URARTU KRALLIĞI’NDA HAYVANCILIĞIN SOSYO EKONOMİK ACIDAN ÖNEMİ

Yıl 2017, Sayı: 20, 1 - 16, 12.11.2017

Haluk Sağlamtımur

Öz

MÖ. II. binyılın gelişkin ticari ve kültürel ilişkileri sonucu Anadolu’ya girdiği düşünülen

fildişi oymacılığı giderek daha geniş alanda yayılım göstermiş ve ticareti yapılabilir

bir mal grubu statüsü kazandıktan sonra her bölge kendi ekolünü yaratmıştır. MÖ. I.

binyılda Suriye, İran, Asur, Fenike, Frig, Geç Hitit Krallıkları’ndan bazılarında var

olduğunu bildiğimiz ‘Fildişi Eser Oymacılığı’, Altıntepe, Toprakkale ve Karmir Blur

gibi Urartu yerleşimlerinden de ele geçerek Urartu’nun da söz konusu malzemeye

veya sanat koluna ilgisiz kalmadığını gösterir nitelikte olmuştur. Söz konusu eserlerde

görülen teknik yeterlilik bu fildişi eserlerin bahsi geçen küçük devletler arasında

yapılan ithalat ve ihracat gibi ticari hareketler karşılığında mı Urartu Coğrafyası’na

taşındığı yoksa, Urartu’nun kendi içinde bu sanatı geliştirerek eserlerini yerel üretime

mi dönüştürdüğü sorularını akla getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Urartu, Urartu Sanatı, Fildişi Eserler, Ticaret

Kaynakça

• LAR II: Ancient Records of Assyria and Babylonia, Vol. II, D. Luckenbill, Chicago, 1968. UKN I: G.A.Melikishvili, Urartskie Klinoobraznye Nadpisi I, Izdatel’stvo Akademii Nauk SSSR, Moskva, 1960. UKN II: G.A.Melikishvili, Urartskie Klinoobraznye Nadpisi II, Izdatel’stvo Akademii Nauk SSSR, Moskva, 1971. Barnett, R. D. 1974 “The Hieroglyphic Writing of Urartu”, Anatolian Studies Presented to Hans Gustav Güterbock on the occasion of his 65th Birthday, K. Bittel – H. J. Houwink ten Cate – E. Reiner (ed), İstanbul: 43-55. Barnett, R. D. – Watson W. 1952 “Russian Excavations in Armenia”, Iraq 14:132-147. Belli, O. 1988 Anzaf Kaleleri ve Urartu Tanrıları, İstanbul. Burney, C. 1966 “A First Season of Excavations at the Urartian Citadel of Kayalıdere”, Anatolian Studies XVI: 55-112. Diakonoff, M. 1991 “Sacrifices in the city of Teişeba (UKN 448)-Lights on the Social History of Urartu”, Archâologische Mitteilungen aus Iran 24: 13-21. Dinçol, A. – Kavaklı, E. 1979 “Karahan Köyü’nde Bulunan Dört Yeni Urartu Yazıtı”, Anadolu Araştırmaları VI, İstanbul: 15-32. Kozbe, G. - Sağlamtimur, H. - Çevik, Ö. 2001 “Chapter IV: The Pottery”, A. Çilingiroğlu - M. Salvini (eds), AYANİS I, Ten Years, Excavations at Rusahinili Eidurukai 1989-1998, Documenta Asiana VI, Roma: 85-154. Kroll, S. 1988 “Ausgrabungen in den Urartâischen Anlagen, 1972-1975”, W. Kleiss (ed.), Bastam II, Berlin: 99-113. 16 Haluk SAĞLAMTİMUR Parpola, S. 1987 The Correspondence of Sargon II, Part I, Letters from Assyria and the West, Helsinki. Piotrovskii, B.B. 1969 The Ancient Civilization of Urartu, Geneva. Sağlamtimur, H. 2001 “The Volumes of Some Urartian Pithoi”, A. Çilingiroğlu - G. Darbyshire (eds), Anatolian Iron Ages 5, Proceedings of the Anatolian Iron Ages Colloqium held at Van, 6-10 August 2001, Ankara: 139-143. Salvini, M. 1994 “The Historical Background of the Urartian Monument of Meher Kapısı”, A. Çilingiroğlu – D. French (ed.), Anatolian Iron Age III, Ankara: 205-210. 2006 Urartu Tarihi ve Kültürü, B. Aksoy (çev.), İstanbul. Tarhan, T. – Sevin, V. 1991 “Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları”, XII. Kazı Sonuçları Toplantısı II, Ankara: 429-456. 1992 “Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları 1990 Yılı Çalışmaları”, Belleten LVI/217, Ankara: 1081-1099. Yakar, J. 2007 Anadolu’nun Etnoarkeolojisi, S. H. Riegel (çev.), İstanbul. Zimansky, P. 1979 “Bones and Bullae: An Enigma from Bastam, Iran”, Archaeology 32 (6): 53- 55. 1988 “MB2/OB5 Excavations and the Problem of Urartian Bone Rooms”, W. Kleiss (ed.), Bastam II, Berlin: 107-124.