ARŞİV VE KÜTÜPHANELERDE NADİR ESERLERİ KORUMA SORUNLARI VE TEMEL ÖNERİLER

Yıl 2018, Sayı: 9, 161 - 175, 12.12.2018

M. Nilüfer Kızık Kiraz

Öz

Nadir eserler ana malzemeleri olan kağıt dışında; deri, tekstil, yapıştırıcı ve kimi zaman metal ya da ahşap gibi pek çok farklı türde malzeme ihtiva edebilirler. Yapımlarında kullanılan organik malzemeler nem, sıcaklık, çevresel şartlar gibi nedenlerle çok kolay ve hızlı bozulmaya uğrayabilir. Arşiv ve kütüphane çalışanları sorumlulukları dahilinde; yangın, deprem, su baskını gibi afetler, böcek ve kemirgenler gibi zararlılar, yanlış kullanım, hava kirliliği, aydınlatma, dolap ve rafların seçimi, temizlik, okuyucuya eser çıkarma gibi pek çok alanda yeterli donanıma sahip olmalı ve müdahale edebilmelidirler. 

Anahtar Kelimeler

nadir eser, kağıt, koruma, arşiv, kütüphane

PROTECTION PROBLEMS OF RARE BOOKS IN ARCHIVES AND LIBRARIES AND BASIC RECOMMENDATIONS

Öz

Rare books could be made other than paper; leather, textile, adhesive and sometimes they can contain many different types of materials such as metal or wood. Organic materials used in their construction can be easily and quickly deteriorated due to reasons such as humidity, temperature, environmental conditions. Within the responsibilities, archive and library staff should have adequate equipment and be able to intervene in many areas such as disasters; fire, earthquake, flood, insects and rodents, improper using, air pollution, lighting, selection of cabinets and shelves, cleaning, presenting rare books to the researcher

Anahtar Kelimeler

rare books, paper, conservation, archive, librar

Kaynakça

• Adcock, Edward P. 2011. Kütüphane Malzemesinin Bakım ve Kullanımında IFLA İlkeleri, International Federation of Library Associations and Institutions Core Programme on Preservation and Conservation and Council on Library and Information Resources, İstanbul.
• Alpay, M. 1973. Kütüphanecilik Terimleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul. Asım, N.2012. Kitap, Büyüyen Ay Yayınları. Haz.
• Ali Yıldız, İstanbul. Ataman, Bekir K. 2008. “Arşiv ve Kütüphanelerde Yangınla Mücadele”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilgi ve Belge Araştırmaları Dergisi, 1: 1-20.
• Cünüş, S.A. 2010. Türkiye’deki Üniversite Kütüphanelerinde Nadir Eserler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Kızık,M.N. 2005. Yazma Eserlerin Müze ve Kütüphanelerde Korunma Yöntemleri, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. Koç Üniversitesi Nadir Eserler Yönergesi, 2012.
• Miles, Catherine E. 1986."Wood Coatings for Display and Storage Cases", Studies in Conservation31 (3): 114-124.
• Salgır, A. “Matbaacılığın İlk Ürünleri: İnkunabeller”, Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 1956, V(3): 191-200.
• Sirel, H. 1981. “Müze Aydınlatmasında Zararlı Işınımlar ve Nesnelerin Bunlardan Korunması”, YTÜ Mimarlık Fakültesi, Yapı Fiziği Kürsüsü Yayınları 3: 7.
• Tekin, Ş. 2015. “Eski Türklerde Yazı, Kağıt , Kitap ve Kağıt Damgaları”, Dergah Yayınları, İstanbul. Tez, Zeki. 2008. Kağıdın ve Matbaanın Kültürel Tarihi, Doruk Yayımcılık. İstanbul.
• Ogden, S. 2008. "Storage Furniture: A Brief Review of Current Options", Preservation of Library and Archival Materials, Northeast Document Conservation Center, ed. Mass Andover, Section 2-Leaflets 9.