Deneysel Kolaj Uygulamalarının Temel Tasarım Elemanları ile İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 15, 183 - 201, 05.02.2021

Nurdan Kumaş Şenol Ali Osman Elmas

Öz

Kolaj, hâlihazırda var olan her türlü basılı, fotoğrafik veya çizim hâlinde bulunan malzemenin herhangi bir yüzeyin üzerine yeni bir tasarım oluşturacak şekilde yapıştırılmasıyla elde edilir. Kolajın yapı malzemesi ne olursa olsun, izleyicide gerçeklik duygusunu yaratmak için oluşturulan kurmaca gerçeklik ön plandadır. 20. yüzyıl sanatında ilk defa kübistler tarafından bulunan kolaj, dadaistler tarafından geliştirilmiş bir görsel sanatlar tekniği olarak tanımlanmaktadır. Kübistler modern sanatın bu yeni akımını gerçek nesnelerle kullanarak, sanat eserlerinin ulaştığı otonom derecesini de işaret etmişlerdir. Dadaistler ise tasviri reddederek nesnelerin salt kendilerini temsil etmek isteyen anlayışı benimsemişlerdir. Asamblaj, montaj ve fotomontaj kavramlarını içinde bulunduran kolaj tekniklerinin özüne gündelik malzemelerin de dâhil edilmesiyle birlikte kolaj, bilinen anlamından farklı bir boyuta taşınmıştır. Kolajın konstrüksiyonu gereği, sanatsal uygulamalardaki spekülatif çeşitliliğe kreatif çözümler üretmede zengin anlatım olanaklarını içerdiğine ilişkin örnekleri çoğaltmak mümkün olsa da önemli olan sanatsal kurguya can verecek özgün ve yaratıcı bir düşünceye ulaşmaktır. Özellikle görsel sanatlara yüklenen bu anlama sürecinde ortaya çıkan üretme ve yorumlama becerisi temel tasarım elemanları ile ayrı bir değer taşır. Literatür açısından ele alındığında, uygulamanın konu bağlamında nispeten az işlenmiş ve yetersiz sayılabilecek örnekleri olduğundan konunun temel tasarım öğeleri açısından incelenmesi uygun görülmüştür. Bu açıdan da kolaj tekniğinin işlevselliği, kavramları ve temel tasarım elemanları açıklanmış; bulgular ve yorum kısmında ise deneysel olarak tasarlanan özgün kolaj uygulamaları temel tasarım elemanları açısından incelenip yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kolaj, Kübizm, Dadaizm, Temel Tasarım Elemanları

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Examining Experimental Collage Applications with Basic Design Elements

Öz

Collage is created by sticking any existing printed, photographic or drawing material onto any surface to create a novel design. Whatever the building material of the collage is, the fictional reality that creates the sense of reality in the audience is at the forefront. Collage, first practiced by Cubists in twentieth-century art, is defined as a visual art technique which was subsequently developed by Dadaists. By using this new trend of generating modern art with real objects, the Cubists also pointed out the degree of autonomy artworks have thereby achieved. Dadaists, on the other hand, refuse to depict, instead adopting the view that objects only want to represent themselves. The collage techniques, which include the concepts of assembly, montage and photomontage, have been movedto a different dimension from its known meaning with the use of everyday materials as its essence. Through the construction of the collage, although it is possible to reproduce the examples showing that it includes rich expressive possibilities in producing creative solutions to the speculative diversity in artistic applications, the important thing is to reach an original and creative thought that will enliven the artistic fiction. The ability to produce and interpret, which arises in this comprehension process, especially emphasised in visual arts, carries a distinct value with its basic design elements. Considering the paradigm in terms of the literature, it was deemed appropriate to examine the subject in terms of basic art elements, as there are examples of the application that are relatively less processed in the context of the subject. In this respect, the functionality of the collage technique is delineated with its concepts and basic design elements. In the findings and interpretation section of the paper, the original collage applications designed experimentally were examined and interpreted in terms of the basic design elements.

Anahtar Kelimeler

Collage, Cubism, Dada, Basic Design Elements

Kaynakça

• Acar, Sedef. “Jack Lenor Larsen: İç Mekân Tekstili Tasarımında Bir Öncü” İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi 7 (2013): 81-91.
• Arı, Yılmaz ve İlhan Kaya. Coğrafya Araştırma Yöntemleri. Balıkesir: Coğrafyacılar Derneği Yayınları, 2014.
• Bayraktar, Nuray, Nilgün Görür Temel ve Ayşe Tekel vd. Görsel Eğitimde Yaratıcılık ve Temel Tasarım.Ankara: Nobel Yayınları, 2012.
• Beyoğlu, Aylin. “Sanat Eğitiminde Kolaj Tekniği ve Richard Hamilton’ın Eser Örneğinin İncelenmesi”. Ege Eğitim Dergisi 16 (2015): 225- 241.
• Buyurgan, Serap ve Ufuk Buyurgan. Sanat Eğitimi ve Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi, 2012.
• Ching, Francis. Mimarlık, Biçim, Mekan ve Düzen. Çev. Gizem Aydın, Ankara: Nobel Yayınları, 2002.
• Demir, Abdullah. Temel Plastik Sanatlar Eğitimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Yayınları, 1993.
• Durak, Mustafa. Kolaj Tarihine Giriş. Erişim 24 Nisan 2020, https://tr.scribd.com/document/23283244/kolaj-tarihinegiriş-
• Ergün, Cemil. “Temel Sanat Eğitiminde ve Çağdaş Sanatta Kolaj- Fotomontaj”. Sanat ve Tasarım Dergisi 1 (2014): 5-19.
• Fox, Englebright Jill and Robert Schırrmacher. Çocuklarda Sanat ve Yaratıcılığın Gelişimi. Çev. Neriman Aral ve Gökhan Duman. Ankara: Nobel Yayınları, 2012.
• Girgin, Figen. Çağdaş Sanat ve Yeniden Üretim. İstanbul: Hayalperest Yayınları, 2018. Gökaydın, Nevide. Temel Sanat Eğitimi. Ankara: Moss Eğitim, 2010.
• Güngör, Hulusi. “Temel Tasar”. İstanbul: Çeltüt Matbaası, 1972.
• Hamilton, Richard. Kolaj. İstanbul: Boyut Yayın Grubu, 2013.
• Karakaya, Betül ve Menekşe Ela Öztürmen. “Porselen bibloda Kolaj ve Asamblaj”. International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art 9 (2019): 23-37.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları, 2004.
• Kesen, Nimet. Sanat Sözlüğü. Ankara: Ütopya Yayınevi, 2005.
• Kılıç, Kardelen. “2000’li yıllarda Türkiye’de Kolaj: Sanatçılar ve Uygulamaları”. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2019.
• Krausse, Anna- Carola. Rönesans’tan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü. Çev. Dilek Zaptcıoğlu, İstanbul: Literatür Yayıncılık, 2005.
• Kumaş Şenol, Nurdan. “Minimalist Sanat Akımının Moda Üzerindeki Etkisine Genel Bir Bakış”. Art-Sanat 9 (2018): 437-448.
• Lynton, Norbert. Modern Sanatın Öyküsü. Çev. Cevat Çapan ve Sadi Öziş, İstanbul: Remzi Kitabevi 2004.
• Odabaşı, Hatice. Grafik’te Temel Tasarım. İstanbul: Yorum Sanat Yayınları, 2002.
• Sözen, Metin ve Uğur Tanyeli. Sanat ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2005.
• Turani, Adnan. Dünya Sanat Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1995.
• Turgut, Erol. Grafik Dil ve Anlatım Biçimleri. Ankara: Anı Yayıncılık, 2013.
• Yılmaz, Meliha. Görsel Sanatlar Eğitiminde Uygulamalar. Ankara: Data Yayınları, 2010.