Isparta Atabey Ertokuş Madrasah and Mausoleum: A New Perspective in the Light of Stonemasons’ Marks

Yıl 2025, Sayı: 24, 156 - 180, 12.08.2025

Ali Rıza Bilgin

https://doi.org/10.26650/artsanat.2025.24.0004

Öz

Since ancient times, marks carved onto the stones of architectural works have been broadly defined and classified in literature as stonemasons' marks. While their precise purpose remains debated, these marks are believed to have served various functions, including identifying the stonemason responsible for a particular stone, labeling stones for piecework wages or indicating a stone's placement within the structure. Consequently, stonemasons’ marks offer valuable insights into historical construction practices. The Atabey Ertokuş Madrasah and Mausoleum in Isparta presents a unique case study for art historians due to its unresolved structural and stylistic features. Existing scholarship has broadly outlined these issues and proposed solutions. However, this study recognizes a gap in the current understanding: the potential role of stonemasons' marks in elucidating the building's construction history. To address this lacuna, a comprehensive examination of both structures was undertaken, meticulously recording all carved markings. The collected data was then systema9 tically categorized and analyzed in relation to the stonemasons' marks themselves, as well as the architectural characteristics of the buildings. Through this rigorous approach, the study sheds light on the unresolved aspects of the Atabey Ertokuş Madrasah and Mausoleum, proposing novel interpretations based on the stonemasons' mark evidence.

Anahtar Kelimeler

Stonemasons’ Marks , Medieval Architecture , Architecture of Anatolian Seljuk Period , Grafitti , Art History

Isparta Atabey Ertokuş Medresesi ve Türbesi: Taşçı İşaretleri Işığında Yeni Bir Bakış

Öz

İlk çağdan itibaren taş kullanılarak inşa edilmiş mimari eserlerde, taşların üzerine kazınan işaretler genel bir tanımlamaya tabi olup alan yazında taşçı işaretleri başlığı altında değerlendirilmiştir. Bu işaretlerin safi kazıma yoluyla değil, aynı zamanda boyanarak işlendiği de bilinmektedir. Taşçı işaretlerinin mahiyetine ilişkin türlü açıkla9 malar mevcutsa da bunların en kabul görenleri, taşı işleyen ustanın imzası, ürün başına ücret alan çalışanların işlediği taşları etiketleme aracı ve taşın duvar örgüsünde yerleşeceği konumu gösteren yönlendirici işaretler olduğu yönündedir. Taşçı işaretlerinin bir yapının inşa sürecine ilişkin sunacağı verilerin önemli bilgiler içerdiği aşikârdır. Isparta Atabey Ertokuş Medresesi ve Türbesi yapısal ve plan özellikleri bakımından sanat tarihi çerçevesinde problemli olarak kabul edilen bir yapıdır. Bu çalışmada, yapıyla ilgili problemler tanımlanarak, diğer araştırmacı9 ların bu konudaki yaklaşımlarına ve çözüm önerilerine yer verilmiştir. Ancak yapıdaki taşçı işaretleri daha önceki çalışmalarda değerlendirilmediği için, bu konunun irdelenmesi gerekliliği doğmuştur. Bu çalışma kapsamında her iki yapı, detaylı bir şekilde incelenmiş ve her iki yapıda da tüm kazımalar/işaretler saptanmıştır. Elde edilen veriler ayrıştırılarak saptanan taşçı işaretleri sınıflandırılmış ve çeşitli açılardan değerlendirilerek çözümlenmiştir. Bu bağlamda incelenen her iki yapının mimari özellikleri de değerlendirmeye dâhil edilerek bahsi geçen sorunlara çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Taşçı İşaretleri , Orta Çağ Mimarisi , Anadolu Selçuklu Dönemi Mimarisi , Grafiti , Sanat Tarihi

Kaynakça

• Acun, Hakkı. “Sivas-Kangal Alacahan Menzilhanı.” X. Türk Tarih Kongresi Ankara 22-26 Eylül 1986 Bildiriler Kitabı. 5. cilt. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1990, 2369-2389. google scholar
• Arık, M. Oluş. “Erken Devir Anadolu- Türk Mimarisinde Türbe Biçimleri.” Anadolu 11 (1967): 57-100. google scholar
• Aslan, Yunus ve Remzi Duran. “Türk Sanatında ‘Cennet’ Damgası ve Türk Kültüründe Sekize ‘8’ Yüklenen Anlamlar.” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 51 (2021): 383-405. doi:10.21563/sutad.984825. google scholar
• Aslan, Yunus ve Remzi Duran. “Türk Sanatında “Tanrı" ve ‘Cennet’ Damgalarının Beraber Kullanımı Üzerine.” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 54 (2022): 365-390. doi:10.21563/sutad.1130605. google scholar
• Aslan, Yunus. “Türk Sanatında ‘Soyut Simgesel Üslup’ Düşüncesinden Söz Edilebilir Mi?”. Art-Sanat 22 (2024): 199-226. https://doi.org/ 10.26650/artsanat.2024.22.1360929. google scholar
• Aslanapa, Oktay. “Selçuk Devlet Adamı Mübarizüddin Ertokuş Tarafından Yaptırılan Abideler.” İslam Tetkikleri Dergisi 2 (1956): 97-111. google scholar
• Aslanapa, Oktay. Türk Sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1989. google scholar
• AsutaY-Effenberger, Neslihan. “Stein und Steinmetzzeichen im Seldschukischen Anatolien im 13. Jahrhundert.” INSITU. Zeitschrift für Architekturgeschichte 14/2 (2022): 161-174. google scholar
• Atabey Kaymakamlığı. “İslam Astronomi Müzesi Güdümlü Proje Toplantısı Yapıldı”. Erişim 22 Nisan 2024. google scholar
• Ataseven, Olcay, Ali Riza Bilgin, Nihal Çevik, Doğan Demirci, Murat Fırat, Bilge Hürmüzlü, Gülcan Kaşka, Mehmet Kaşka, Hüseyin Köker, İlkay Atav Köker, Ahmet Mörel, Fikret Özcan, Burak Sönmez, Eser Yayan, Hatice Evrim Tütünsatar, Antik Dönem’den Günümüze Isparta’nın Kültürel Mirası. Ed. Bilge Hürmüzlü, HüseYin Köker ve Ahmet Mörel. Isparta: SüleYman Demirel Üniversitesi YaYınları, 2019. google scholar
• Bakırer, Ömür. “Anadolu Selçuklu Dönemi Mimarisinde Taşçı İşaretleri.” Uluslararası Sanat Tarihi Sempozyumu-Prof. Dr. Gönül Öney’e Armağan Bildiriler Kitabı. Ed. Sedat BaYrakal ve Sevinç Gök. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi, 2002, 59-70 google scholar
• Bakırer, Ömür. Onüç ve Ondördüncü Yüzyıllarda Anadolu Mihrabları. Ankara: Türk Tarih Kurumu YaYınları, 1976. google scholar
• Bakırer, Ömür. Selçuklu Öncesi ve Selçuklu Dönemi Anadolu Mimarisinde Tuğla Kullanımı. 1. cilt. Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi YaYınları, 1981. google scholar
• Bardill, Jonathan. “The Masons’ Marks.” The Water Supply of Byzantine Constantinople. Ed. James Crow, Jonathan Bardill ve Richard BaYliss. Londra: The SocietY for the Promotion of Roman Studies, 2008, 181-207. google scholar
• Baştürk, Yusuf. “Doğan Arslan Mescidi Duvar YüzeYlerindeki Tasvirler.” Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, 2021. google scholar
• BeYazıt, Mustafa. “Aizanoi Antik Kentinde Bulunan Graffitilerde Kopuz ve Âşıklar.” Sanat Tarihi Dergisi 23/1 (2014): 83-119. google scholar
• BeYazıt, Mustafa. “Aizanoi Zeus Tapınağı Duvar YüzeYlerindeki Okçu Süvari Tasvirleri.” Aizanoi II. Ed. Elif Özer. Bilgin Kültür Sanat YaYınları, 2016, 273-304. google scholar
• BeYazıt, Mustafa ve Başaran Doğu Göktürk. “Yandaklıdere Petroglifleri.” Ankara Araştırmaları Dergisi 10/1 (2022): 1-44. doi:10.5505/ jas.2021.95867 google scholar
• Beyazıt, Mustafa ve Kasım İnce. “Aizanoi Zeus Tapınağı Duvar Yüzeylerindeki Ok-Yay Damgaları.” 2. Uluslararası Avrasya Türk Sanatları Kongresi Bildiriler Kitabı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi YaYınları, 2018, 269-290. google scholar
• Bilgin, Ali Riza. “Anadolu Selçuklu KervansaraYlarında Taşçı İşaretleri (1200-1250).” Doktora tezi, SüleYman Demirel Üniversitesi, 2024. google scholar
• Bilgin, Ali Riza ve SüreYYa Eroğlu Bilgin. “Anadolu Türk Mimarisinde Taşçı İşaretleri: Genel Bir Literatür Değerlendirmesi.” Sanat Tarihi Dergisi 33/1 (2024): 171-261. doi:10.29135/std.1404193. google scholar
• Binan, Demet UlusoY. “Ortaçağ Anadolu Türk Mimarisinde Taşçı İşaretleri ve Koruma Sorunları.” Taç Vakfı’nın 25 Yılı: Anı Kitabı: Türkiye’de Risk Altındaki Doğal ve Kültürel Miras. Ed. Haluk Sezgin. İstanbul: TürkiYe Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı, 2001, 119-136. google scholar
• Binan, Demet UlusoY. “Ortaçağ Anadolu Türk Mimarisi’nde Taşçı İşaretlerinin Tanımlama, Belgeleme ve Değerlendirilmesi.” Geçmişten Geleceğe Su Yapılarında Taş. Ed. Nilgül Yılmaz, Hakime Yıldız ve Ebru Er. AntalYa: Mimarlar Odası AntalYa Şubesi, 2008, 143-152. google scholar
• Binan, Demet UlusoY. “Osmanlıda BeYlikten İmparatorluğa Geçişte Yapı Üretim Süreci ve İlişkileri Üzerine Bir Deneme.” Osmanlı Mimarlığının 7 Yüzyılı, Uluslarüstü Bir Miras. Ed. Nur Akın, Afife Batur ve Selçuk Batur. İstanbul: Yem YaYınları, 2000, 108-117. google scholar
• Binan, Demet UlusoY ve Can Binan. “Ağzıkara Han Örneğinde Anadolu Selçuklu Dönemi Taşçı İşaretlerinin Belgelenmesi Üzerine Sistematik Bir Yaklaşım.” Adalya XII (2009): 319-345. google scholar
• Böcüzade SüleYman Sami. Isparta Tarihi. Çeviren Hasan Babacan. Isparta: Isparta Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü YaYınları, 2012. google scholar
• Bulat, Serap. “DoğubaYazıt İshak Paşa SaraYı’nda Bulunan Taşçı İşaretleri.” Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 32 (2015): 77-92. google scholar
• Bulut, Mustafa. “Anadolu Selçuklu Sanatında KompozisYon-Derz İlişkisi.” Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 42 (Mart 2019): 254-265. doi:10.32547/ataunigsed.518278. google scholar
• Butler, Lawrence Elliot. “The Nave Cornices of Hagia Sophia in Istanbul.” Doktora Tezi, PennsYlvania Üniversitesi, 1989. google scholar
• CHoİsy, Auguste. "Marques D’ouvriers BYzantins.” Revue Archeologique 31 (1876): 245-248. google scholar
• ChoisY, Auguste. “Marques D’ouvriers Grecs a Salonique.” Revue Archeologique 31 (1876): 356-359. google scholar
• ÇaYırdağ, Mehmet. “KaYseri’de Selçuklu ve BeYlikler Devri Binalarında Bulunan Taşçı İşaretleri.” Türk Etnografya Dergisi XVII (1982): 79-109. google scholar
• Daş, Ertan. “Erken Dönem Osmanlı Türbeleri (1300-1500).” Doktora Tezi, Ege Üniversitesi, 2003. google scholar
• Demiriz, Yıldız. “AtabeY’deki Ertokuş Medresesinde Bizans Devrine Ait Devşirme Malzeme.” Sanat Tarihi Yıllığı 4 (1971): 87-100. google scholar
• Demirtaş, M. Baki. “Antik Dönem Taşçı İşaretleri.” İdol (Arkeoloji ve Arkeologlar Derneği Yayını) 17 (2003): 16-23. google scholar
• Doğan, Nermin Şaman. “Isparta ve Çevresindeki Selçuklu-BeYlikler Dönemi Yapılarında Devşirme Malzeme Kullanımı.” Vakıflar Dergisi 26 (1997): 347-354. google scholar
• Doğan, Nermin Şaman. Isparta’da Selçuklu ve Beylikler Dönemi Mimarisi. Isparta: Isparta Valiliği YaYınları, 2008. google scholar
• Duran, Remzi ve Yunus Aslan. “Selçuklu Dönemi KonYa Yapılarında Motifleşen Türk Damgaları.” Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi 10 (2019): 107-126. google scholar
• Duran, Remzi ve Ali Baş. “Oğuzların KaYi Boyu Damgasının Anadolu Türk Mimari Süslemesinde Motif Olarak Kullanılması Üzerine.” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 43 (2019): 523-535. doi:10.21563/sutad.510711. google scholar
• Durukan, AYnur. “Ertokuş KülliYesi.” TDV İslâm Ansiklopedisi. 11. Cilt. İstanbul: TürkiYe DiYanet Vakfı YaYınları, 1995, 313-314. google scholar
• Erdem, Tahir. “Ispartada Selçuk Eserleri: AtabeY Medresesi.” Ün- Isparta Halk Evi Mecmuası 1/1 (1934): 44-50. google scholar
• Erdmann, Kurt. Das anatolische Karavansaray des 13. Jahrhunderts. 1. cilt. Berlin: Verlag Gebr. Mann, 1961. google scholar
• Fidan, Mevlüt Anıl. “Anadolu Selçuklu Dönemi Taç Kapılarında Yan Nişler.” Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2022. google scholar
• Gabriel, Albert-Louis. Monuments Turcs d’Anatolie: Kayseri-Niğde. 1. Cilt. Paris: E. de Boccard, 1931. google scholar
• Gabriel, Albert-Louis. Monuments Turcs d’Anatolie: Amasya-Tokat et Sivas. 2. Cilt. Paris: E. de Boccard, 1934. google scholar
• Gabriel, Albert-Louis. Voyages Archeologiques dans la Turquie Orientale: Mardin-Diyarbekir- provinces au-dela du Tigre, Harput, Malatya, Urfa. 1. Cilt. Paris: E. de Boccard, 1940. google scholar
• Gital, Başaran Doğu. “Yapılcan KöYü Hıdırlık Türbesi Tasvirleri.” Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, 2015. google scholar
• Gital, Başaran Doğu. “Yapılcan Köyü Hıdırlık Türbesindeki El Tasvirleri.” Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 63 (2017): 615-634. doi:10.16992/ASOS.13287. google scholar
• Göktürk, Başaran Doğu. “Ankara Güdül Adalıkuzu Petroglifleri.” Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi, 2021. google scholar
• Gömeç, Saadettin. “Türk Tamgaları Üzerine Bir Deneme.” MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 13/2 (2024): 678-699. doi:10.33206/ mjss.1440716. google scholar
• GülensoY, Tuncer. Orhun’dan Anadolu’ya Türk Damgaları. İstanbul: Türk DünYası Araştırmaları Vakfı, 1989. google scholar
• GülensoY, Tuncer. “Türk Kültür Tarihinde Damgalar ve Taşçı İşaretleri.” Selçuklular Devrinde Kültür ve Medeniyet. KaYseri: ErciYes Üniversitesi Gevher Nesibe Tıp Tarihi Enstitüsü YaYınları, 1992, 137-207. google scholar
• Günaşdı, Yavuz. “Erzurum Kalesinde Tespit Edilen Usta Monogramları.” Belgü 2 (2015): 223-252. http://www.atabey.gov.tr/islam-astronomi-muzesi-gudumlu-proje-toplantisi-yapildi. google scholar
• Johansen, Else Marie. Rumselçuk Caravanserais of Anatolia. Kopenhag: NaraYana YaYinları, 2016. google scholar
• Karagiorgou, Olga. “An EarlY BYzantine Stonemason and His Workshop: New Evidence from Amorium.” Papers in Honour of Prof. Maria Panagiotidi-Kesisoglou, Ed. Platon Petrides ve Basilike Phoskolu. Atina: Atina Üniversitesi YaYınları, 2015, 177-199. google scholar
• Kâşgarlı Mahmûd. Divânü Lugâti’t-Türk. Çev. Serap Tuğba Yurteser ve Seçkin Erdi. Ankara: Kabalcı YaYınları, 2005. google scholar
• KazarYan, Armen. “The ‘Classical’ Tradition of the 7th CenturY Architecture in Armenia and Georgia: Its Meaning for East-Christian Art.” Anadolu ve Çevresinde Ortaçağ 3 (2009): 25-50. google scholar
• KıYıcı, Mahmut. Çevre Tarihi İçinde Atabey ve İz Bırakanlar. Ankara: Göltaş Kültür YaYınları, 1995. google scholar
• Kuran, Aptullah. Anadolu Medreseleri I. Ankara: Türk Tarih Kurumu YaYınları, 1969. google scholar
• MnatsakanYan, Stepan. “Orta Çağ Ermeni Mimarisinin Yapım OrganizasYonu ve Taşçı İşaretleri Üzerine (Ermenice).” Historical-Philolo-gical Journal 3 (1958): 84-105. google scholar
• Önkal, Hakkı. Anadolu Selçuklu Dönemi Türbeleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi, 1996. google scholar
• Paribeni, Andrea. “Le Sigle dei Marmorari e l’organizzazione del Cantiere.” Santa Sofia di Costantinopoli: L’Arredo Marmoreo Della Grande Chiesa Giustinianea. Ed. Alessandra Guiglia Guidobaldi ve Claudia Barsanti. Studi di Antichitâ Cristiana 60. Cittâ del Vaticano: Pontificio Istituto di Archeologia Cristiana, 2004, 653-734. google scholar
• Parla, Canan. “I. Alâeddin KeYkubad Dönemi Yapılarında Biçim ve Estetik.” Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 1997. google scholar
• Perkins, John Ward. “Tripolitania and the Marble Trade.” The Journal of Roman Studies 41 (1951): 89-104. doi:10.2307/298102. google scholar
• Redford, Scott. “The Kıble Wall of the Kargı Hanı.” Adalya 10 (2007): 351-368. google scholar
• Redford, Scott. “Rum Seljuk Emir Mübarizeddin Ertokuş and His Madrasa: Reading IdentitY through Architectural Patronage.” Identity and the Other in Byzantium: Papers from the Fourth International Sevgi Gönül Byzantine Studies Symposium. Ed. KoraY Durak ve Ivana Jevtic, 225-243. İstanbul: Koç Üniversitesi Stavros Niarchos Vakfı Geç Antik Çağ ve Bizans Araştırmaları Merkezi, 2019. google scholar
• Rott, Hans. Kleinasiatische Denkmaler aus Pisidien, Pamphylien, Kapodokien und Lykien. Leipzig: Dieterich’sche Verlagsbuchhandlung, 1908. google scholar
• Sönmez, Zeki. Başlangıcından 16. Yüzyıla Kadar Anadolu Türk-İslam Mimarisinde Sanatçılar. Ankara: Türk Tarih Kurumu YaYınları, 1995. google scholar
• Sözen, Metin. Anadolu Medreseleri -Selçuklu ve Beylikler Devri- (Kapalı Medreseler). 2. Cilt. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi YaYınları, 1972. google scholar
• Şahin, Mustafa Kemal. “Tercan-Mama Hatun KülliYesi’ndeki Taşçı İşaretleri.” Prof. Dr. Zafer Bayburtluoğlu Armağanı-Sanat Yazıları. Ed. Mustafa Denktaş ve YıldıraY Özbek. KaYseri: KaYseri BüYükşehir BelediYesi YaYınları, 2001, 509-536. google scholar
• Şahin, Mustafa Kemal ve Seringül Varis. “Eskişehir/SeYitgazi Kümbet KöYünde Bulunan Himmet Baba Kümbeti Üzerine Yeni Düşünceler.” XX. Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri (02-05 Kasım 2016). Ed. Ela Taş, RumeYsa Işık YaYla ve Murat Alkan. SakarYa: SakarYa Üniversitesi Fen EdebiYat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü YaYınları, 2017, 622-652. google scholar
• Tekinalp, Vahit Macit. “Anadolu Selçuklu Sanatı’nda Bizans Sanatı’nın İzleri ve HıristiYan Topluluğun Bu Oluşuma Katkısı.” Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (HÜTAD) 4 (2017): 95-125. google scholar
• Tuncer, Orhan Cezmi. Anadolu Kümbetleri- Selçuklu Dönemi. 1. Cilt. Ankara: Güven Matbaası, 1986. google scholar
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. “Grafiti”. Erişim 01 MaYıs 2024. https://sozluk.gov.tr/?ara=grafiti. google scholar
• Uysal, A. Osman. “AtabeY Ertokuş Medresesi Kazısının Mimari Sonuçları.” VI. Milli Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri Bildirileri. KonYa: Selçuk Üniversitesi Basımevi, 1997, 151-169. google scholar
• Uzunçarşılıoğlu, İsmail Hakkı. Afyon Karahisar, Sandıklı, Bolvadin, Çay, İsaklı, Manisa, Birgi, Muğla, Milas, Peçin, Denizli, Isparta, Atabey ve Eğirdir’deki Kitabeler ve Sahip, Saruhan, Aydın, Menteşe, İnanç, Hamit Oğulları Hakkında Malûmat. İstanbul: Maarif Vekaleti Devlet Matbaası, 1929. google scholar
• Ünal, Rahmi H. Osmanlı Öncesi Anadolu Türk Mimarisinde Taç Kapılar. İzmir: Ege Üniversitesi EdebiYat Fakültesi YaYınları, 1982. google scholar
• Ünal, Rahmi HüseYin. “Iğdır Yakınlarında Bir Selçuklu KervansaraYı ve DoğubaYezıd-Batum Kervan Yolu Hakkında Notlar.” Sanat Tarihi Yıllığı 3 (1970): 7-15. google scholar
• Verim, Ercan. “Batı Karadeniz Bizans Dönemi Mimarisi (Bartın-Bolu-Düzce ve Zonguldak).” Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, 2021. google scholar
• Weber, Ulf. Versatzmarken Im Antiken Griechischen Bauwesen. Wiesbaden: Harrassowitz, O, 2014. google scholar
• Wulzinger, Karl. “Die Steinmetzzeichen der Bin-bir-direk.” Byzantinische Zeitschrift 22/2 (1913). doi:10.1515/bYzs.1913.22.2.459. google scholar
• Yavuz, AYşıl Tükel. “Anadolu’da Eşodaklı Selçuklu Hanları.” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi 2/2 (1976): 187-204. google scholar
• Yavuz, AYşıl Tükel. “Mirçinge Han ve Anadolu Selçuklu Dönemi Eşodaklı KervansaraYları Arasındaki Yeri.” ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi 11/2 (1991): 41-55. google scholar
• Yelen, Resul. “Selçuklu Çağı Anadolu Mimarisinde Malzeme ve Teknik (Doğu ve Güneydoğu Anadolu).” Doktora tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 2019. google scholar
• Yelen, Resul. “Selçuklu ve İlhanlı Dönemi Ahlat Yapılarında Taşçı İşaretleri.” Turkish Studies-Social Sciences 14/5 (2019): 2737-2761. doi:10.29228/TurkishStudies.36968. google scholar
• Yıldırım, Semra Palaz. “II. GiYaseddin KeYhüsrev Dönemi Mimari Eserleri.” Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, 2017. google scholar
• Yurdakul, Erol ve Mehmet ÇaYırdağ. “KaYseri, Battal Gazi Camii ve Kırk Kızlar Türbesi.” Vakıflar Dergisi XXX (2007): 273-294. google scholar
• Yurttaş, CeYda. “Anıtsal Yığma Yapılarda Karşılaşılan Bozulmalara Yönelik UYgulanan Müdahale Tekniklerinin Anadolu Selçuklu Kapalı Avlulu Medrese Örnekleri Üzerinden Değerlendirilmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, 2018. google scholar