Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

ABDURRAHMAN ÖMERİ (Ö. 1933) VE AİLE HUKUKUNA DAİR MECELLE ÇALIŞMASI

Yıl 2021, , 177 - 191, 27.12.2021
https://doi.org/10.47089/iuad.1004235

Öz

Ahmet Cevdet Paşa (ö. 1895)'nın başkanlığında hazırlanan Mecelle-i Ahkâmı Adliye adlı meşhur eserin Kazan bölgesindeki ceditçilik hareketine önemli bir tesiri bulunmaktadır. Mecelle, bölgedeki bazı medreselerde ders kitabı olarak da okutulmuştur. Kazan bölgesindeki dini yapılanma hiyerarşik bir yapıda değildi. Çarlık Rusya’sında Müslümanlar miras, evlenme ve boşanma gibi meselelerini kendileri çözmeye uğraşıyorlardı. Bölgede her mahalledeki imamlar, aynı zamanda kadılık görevini icra ediyorlardı. Bu da verilen dini hükümlerde ciddi farklılıklara neden oluyordu. Bu yüzden Osmanlı Mecelle’si gibi kodifike edilmiş hükümlerden oluşan bir el kitabı temel ihtiyaçtı. Bunu göze alan İdil Ural Müslümanları aile hukuku alanında yeni bir Mecelle yazılması gerektiğini savunmuşlardır. Çünkü İdil-Ural bölgesi Müslümanlarının temel ihtiyacı, aile hukuku alanındaydı. Hâlbuki Ahmet Cevdet Paşa başkanlığında hazırlanan Mecelle’de ise aile hukuku bölümü bulunmuyordu.
1917’deki Ulema Nedvesi toplantısında dönemin müftüsü Âlimcan Barûdi başkanlığında bir Mecelle hazırlanması doğrultusunda Ufa’daki müftülükte danışma meclisi oluşturulmuştur. Ancak dönemin şartları gereği bu ciddi adımlar da sonuçsuz kalmıştır. Bugüne kadar bu konuda Ufa’daki Diniye Nezareti bünyesinde bir Mecelle hazırlanıp hazırlanmadığı bilinmemekteydi. Meşhur âlim Abdurrahman Ömeri’nin el yazmalarının tasnif ve kataloğunun hazırlanması tarafımızdan yapılmıştı. Bu sırada Abdurrahman Ömeri tarafından hazırlanmış aile hukukuna dair bir Mecelle nüshasına rastladık. Mecelle’nin Abdurrahman Ömeri (ö. 1933) tarafından yazım tarihi 1345 Hicri/1926 Miladi tarihtir. Tebliğimiz, Kazan bölgesindeki Mecelle çalışmalarının kısa hikâyesini, tespit ettiğimiz Mecelle nüshalarının ilim dünyasına tanıtılmasını ve içeriğinin kısaca değerlendirmesini konu edinecektir.

Kaynakça

  • KAYNAKÇA Ansay, Sabri Şakir (1954). Hukuk Tarihinde İslam Hukuku (2. Baskı). Ankara: Ankara Üniv. İlahiyat Fak. Yay.
  • Carullah, Musa (trsz). Kavâid-i Fıkhıyye, Kazan: Örnek Mat.
  • Fahreddin, Rızaeddin b.(1903), Mütalaa, Petersburg: Kerimov Mat.
  • Fahreddin, Rızaeddin b., (trsz.), Menasıb-ı Diniyye, Orenburg: Kerimov-Hüseyinov Mat.
  • Feyizhanoğlu, Abdülallam (1893)., Muharrikü'l-Efkâr, Kazan.
  • Karaman, Hayrettin (1975), İslam Hukukunda İctihad, Ankara, D.İ.B. Yay., s. 51-80.
  • Kavanin ve Nizamat-Hukuk-ı Aile Kararnamesi, Ceride-i İlmiyye, 1334, c. 3, sayı: 24, s. 536-554.
  • Mardin, Ebu’l-ula (2011). Medeni Hukuk Cephesinden Ahmet Cevdet Paşa, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 13 (3), s. 911-940.
  • Muzafferov, M. Kemal (1912). Medresede Onbeş Yirmi Yıllar Turıp Niler Okudık?, Şûra, 15, s. 474-475. kur,
  • Okur, Kâşif Hamdi, Ebu Hanife ve Ana Dilde İbadet, İslâmî Araştırmalar, 2002, cilt: XV, sayı: 1-2 [Ebû Hanîfe Özel Sayısı], s. 83-90.
  • Ömerî, Abdurrahman (1977). Mecelle-i Ahkâmı Şer’iyye’nin Ailege Aid Kısmı, El Yazma, Abdülhamit Ömerî istinsahı.
  • Ömerî, Abdurrahman (1926-1928). Mecelle-i Ahkâmı Şer’iyye’nin Ailege Aid Kısmı, El yazma, Abdülhalim Basîrî istinsahı.
  • Öztürk, Osman (1973). Osmanlı Hukuk Tarihinde Mecelle, İstanbul.
  • Rahimov; Süleyman (Haz.) (2003). Gabdrahman Gömeri, Kazan: Ruhiyat Neş.
  • Rusya Müslümanlarının İkinci Umumi Syezdine Mahkeme-i Şer'iye Tarafından Daklad (1917). Ufa.
  • Şeref, Şeher (Haz.) (1917). Ulema İttifakı Birinci Nedvesi, Kazan: Brat. Kerimov Mat.
Toplam 16 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Araştırmaları
Bölüm Makaleler
Yazarlar

İbrahim Maraş 0000-0002-1104-3802

Yayımlanma Tarihi 27 Aralık 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021

Kaynak Göster

APA Maraş, İ. (2021). ABDURRAHMAN ÖMERİ (Ö. 1933) VE AİLE HUKUKUNA DAİR MECELLE ÇALIŞMASI. İdil Ural Araştırmaları Dergisi, 3(2), 177-191. https://doi.org/10.47089/iuad.1004235
AMA Maraş İ. ABDURRAHMAN ÖMERİ (Ö. 1933) VE AİLE HUKUKUNA DAİR MECELLE ÇALIŞMASI. İdil Ural Araştırmaları Dergisi. Aralık 2021;3(2):177-191. doi:10.47089/iuad.1004235
Chicago Maraş, İbrahim. “ABDURRAHMAN ÖMERİ (Ö. 1933) VE AİLE HUKUKUNA DAİR MECELLE ÇALIŞMASI”. İdil Ural Araştırmaları Dergisi 3, sy. 2 (Aralık 2021): 177-91. https://doi.org/10.47089/iuad.1004235.
EndNote Maraş İ (01 Aralık 2021) ABDURRAHMAN ÖMERİ (Ö. 1933) VE AİLE HUKUKUNA DAİR MECELLE ÇALIŞMASI. İdil Ural Araştırmaları Dergisi 3 2 177–191.
IEEE İ. Maraş, “ABDURRAHMAN ÖMERİ (Ö. 1933) VE AİLE HUKUKUNA DAİR MECELLE ÇALIŞMASI”, İdil Ural Araştırmaları Dergisi, c. 3, sy. 2, ss. 177–191, 2021, doi: 10.47089/iuad.1004235.
ISNAD Maraş, İbrahim. “ABDURRAHMAN ÖMERİ (Ö. 1933) VE AİLE HUKUKUNA DAİR MECELLE ÇALIŞMASI”. İdil Ural Araştırmaları Dergisi 3/2 (Aralık 2021), 177-191. https://doi.org/10.47089/iuad.1004235.
JAMA Maraş İ. ABDURRAHMAN ÖMERİ (Ö. 1933) VE AİLE HUKUKUNA DAİR MECELLE ÇALIŞMASI. İdil Ural Araştırmaları Dergisi. 2021;3:177–191.
MLA Maraş, İbrahim. “ABDURRAHMAN ÖMERİ (Ö. 1933) VE AİLE HUKUKUNA DAİR MECELLE ÇALIŞMASI”. İdil Ural Araştırmaları Dergisi, c. 3, sy. 2, 2021, ss. 177-91, doi:10.47089/iuad.1004235.
Vancouver Maraş İ. ABDURRAHMAN ÖMERİ (Ö. 1933) VE AİLE HUKUKUNA DAİR MECELLE ÇALIŞMASI. İdil Ural Araştırmaları Dergisi. 2021;3(2):177-91.