MİNYATÜRLÜ SURNAME ELYAZMALARI ANLATISININ RESİM VE EDEBİ METİN DİLİNDE GEÇMİŞ TOPLUMSAL GERÇEKLİĞİN BETİMLENME ÖZELLİKLERİ VE SİNEMA TASARIMI: SURNAME-İ VEHBİ ELYAZMASI ÜZERİNDE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, Sayı: 5, 83 - 102, 01.01.2016

İnci Yakut

Öz

Bu çalışmanın amacı,  Osmanlı Dönemi minyatürlü surname elyazmaları anlatısını oluşturan resim ve edebi metin dilinde geçmiş dönemlerde varolan toplumsal gerçekliğin hangi anlayış ve üslupla betimlendiklerinin ve dolayısıyla hangi betimleme özelliklerini taşıdıklarının belirlenmesi suretiyle bu özelliklerin özellikle sinema tasarımına olabilecek etkilerini ortaya koymaktır.  Çalışmada öncelikle literatür değerlendirmesi yapılmış ve sonra uygulama kısmında Surname-i Vehbi elyazmasında yer alan iki minyatürde bulunan görsel göstergelere ve bu minyatürlerle bağlantısı olan edebi metinlerde bulunan yazılı göstergelere yönelik sosyal göstergebilimsel analiz yapılmıştır. Surname elyazmaları anlatısının önemli özelliği, döneme özgü olan gerçeklik olan zihniyet, toplumsal  yaşantı, sanat ve üslup anlayışlarının sembolik özelliklerini  kendisini vareden minyatür ve edebi metnin diline ( içerik ve biçimsel) somutlaştırma yoluyla sembolleştirerek yansıtmasıdır. Bu şekilde toplumsal yaşantıdaki  sembolik yapı, surnamenin diline, bu yapının kavramsal, vurgulayıcı ve klişeleşmiş özelliklerini veren bir sembolik anlatım yolu ile yansıtılmaktadır. Özellikle geçmiş dönem yaşantılarını bir yönüyle yansıtmayı amaçlayan dönem filmleri yada epik fantastik film tasarımlarında dönem gerçekliklerini elde etmeye yönelik duyulan gereksinim, film tasarımcılarını sanatlararası etkileşim anlayışına sahip olarak diğer sanat anlatılarının gerçekliği nasıl betimlediklerini öğrenmeye zorlamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Minyatürlü Surname Elyazması, anlatı, resim dili, edebi metin dili, toplumsal gerçeklik, betimleme, sinema tasarımı, Surname-i Vehbi Elyazması

THE FEATURES OF DESCRIBING OF PAST SOCIAL REALITY IN THE LANGUAGE OF PAINTING AND LITERARY TEXT OF MANUSCRIPT SURNAME WITH MINIATURE NARRATIVE AND CINEMA DESIGN: AN ASSESSMENT ON MANUSCRIPT SURNAME-I VEHBI

Öz

The aim of this study is to put forth with which meaning and style the past historical reality is described and has the description features, together with  the effects of these features especially on cinema design in the language of painting and literary text constituting Ottoman period manuscript Surname with miniature. In the study, firstly, literature evaluation is made and later  social semiotic analysis is applied to miniature texts as painting and literary texts. The most important feature of Manuscript Surname narrative is that it shows the symbolic features of the understanding, the mentality, social life and style of the period in the literary context and in miniatures by symbolisation and concretisation. By this way,  the symbolic structure in social life is expressed in the Surname language with symbolic  narrative way giving the conceptual, highlighter and cliched  features of   this structure. The need for obtaining  period realities in the  period films and epic fantastic film designs aiming to reflect the past period lifes requires forcing cinema designers to learn how other narratives of art depict reality by considering the interaction among art forms. 

Anahtar Kelimeler

Manuscript Surname with Miniature, narrative, painting language, Literature text language, societal reality, description, cinema design, Manuscript Surname-i Vehbi

Kaynakça

• Aksoyak, İ. H. 2014.”Edebi Sanatlar”, Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, ed. Mustafa İsen. Ankara:Grafiker Yay.
• Atıl, E. 1999. Levni ve Surname-Bir Osmanlı Şenliğinin Öyküsü. İstanbul: Koçbank.
• Bazin, G. 2014. Sanat Tarihi-Sanatın İlk Örneklerinden Günümüze, çev. Selahattin Hilav, İstanbul: Kabalcı Yay.
• Buğra, H.B. 2000. Cumhuriyet Döneminde Resim-Edebiyat İlişkisi. İstanbul: Ötüken.
• Huizinga, J.1997.Ortaçağın Gün Batımı, çev. Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: İmge Kitabevi
• Kesik, B. 2015.”Kelime Kadrosu ve Bazı Klişeler”, Osmanlı Edebi Metinlerini Anlama Klavuzu, ed. Özer Şenödeyici, İstanbul: Kesit Yay.
• Mahir, Banu. 2012. Osmanlı Minyatür Sanatı, İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Saraç, M. A. Y. 2014. Klasik Edebiyat Bilgisi: Belagat, İstanbul: Gökkubbe Yay. Tulum, M. 2008. Surname-Sultan Ahmet’in Düğün Kitabı, İstanbul: Kabalcı Yay.