Architectural Interventions Conducted in Yıldız Palace During the Second Constitutional Period (1909-1914)

Yıl 2021, Sayı: 15, 93 - 108, 05.02.2021

Müjde Dila Gümüş

Öz

This study focuses on the architectural interventions that took place in Yıldız Palace and which were conducted by the chief imperial architect Vedad Bey during the Second Constitutional Period. After the request of Mehmed Reşad V to spend the summer months at Yıldız Palace rather than at his primary residence Dolmabahçe Palace, Yıldız Palace became a priority for the sermimar, the person responsible for the maintenance and repair of the structures used by the imperial family (mainly Dolmabahçe, Yıldız, Topkapı, and Beylerbeyi Palaces and the imperial pavilions in Istanbul). Consequently, extensive renovations were conducted in the palace by Vedad Bey. The aim of this research was to to reveal the constructions and renovations carried out at the palace under the supervision of Vedad Bey by examining documents from the Presidency of The Republic of Turkey Directorate of State Archives such as Vedad Bey's survey notebooks, architectural drawings, and petitions. This archival research reveals that the most significant architectural intervention in the palace during the Constitutional period was the demolition of the palace cuisine. Additionally, this research reveals a previously unknown design of Vedad Bey, namely the soldier sentry boxes of Yıldız Palace, which are here introduced by architectural drawings, a survey notebook, and a photograph. Additionally, repairs carried out in almost every apartment of the palace have been documented.

Anahtar Kelimeler

Yıldız Palace, Vedad Tek, Second Constitutional Period, Late Ottoman Architecture

Destekleyen Kurum

The author received no grant support for this work.

II. Meşrutiyet Dönemi’nde Yıldız Sarayı’nda Gerçekleştirilen Mimari Müdahaleler (1909-1914)

Öz

Bu çalışma, II. Meşrutiyet döneminde Yıldız Sarayı'nda ‘sermimar-ı hazret-i şehriyari’ Vedad (Tek) Bey tarafından gerçekleştirilen mimari müdahalelere odaklanmaktadır. Saltanatı süresince Dolmbahçe Sarayı'nda ikamet etmiş Sultan V. Mehmed Reşad’ın, yaz aylarını Yıldız Sarayı'nda geçirmeyi talep etmesiyle, sarayda kapsamlı onarımlar gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Bu durum, Yıldız’ı, hanedan tarafından kullanılan yapıların (başlıca: Dolmabahçe, Yıldız, Topkapı, Beylerbeyi Sarayları ile İstanbul'da bulunan kasırların) bakım ve onarımından sorumlu olan sermimar için öncelikli bir konuma getirmiştir. Bu araştırma kapsamında, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde bulunan ve Vedad Bey tarafından hazırlanmış keşif defterleri, çizimler ve kaleme alınmış dilekçelerden faydalanarak II. Meşrutiyet Dönemi'nde sarayda Vedad Bey’in yönetiminde gerçekleştirilen inşa ve onarım faaliyetlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. II. Meşrutiyet yıllarında sarayda gerçekleştirilen en büyük kapsamlı müdahalenin, saray mutfaklarının yıkılması olduğu tespit edilmiştir. Vedad Bey’in saray için projelendirdiği asker kulübelerinin mimari çizimlerine, keşif defterlerine ve fotoğraflarına ulaşılarak, Vedad Bey’in bilinmeyen bir tasarımı tanıtılmıştır. Bununla beraber, sarayın hemen her dairesinde gerçekleştirilen onarımlar belgelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vedad Tek, II. Meşrutiyet Dönemi, Yıldız Sarayı, Geç dönem Osmanlığı Mimarlığı

Kaynakça

• Mahmud Şevket Paşa'nın Sadaret Günlüğü. Prepared by Murat Bardakçı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2014.
• Batur, Afife. "Yıldız Sarayı." Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. 7. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, 1993, 520-556.
• Bilgin, Bülent. “Türk Saray Mimarisinin Gelişmesi Çerçevesinde Yıldız Sarayı.” PhD. Dissertation, Istanbul University, 1993.
• Deringil, Selim. The Well-protected Domains: Ideology and the Legitimation of Power in the Ottoman Empire, 1876-1909. New York: I.B. Tauris Press, 1998.
• Ezgü, Fuad. Yıldız Sarayı Tarihçesi. İstanbul: Harb Akademileri Komutanlığı, 1962.
• Georgeon, François. Sultan Abdülhamid. Translated by Ali Berktay. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
• Gümüş, Müjde Dila. “II. Meşrutiyet'te Saray İçin Çalışmak: Vedad (Tek) Bey'in Sermimarlık Dönemi.” PhD. Dissertation, Istanbul University, 2018.
• Eldem, Sedad Hakkı. Boğaziçi Yalıları I. İstanbul: Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yayınları, 1969-1974.
• L'Illustration, 8 May 1909, Issue 3454, 324.
• M. Vedad Tek: Kimliğinin İzinde Bir Mimar. Edited by Afife Batur. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2003.
• Özkan, Süha. “Mimar Vedat Tek (1873-1942)”. Mimarlık 11-12 (1973): 45-51.
• Saz, Leyla. 19. Yüzyılda Saray Haremi. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları, 2000.
• Simavi, Lütfi. Son Osmanlı Sarayında Gördüklerim. İstanbul: Örgün Yayınları, 2004.
• Tek, Nihad. “N. Sahir Sılan’a Mektup”. M. Vedad Tek: Kimliğinin İzinde Bir Mimar. Edited by Afife Batur. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2003, 385-394.
• Tuğlacı, Pars. Osmanlı Mimarlığında Batılılaşma Dönemi ve Balyan Ailesi. İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri, 1981.
• Türker, Deniz. “Ottoman Victoriana: Nineteenth-Century Sultans and the Making of a Palace 1795-1909.” PhD. dissertation, Harvard University, 2016.
• Uşaklıgil, Halid Ziya. Saray ve Ötesi. İstanbul: Özgür Yayınları, 2003.
• Yolcu, Cengiz. “Bulgar Çarı ‘Çarlar Kenti’nde.” Osmanlı İstanbulu III. Edited by Feridun M. Emecen, Ali Akyıldız and Emrah Safa Gürkan. İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi Yayınları, 2015.
• Zonaro, Fausto. Abdülhamid’in Hükümdarlığında Yirmi Yıl (Fausto Zonaro’nun Hatıraları ve Eserleri). Translated by T. Alptekin and Lotto Romano (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2008).
• Presidency of The Republic of Turkey Directorate of State Archives (BOA). Hazine-i Hassa Ebniye Anbarları (HH.EBA).666-25-5, 669-67-2, 679, 804-29-3, 688.4.2, 732.39.6, 684-4, 688.4.2, 688-4-1, 704-25-58, 767-37, 738-13-1, 734-16, 768, 711.25.2, 709.15.1, 709.15.1, 704-25-61, 689-56, 705-19, 767-2-1, 780-26-1, 738-13-2.