FERİT YAHİN’IN ESERLERİNDE FELSEFİ DÜŞÜNCELER

Yıl 2024, , 61 - 79, 30.06.2024

Alsu Shamsutova

https://doi.org/10.47089/iuad.1467374

Öz

Ferit Yahin'ın yaratıcı mirası, Doğu şairlerinin «metafizik» kavramlarının ve Tatar halkının kendi kaderini tayin etme milli fikirlerinin devamını bulduğu karmaşık bir sanatsal olgudur. Şiirsel eserleri, 1980'lerde Tatar edebiyatında ortaya çıkan iki eğilim olan postmodernizm ve varoluşçuluk bağlamında en iyi şekilde anlaşılabilir. Ferit Yahin, şiirsel biçimdeki efsanelerle bize halkın geleneksel değerler sistemindeki, ulusal yönelimlerdeki ve daha da önemlisi Tatar halkının geleneksel bilgi sistemindeki değişimi gösteriyor. Şiirlerinde, okuyucunun Tatar halkının tarihini, dilini, kültürünü yaratmaya, korumaya doğrudan katılımının eğilimleri hissedilir. Bu nedenle, yüksek sesle, tüm geleneğin, tarihin ve kültürün değiştirildiğine ve çarpıtıldığına dikkat etmeye çağırıyor. Şiirlerinde, aşıklar tarafından uzak yüzyıllarda yaratılan «ihtişam» tarzını ve en yaygın «aşk sözlerini» de izleyebiliriz.
Şair Ferit Yahin'ın farklı türlerde anlamsal yüklerde farklı motifler, imgeler ve araziler kullandığı belirtilmelidir. Örneğin, bazı motifler onun sosyal-kahramanca eserlerini amaçlıyorsa, diğer motifler aşk hakkında yazılmış sözlerinde bulunur. Farklı alanda yaratılmış eserlerinin yazma şekli bile farklıdır ve bu da okurlara yönelen müjdenin kavramsal içeriğine bağlıdır.
Bu nedenle, Ferit Yahin'ın şiirlerindeki ve nesirlerindeki felsefi düşüncelerin, imgelerin sisteminin araştırılması ve Tatar tarihinin «endişeli çağında» temel ideolojik kavramların belirlenmesi önemli görünmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ferit Yahin, Tatar edebiyatında felsefi konular ve kavramlar, Tatar düzyazısı, Çağdaş Tatar felsefi şiirleri.

Kaynakça

• Şamsutova, A. (2021). Şaġıyr Ferit Yexin icatında icadi ĕzlenüvler hem tabışlar // Sbornik Materialov Mejdunarodnogo kruglogo stola “Natsionalnıyı literaturı v kontekste kulturnoy integratsii”. Kazan, Akademiye nauk Tatarstana. S.282-287.
• Şamsutova, A. (2021). Traditsii aşugow w sovremennoy tatarskoy poezii (na primere poezii Radifa Gataşa i Farita Yexina) // Sbornik materialov Mejdunarodnoy konferentsii “Aşiq Elesger: Sazin Sehri ve Sözün Şöhreti” mövzusunda Beynelxalq Elmi Konfrans. Baki Şeheri ( 24 may 2021-ci il). S.118-127.
• Şamsutova, A. (2022). Tatar and Turkish Literatures in the Cultural Context Of Postmodernism in the End Of The 20th – Early 21st Centuries (Murat Uzun bĕlen bĕrlĕkte yazıldı) doı: 10.26907/2311-2042-2022-18-1-46-74 // Tatarica: Literature. №2. R.46-79.
• Yahin, F. (1998). His kĕrfĕgĕmde küz yeşĕñ. Şigriy eserler cıyıntıġı. Kazan: TGCN. 431 b.
• Yahin, F. (2000). Ak ebiyler doġası: Hikeyeler, povĕstlar. Kazan: Tatar kit. neşr. 255 b.
• Yahin, F. (2014). Umırzaya. Kazan: Tatar kit. neşr. 287 b 7.
• Yahin, F. (2015). Şiġırler hem poĕmalar: Poĕziye. Altınçı tom. Kazan: «Süz» neşriyetı, 2015.439 b.
• Yahin, F. (2015). Şiġırler hem poĕmalar: Poĕziye. Bişĕnçĕ tom. Kazan: «Süz» neşriyatı, 2015. 429 b.
• Yahin, F. (2024). Koyaşnı kürem elĕ: Şiġırler. Kĕrĕş süz – Alsu Şamsutowa. Konya, 2024. 142 b.