Examination of Paintings of Naive Artists from Urfa in Terms of Colors, Compositions, Space and Subjects

Yıl 2020, Sayı: 14, 441 - 467, 31.07.2020

Sait Toprak

https://doi.org/10.26650/artsanat.2020.14.0017

Öz

Naive art is the kind of art that is performed independently of the artistic characteristics of a certain period in art history, art movement and theory. Naive artists, who do not have any vocational education history, work with their inner creative impulses without using any academic painting techniques and having contemporary art inclinations. Naive artists come from various socio-economic backgrounds and have various occupations. They mostly handle subjects such as their childhood memories, ordinary scenes of everyday life in the environment where they grew up, and subjects related to folk art. However, there are examples of fantastic, symbolic, surrealistic, satirical and critical content, as well as historical and social aspects, which also come into prominence in the works of Naive artists, who do not self-censor what they think and feel. The works of Naive artists differ from the works of amateurs and countryside artists who have received art education in terms of their content and execution of shapes. In the same way, folk art that depicts traditional culture cannot be evaluated in the same art category as Naive art. Each element in these paintings, which are created with childish sensitivity, is described in finest details and with attentive insight. Most of the time, Naive artists work without worrying about the rules of art like perspective, dimensions or balance and without making comparison between their own work and other pieces of art in an academic sense during the creation process, since they focus on the story or events to be depicted in their work. The Naive artist tries to introduce new worlds, new phenomena, by discovering new details during the process of production. In this study, some evaluations concerning the historical evolution of Naive art and its reflections on Turkey will be made. Secondly, the works of Namuslu Ali, Osman Görgün, Şefika Güneş, Naci Büyükkırcalı, Abdurrahman Birden, Abdurrahman Polat, Neşet Uçkan, Necmi Kaya and Muharrem Çelik, some of the Naive artists from Urfa who work with a Naive approach bringing local motifs and themes into the forefront, are examined in terms of characteristics of colors, composition, space and subjects.

Anahtar Kelimeler

Naive Art, Naive Painters, Urfa, Naive Artists from Urfa

Destekleyen Kurum

The author declared that this study has received no financial support.

Teşekkür

I thank Göknur Karaduman for the translation of the article from Turkish to English.

Urfalı Naif Ressamların Resimlerinin Renk, Kompozisyon, Mekân ve Konu Açısından İncelenmesi

Öz

Naif resim, sanat tarihinde belli bir dönemin, akımın ve kuramın sanatsal özelliklerinden bağımsız bir şekilde çalışmaların yapıldığı bir türdür. Mesleki bir eğitim geçmişi olmayan naif ressamlar, akademik resim tekniklerine sahip olmadan ve güncel sanatsal eğilimlerden uzak şekilde iç yaratıcı dürtülerine göre çalışırlar. Naif ressamlar, farklı sosyo-ekonomik yapıya ve mesleklere sahip çevrelerden gelirler. Çalışmalarında çoğunlukla çocukluk anılarını, doğup büyüdükleri çevrenin sıradan yaşam sahnelerini ve halk sanatıyla ilişkili konuları ele alırlar. Düşündüklerini ve hissettiklerini sansüre tabi tutmadan aktaran naif ressamların çalışmalarında fantastik, sembolik, gerçeküstücü, yergilerin ve eleştirel içeriklerin yanı sıra tarihsel ve sosyal sorunları irdeleyen yönlerin de ön plana çıktığı görülebilmektedir. Naif ressamların çalışmaları, içerik ve biçim uygulamaları açısından, sanat eğitimi görmüş amatör ve taşralı ressamların üretimlerinden farklıdır. Aynı şekilde geleneksel kültürü oluşturan halk sanatı da naif sanat kategorisinde değerlendirilmez. Çocuksu bir duyarlılıkla yaratılan resimlerde her öge, titiz bir anlayışla en ince ayrıntısına kadar betimlenir. Naif ressamlar, anlatılan hikâye ve olaya odaklandığından çoğu zaman perspektif, ölçü ve denge gibi sanatsal kurallara uyma konusunda kaygı duymadan ve yaratım sürecinde akademik anlamdaki sanat ürünleriyle karşılaştırma yapmadan çalışırlar. Naif ressam, ortaya çıkardığı resimlerin yapım aşamasında yeni detaylar keşfederek yeni olguları, dünyaları anlatmaya çalışır. Bu çalışmada, öncelikli olarak naif resmin tarihsel gelişim sürecine ilişkin bazı değerlendirmeler yapılmış ve Türkiye’deki yansımaları ile birlikte yerel motif ve temaları ön plana çıkaran Urfalı naif ressamlardan Namuslu Ali, Osman Görgün, Şefika Güneş, Naci Büyükkırcalı, Abdurrahman Birden, Abdurrahman Polat, Neşet Uçkan, Necmi Kaya ve Muharrem Çelik’in çalışmaları renk, kompozisyon, mekân ve konu özellikleri bakımından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Naif Resim, Ressam, Urfa, Urfalı Naif Ressamlar

Kaynakça

• Aksoy, Fahir. Naif Sanat ve Türk Naifleri. İstanbul: Ak Yayınları, 1990.
• Becker, Howard Saul. Sanat Dünyaları. Translated by Evren Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı, 2003.
• Berg, Bruce L. and Howard Lune. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Edited by Hasan Aydın. Konya: Eğitim Yayınevi/Pearson, 2015.
• Büyüköztürk, Şener, Ebru Kılıç Çakmak, Özcan Erkan Akgün, Şirin Karadeniz and Funda Demirel. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2010.
• Erdem, Sevim. Modern Sanat. İstanbul: Türkiye Basımevi, 1963.
• Erzen, Jale. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. Vol. 2. İstanbul: Yem Yayın, 2008.
• Gombrich, Ernst H. Sanatın Öyküsü. Translated by Erol Duman and Ömer Erduman. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1999.
• Güneş, Mustafa. “Ressam Nine Şefika”. Accessed 09 December 2018. http://www. haberninova. com/makale/yazar---mustafa gunes/ressam-nine-sefika/60.html.
• Library of Universal Knowledge-The Practical Self-Educator. Edited by Franklin J. Meine. Chicago: Consolidated Book Publishers, 1963.
• Manukyan, Ayda Şirin. Naif Resmi, Cumhuriyetin Renkleri ve Biçimleri. Edited by Ayla Ödekan. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 1999.
• Özsezgin, Kaya. Sanat Üzerine Yazılar. İstanbul: Cumalı Sanat Galerisi Yayınları, 1982.
• Read, Herbert. Sanatın Anlamı. Translated by Güner İnal and Nuşin Asgari. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1974.
• Saraç, Simge. “Türkiye’de Naive Resim”. M. A. Thesis, Istanbul University, 1988.
• Sözen, Metin and Uğur Tanyeli, Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2007.
• T.C. Şanlıurfa Valiliği. Şanlıurfalı Ressamlar. İstanbul: Küre Basım Yayım San. ve Tic. Ltd. Şti., 2001.
• Tansuğ, Sezer. Türk Resminde Yeni Dönem. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1990.
• Toros, Ani. “Paul Klee.” Adam Sanat Dergisi 65 (1991): 69.
• Accessed 08 December 2018. http://all-art.org/art_20th_century/modern_art/Naive%20art1.htm
• Accessed 22 January 2019. https://arthive.com/henrirousseau/works/324683~Landscape_with_a_dirigible.
• Accessed 07 December 2018. http://asanliurfa.blogspot.com/2013/05/zelo-neden-aglyor-tablosu.html.
• Accessed 22 January 2019. http://www.canvasreplicas.com/Rousseau105.htm.
• Accessed 21 November 2018. http://www.urfakultur.gov.tr /TR 65525/ ressamlarin fircasindan.
• Accessed 07 December 2018. http: //www. urfahizmet.com/yazarlar/kose_yazilari/konuk_yazar/4587.
• Accessed 07 December 2018, http://www.urfadabugun.com/haber/111067/.html. “Hayırseverliğin sanatçılıkla birleşiği isim; Neşet Uçkan,” Accessed 07 December 2018. http://gapgundemi. com/haber-hayirseverligin_sanatcilikla_birlesigi_isim_neset_uckan-16561.html.
• Accessed 07 December 2018. http://www.supersatforum.com/resim-ve-fotograf-dunyasi/17588-ressam nine.html.
• Interviews I: 1: Naci İpek, born on 1930, university graduate, writer in local newspapers.
• I: 2: Bekir Bozanoğlu, born on 1938, lawyer, died in 2019 (Archive of Cihat Kürkçüoğlu), 2018.
• I: 3: Abdurrahman Polat, born on 1945 in Urfa, founded an advertising and graphics workshop in 1964, graduated from Mersin Teacher’s Training School in 1967, worked as a primary school teacherin elementary schools in Urfa. Polat who painted in Naive style died in 2017.
• I: 4: Abdurrahman Birden, born on 1945 in Urfa, gradated from secondary school, he founded an advertising and graphics workshop in 1963 and he started painting around this time.
• I: 5: Fuat Teber, born on 1948 in Urfa, retired civil servant.
• I: 6: Fehmi Tokgöz, born on 1954 in Urfa, works as a car body repairer.
• I: 7: Necmi Kaya, born on 1958 in Urfa, graduated from Urfa Institute of Education in 1979, worked as a primary class teacher in elementary schools in Şanlıurfa. Kaya paints on Urfa in Naive style.
• I: 8: Burhan Akar, born on 1963 in Urfa, works as an accountable in Şanlıurfa City’s Directorate of the Culture and Tourism.