirmesi sürecinde ek incelemelere tabi tutulabilir. Yazarlar, yapay zekanın çalışmadaki rolü hakkında soruları yanıtlamaya hazır olmalıdır.
9. Yapay Zekâ İçeriği için Yüzde Kılavuzu:
– %5 ila %10: Genellikle kabul edilebilir; içeriğin tutarlı ve ilgili olması koşuluyla. Yapay zekâ kullanımı açıklanmalıdır.
– %10 ila %15: Yapay zekâ katkısı önemli ve eleştirel şekilde değerlendirildiyse kabul edilebilir olabilir. Ek inceleme beklenmelidir.
– %15'ten fazla: Kuvvetli gerekçeler sunulmadıkça reddedilme ihtimali yüksektir. Yapay zekâ içeriği hayati olmalı ve titizlikle gözden geçirilmiş olmalıdır.
10. Veri Analizinde Yapay Zekâ Kullanımı İçin Kılavuzlar:
– Veri Bütünlüğü: Yapay zekâ ile yapılan analizler doğrulanabilir ve tekrarlanabilir olmalıdır. Kullanılan yöntemler ve yapay zekâ araçları (isimleriyle birlikte) açıkça belgelenmelidir.
– Eleştirel Değerlendirme: Yazarlar, yapay zekâ tarafından oluşturulan sonuçları ve yorumları eleştirel bir şekilde değerlendirmeli ve çalışmanın hedefleri ile hipotezleriyle uyumlu olup olmadığını gözden geçirmelidir.
11. Görseller ve Şekillerde Yapay Zekâ Kullanımı İçin Kılavuzlar:
– Şeffaflık: Görsellerin ya da şekillerin yapay zekâ ile üretildiği durumlarda, kullanılan araçlar veya yazılımlar açıkça belirtilmelidir.
– Kalite Kontrolü: Yapay zekâ tarafından üretilen görseller, doğruluk ve açıklık açısından gözden geçirilmelidir. Mesajı etkili bir şekilde iletip iletmediği değerlendirilmelidir.
– Etik Uyumluluk: Yapay zekâ ile oluşturulan görseller, verileri çarpıtmayacak şekilde hazırlanmalı ve araştırma etiği kurallarına uygun olmalıdır.
12. Revizyonlar ve Güncellemeler:
– Yapay zekâ araçları gönderim sonrasında güncellenirse veya yeni sürümler kullanılırsa, yazarlar bu değişiklikleri editoryal ekibe bildirmelidir.
13. Yayıncı Politikalarına Uyum:
– Yazarlar, makalenin gönderildiği derginin yapay zekâ ile ilgili özel politika ve yönergelerine aşina olmalı ve bunlara uygun hareket etmelidir.

Bu konuda detaylı bilgi için "Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Faaliyetlerinde Üretken Yapay Zekâ Kullanımına Dair Etik Rehber" e bakınız.