15 Temmuz Afişlerinin Göstergebilim Çerçevesinde Grafik Tasarım Yapısının Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Sayı: 12, 457 - 471, 31.07.2019

Engin Uğur

Öz

15 Temmuz darbe girişiminin başarısız
olmasında toplumsal refleksin ne kadar önemli olduğu görülmüştür. Darbelere
karşı bilincin oluşturulması büyük önem taşımaktadır. 15 Temmuz darbe
girişiminden sonra kamu ve özel kurumlar tarafından, toplumsal duyarlılık ve
farkındalık oluşturulması adına çeşitli iletişim araçlarının kullanıldığını
görmekteyiz. Bu kitle iletişim araçlarından birisi de afiştir. Afiş, kitlelerin
fikir ve kanaatlerini etkileme düzleminde, önemli rol oynar. Bundan dolayı
afiş, çok yoğun tercih edilmektedir. Çeşitli amaçlar için hazırlanan afişin
mesajını kolayca aktarabilecek yapıda olması gerekmektedir. Hele günümüzün
hızlı ve yoğun temposu içinde saniyelerle sınırlı zaman diliminde görülüp
algılanması gerekmektedir. Bu nedenle hedef kitlenin dikkatini çekecek yapıya
sahip olması gerekmektedir. Afişin fikirsel altyapısı ve tasarımı, konusunda
uzman kişiler tarafından hazırlanmalıdır. Afişin etkinlik değerlendirmesinde
iki temel kriter vardır: 1. aktardığı mesajın anlamsal boyutu, 2. tasarım
boyutudur. Afişin anlamsal boyutu, göstergebilim çözümlemesi yapılarak
değerlendirilirken tasarım boyutu, grafik tasarım ilkelerine göre
değerlendirilmektedir.

Makalede, 15 Temmuz darbe girişiminin
sonrasında ve yıl dönümlerinde resmi kurumlar, vakıflar, dernekler ve özel kurumlar
tarafından hazırlanan afişlerden rastgele seçilen örneklerin anlamsal
çözümlemesi çerçevesinde tasarım yapısı, geçmişten günümüze kadar ortak
kanaatler ışığında oluşan grafik tasarım ilkelerine göre değerlendirilmeye tabi
tutulmuştur. Kişisel olarak yapılan değerlendirmeler, farklı yorumlara ve
eleştiriye açıktır. 

Anahtar Kelimeler

Afiş, Göstergebilim, Anlam, Grafik tasarım, Askeri darbe

Evaluation of Graphic Design Structure within the Framework of Semiotics Analysis of Posters Related to the Impact of July 15

Öz

The crucial of social reflex in the failure of the
July 15 coup attempt was seen. Creating social awareness against coups is of
great importance. After the July 15 coup attempt, it is seen that various
communication tools are used by public and private institutions to create
social awareness. One of these media tools is the poster. Poster plays an
important role in influencing the ideas and opinion of the masses. Poster is
therefore one of the most preferred media tools. The poster prepared for
various purposes should be able to transfer the message easily. Especially in
today's fast and intense pace, it should be seen and perceived in seconds.
Therefore, the poster should have a structure that can attract the attention of
the target audience. The intellectual background and design of the poster
should be prepared by experts. There are two basic criteria in the
effectiveness assessment of the poster: 1. the semantic dimension of the
message it conveys, 2. the design dimension. Semantic dimension of the poster
is evaluated by semiotic analysis and design dimension is evaluated according
to graphic design principles. In the article, after the July 15 coup attempt
and anniversaries, within the framework of semantic analysis of randomly
selected samples from the  posters
prepared by official institutions, foundations, associations and private
institutions, the design structure has been evaluated according to the
principles of graphic design that have been formed from the past to the present.
Personal evaluations are open to different interpretations and criticisms.

Anahtar Kelimeler

Banner, Semantics, Meaning, Graphic design, Military impact

Kaynakça

• AKERSON, Fatma E., Göstergebilime Giriş, Multilingual Yayınları, İstanbul 2005.
• BECER, Emre, İletişim ve Grafik Tasarım, Ankara 1997.
• ÇAĞLAR, Bilgehan, “Bir İletişim Biçimi Olarak Göstergebilim”, Lefke Avrupa Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2012, Lefkoşa.
• ÇELLEK, Tülay; SAĞOCAK, A. Mehtap, Temel Tasarım Sürecinde Yaratıcılık, İstanbul 2014.
• İLKDOĞAN, Haldun, “Göstergenin Toplum Düzlemindeki Yeri: Toplumsal Göstergebilim”, Sanat ve Dil Dergisi İdil, 6 (39), Ankara 2017.
• ÖZDEMİR, Fatih, “Popüler Müzik Albüm Kapaklarının Tasarım Sorunları”, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, Malatya 2011.
• ÖZ PEKTAŞ, Hatice, “Geleneksel Çocuk Oyunlarının Modern Eğitimde Kullanılması”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 49, Samsun 2017.
• SWINGEWOOD A., Kitle Kültürü Efsanesi, Çev. Aykut Kansu, Ankara 1996.
• TOPUZ, Hıfzı, Seçimlerde İletişim Politikaları, İstanbul 1991.
• TURGUT, İhsan, Sanat Felsefesi, İzmir 1993.
• ÜNAL, Mehmet Fatih, “Göstergebilim Serüveni”, Mütefekkir, 3(6), Aksaray 2016.