Öz
Şemen Elker, Sovyet dönemi Çuvaş edebiyatının en önemli yazarlarından biridir. Hem Çarlık dönemi hem de Lenin ve Stalin dönemlerini yaşayan Ş. Elker, savaşlar ve baskılar yüzünden sıkıntıya düşmüş, hatta Avusturya-Macaristan Savaşı’nda bacağını kaybetmiştir. Halkını iyi tanıyan, Çuvaş dilinin ve Çuvaş kültürünün yok olmaması için mücadele eden Ş. Elker, yaşadığı olumsuzluklara rağmen üretken bir isim olmayı bırakmamıştır. Çeşitli dergi ve gazetelerde yayınlar yapan yazar, edebiyat ile ilgili toplantılara katılmış ve yeri geldikçe kısmen resmî ideolojiye de kafa tutmuştur. 1905 Ekim Devrimi sonrası yeni hayata Çuvaşların adapte olmaları için çaba sarf eden Ş. Elker, bazı eserlerinin içeriğini “uluşçuluk” yaptığı gerekçesiyle değiştirmeye ve resmi ideolojiyi öven eserler yazmaya mecbur kalmıştır. Yazar, hayatı boyunca, Çuvaşların tarihi ile ilgili konuları önemsemiş ve tarihi gerçeklerin işlendiği şiir ve romanlar yazmıştır. Bu yıl, Ş. Elker’in 125. doğum yılı kutlandığından “yeryüzü yıldızını” anmak için “Ulǐpsem” destanı dışında Türkiye Türkçesine aktarılan bir eseri bulunmayan Ş. Elker’in doğduğu yeri anlattığı Kuşlavış uyi “Kuşlavış bölgesi” adlı denemesi, tarafımızdan Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Bu deneme, Ş. Elker’in gözünden doğduğu yer ve hayat şartları hakkında bilgi edindiğimiz önemli de bir metindir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Referans1 Bayram, Bülent (2009). “Şemen Elker’in Ulǐpsem Destanı Üzerine Bir İnceleme”. Bengü Bitig. Dursun Yıldırım Armağanı, (Ed: Bülent Gül, Ferruh Ağca, Faruk Gökçe), Ankara: Öncü Basımevi. Referans2 Dokumentı iz arhiva çuvaşskogo poeta El’gera naşli v musornom konteynere, https://regnum.ru/news/cultura/415762.html. Referans 3 Elker, Şemen (1994). Hurapa Şurǐ: Tirli Vǐhǐtra şırnisem: Proza, poezi, asa ilüsem, kun kinekinçen, şırusem, haklavsem. Şupaşkar: Çǐvaş kineke izdatel’stvi. Referans4 Kirillova, İrina (2014). Yur’evna literaturnaya deyatel’nost’ S. V. El’gera v sotsialno-politiçeskom i kul’turnom kontekste epohi. Vestnik mariyskogo gosudarstvennogo universiteta, 3/15, 79-85. Referans5 Kuz’min, Vladimir (2009). Elker Şǐltǐrlǐhi, Şupaşkar: Şini Vahǐt. Referans6 Rodiyonov, Vitaliy (2006). “Kirhi şǐltǐr”. Elker şǐltǐrlǐhi, (Haz. Vladimir Kuz’min), Şupaşkar: ŞiniVahǐt, 119-129. Referans7 Rodiyonov, Vitaliy (2006) Kirhi Şǐltǐr. https://chuvash.org/wiki/%D0%9A%D3%97%D1%80%D1%85%D0%B8%20%D2%AB%D3%91%D0%BB%D1%82%D3%91%D1%80 Referans8 Rodiyonov, Vitaliy (2015) “Semen El’ger”. İstoriya çuvaşskoy literaturı XX veka:1900-1955 godı,Çeboksarı: Çuvaşskoye Knijnoye izdatel’stvo, 282-291. Referans9 Tevetkel, Mikulay (2009). “Şemen Elker tata ŞeŞpel Mişşi”. Elker Şǐltǐrlǐhi, (Haz. Vladimir Kuz’min), Şupaşkar: Şini Vahǐt, 444-448. V bol’şih Abakasah otkrıli kenotaf Semena El’gera, Çuvaşskiy norodnıy sayt, https://ru.chuvash.org/news/4485.html
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 2 Sayı: 1 |
