TÜRK SİNEMASI’NDA YÜN EĞİREN KADINLARDAN YENİ SİNEMAYA: KADIN EMEĞİ MESELESİ: ZERRE FİLM ÖRNEĞİ

Year 2017, Issue: 8, 451 - 470, 30.07.2017

Tuğba Elmacı

Abstract

Bu çalışma ile Türkiye’de sinemanın, emek bağlamında kadını nasıl konumlandırdığı sorusuna yanıt aranmaktadır. Türk sinemasının gelişiminden itibaren kadın ve emeğinin geçirdiği serüvende kadın emeğinin görünen ya da görünmeyen imgeleri üzerinden genel bir değerlendirme yapılmıştır. Özellikle Bulgular bölümünde Yeşilçam’dan günümüze kadın ve emek bağlamında Türk sinemasında kadın ve çalışma kavramı üzerine makro bir okuma yapılmıştır. Bu değerlendirmede görülmektedir ki kadın çalışma hayatına atıldığında ya toplum tarafından öğretmenlik gibi kutsanan mesleklerde gösterilmektedir ya da düşkünlük ve sınıf göstergesi olarak fabrika işçisi, hizmetli, seks işçisi, şarkıcı gibi meslekleri kadına dayatmaktadır. Kadının en saygın işi ev hanımlığı ve annelik olarak sunulmaktadır. 1980’li yıllarla birlikte sinemada kadın çalışma hayatında aktif olarak görünmesine karşın patriarkal baskıdan özgürleşen kadın bu toplumda yalnızlaştırılmış ve mutsuz kılınmıştır. Çalışmanın son bölümünü ise; Yeni Türk sinemasında emek bağlamında kadının konumlandırılışına, yakın dönemde çekilmiş, merkezine çalışma ve kadını almış Zerre filmine, emek üretim ilişkisini feminist kuramın kavramsal çerçevesinden bakmaya, anlamaya çalışmıştır. Zerre filmi, feminist film eleştirisinin muhalif ve dönüştürücü unsurlarının, feminizmin kavramsal çerçevesiyle yeniden okunarak, kadının toplumsal temsilden kültürel temsile aktarılışındaki geleneksel inşa süreçlerindeki sorunları deşifre edilerek çözümlenmiştir. Bu çözümlemelerde görülmektedir ki Türkiye’de sinema hala kadını çalışma ile özgürleştirmemekte, geleneksel kadın kodlamalarına tabi kılmakta aksi durumda mutsuzluğa mahkum etmektedir. 

Keywords

Feminist film eleştirisi, Türk sineması, kadın emeği, Zerre filmi

ISSUES FOR WORKİNG WOMAN FROM WEAVİNG WOMEN TO NEW CINEMA IN THE TURKISH CINEMA: EXAMPLE OF ZERRE FILM

Abstract

With this study, position of women in terms of labor context is being questioned. An overall assessment is done on apparent and unseen images of women labor in the adventure of women and labor since the development of Turkish cinema. Especially in the Findings part, a macro study has been carried out on women and work concepts in Turkish cinema in the context of women and labor from Yeşilçam to today. It is seen in this assessment that when woman enters working life, the society either puts her in sacred professions such as teaching, or professions that are seen as lust indications such as factory worker, janitor, sex worker or singer. The most prestigious work of women has been displayed as housewifery and motherhood. Although woman had been active in working life with 1980s, this woman on the screen, who became free from patriarchal oppression, was isolated and made unhappy. And in the last part of the study; from the framework of labor production perspective and feminism concepts; position of woman in New Turkish cinema in terms of labor, three films that have recently been filmed and put working woman in the center of the Zerre film has been tried to analyzed and to be understood. Forementioned film has been analyzed by decoding traditional building processes of transferring women from feminist representation to cultural representation by reading antagonist and converting elements of feminist film criticism again in the framework of feminism conceptual.   It is seen in this analysis that cinema in Turkey still does not free women, still subjects women to traditional woman coding, otherwise condemns women to unhappiness. 

Keywords

Feminist film theory, Turkish cinema, woman’s work, Zerre film

References

• Bora, T. http://www.birikimdergisi.com/guncel-yazilar/713/zerre-filmi-yonetmeni-erdemtepegoz-ile-soylesi-mazlum-kendini-fark-edince#.WP4GePnyiUk (Erişim: 22.02.2017)
• Butler, J https://generoussoultidalwaveduvarblog.tumblr.com/ (Erişim: 11.03.2017)
• Calhoun, C. 2016. “Bourdieu Sosyolojisinin Ana Hatları” çev. Güney Çeğin, Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi, Der. Güney Çeğin-Emrah Göker- Alim Arlı-Ümit Tatlıcan, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ecevit, Y. 2011. Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç, Eskişehir: Anadolu Ü.Yay.
• Dönmez-Colin, G. 2006. Kadın, İslam ve Sinema, çev. D. Koç, İstanbul: Agora.
• Hartmann, H. 2017. “Marksizm Ve Feminizm’in Mutsuz Evliliği” www.yeryuzununlanetlileriblogspot.com.tr. (Erişim: 28.03.2017)
• Haraway, D. 2006. Siborg Manifestosu, çev. Osman Akınhay, İstanbul: Agora Kitaplığı. Hürriyet, http://www.hurriyet.com.tr/en-cok-yoneticiler-taciz-ediyor-40168806 (Erişim: 04.02.2017)
• Kaktüs, 1988. “Giriş Yazısı“, Kaktüs, 1: 14. https://www.slideshare.net/mobile/ihramcizade/kakts-dergisi (Erişim: 17.01.2017) Kirel, S.2014. Sinemada Bir Asır, Antalya: Antalya Kültür Sanat Vakfı y.
• Mies,M., Bennholdt-Thomsen,V. , Werlhof,C. 2014. Son Sömürge: Kadınlar, çev. Yıldız Temurtürkan, İstanbul: İletişim yay.
• Mitchell, J. 1984. Psikanaliz ve Feminizm, İstanbul: Yaprak
• Mitchell, J. 2006. Kadınlar: En Uzun Devrim, çev: Günseli İnal, Gülnur Savran, Şirin Tekeli, Feraye Tınç, Şule Torun, Yaprak Zihnioğlu, İstanbul: Agora Kitaplığı
• Mulvey, L 1996. “Görsel Haz ve Anlatı Sineması”, 25. Kare, Ankara: Yıldız Kağıt Matbaacılık.
• OSMAN, H. 2015. “Maddeci Feminizm: Türkiye’de Sosyalist Feminizme Kaktüs’ten Bakmak” http://www.praksis.org/wp-content/uploads/2011/07/020-HulyaOsman.pdf, (Erişim: 28.03.2016)
• Öğüt, H. 2004. Feminizm, Cogito İstanbul: YKY Özden, Z. 2004. Film Eleştirisi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Özsoy, D. 2012. “Yeni Kent Yoksulluğu, Atık Toplayıcıları Ve Temsil Sorunsalı: Katık Dergisi Üzerine Bir İnceleme” İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2012/II, 43: 105-121
• Ryan, M , Kellner, D. 1997. Politik Kamera, çev. E. Özsayar İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Savran, G., Demiryontan, N. 2012. Kadının Görünmeyen Emeği, İstanbul: Yordam.
• Silverman, K. 2006. Görünür Dünyanın Eşiği, İstanbul: Ayrıntı.
• Smelik, A. 2008. Feminist Sinema ve Film Teorisi, çev. D. Koç, İstanbul: Agora.