Aizanoi Antik Kentinde Bulunan Odeion Yapısının Malzeme Özellikleri ve Hasar Durumunun İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 16, 355 - 379, 31.07.2021

Gülçin Kahraman Seden Acun Özgünler

Öz

Aizanoi Antik kenti Kütahya ili, Çavdarhisar ilçesinde yer almaktadır. Kentteki ilk yerleşim Hellenistik döneme ait olup kent Bizans döneminde de önemini korumuştur. Günümüzde antik kentin çevresinde yerleşik hayat devam etmektedir. Kentin Odeion yapısı MS 1. yüzyılın sonu ya da 2. yüzyılın başlarında Zeus tapınağının güneydoğusunda inşa edilmiştir. Günümüz yerleşim dokusunun kuzeyinde yer alan yapı ilk olarak “bouleuterion” (meclis binası) olarak inşa edilmiştir. MS 4. yüzyılda sahne yapısı da eklenerek "odeiona" (tiyatro ve dinleti yapısı) dönüştürüldüğü düşünülmektedir. Yapı kalıntılarının açığa çıkarılması amacıyla 1998 yılında arkeolojik kazı çalışmalarına başlanılmıştır. 2016 yılına kadar devam eden bu çalışmalarda yapının Bizans döneminde yapılan birtakım müdahaleler geçirdiği ve günümüzde yerleşime ulaşmak amacıyla düzenlenen yol inşa çalışmaları ile büyük oranda hasara uğradığı tespit edilmiştir. Farklı dönemlere ait yapı bölümleri ile onarım müdahaleleri yer alan yapıda devşirme yapı malzemeleri kullanılmıştır.
Bu çalışma 2017 ile 2019 yılları arasında yapılan hasar tespit çalışmaları ile birlikte yapının malzeme özelliklerinin belirlenmesi için deneysel çalışmalara göre hazırlanmıştır. Arkeolojik kazı çalışmalarındaki veriler ile malzeme analiz sonuçlarının birlikte değerlendirildiği bu makalede yapının farklı dönemlerine ait malzeme özellikleri, koruma sorunları ve yapının günümüze ulaşabilmesi için yapılan müdahaleler değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Odeion, bouleuterion, Aizanoi, yapı malzemesi, koruma sorunları

Destekleyen Kurum

Bu çalışmadaki analiz verilerinde, 2017-328 Proje numarası ile İstanbul Teknik Üniversitesi Döner Sermaye İşletmeleri Yönetmeliği'ne göre hazırlanmış olan Prof. Dr. Seden Acun Özgünler'in teknik raporu esas alınmıştır.

Teşekkür

Bu çalışmaya katkı sağlayan Dr. Deniz Aslan ve Y.Mimar Sevinç Aslan’a sonsuz teşekkürlerimizi sunarız.

Investigation of the Material Properties and Damages of the Odeion in the Ancient City Aizanoi

Öz

The ancient city of Aizanoi is located in the Çavdarhisar district of Kütahya province. The city’s first settlement dates from the Hellenistic period, and it retained its importance during the Byzantine period. Today, settled life may be found in the vicinity of the ancient city. The odeon of the city was built to the southeast of the Zeus Temple and is presently situated to the north of the residential area. The structure was originally built as a “bouleuterion” toward the end of the first century or the beginning of the second century A.D. It is thought that it was converted to an odeon in the fourth century A.D. by the addition of a stage structure. Archaeological excavations began in 1998 to uncover the remains of the building. During these excavations, which lasted until 2016, it was discovered that the building had undergone several interventions during the Byzantine period and was also seriously damaged by road construction works to reach the , resulting in settlement. The structure has expansions and repairs from different periods, as well as reused building materials. Experimental studies were conducted to determine the material properties of the building, with damage assessment studies carried out between 2017 and 2019. This article presents the data from the archaeological excavations the material properties of the different periods, the conservation problems, and the interventions made to bring the building to its current state.

Anahtar Kelimeler

Odeon, bouleuterion, Aizanoi, building materials, conservation problems

Kaynakça

• Adam, Jean-Pierre. Roman Building: Materials and Techniques. Çev. Anthony Mathew, London: A. Taylor and Francis Group, 1980.
• Anabolu, Mükerrem Usman. İstanbul ve Anadolu'daki Roma İmparatorluk Dönemi Mimarlık Yapıtlar. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2001.
• Ashurst, John. Conservation of Ruins. Oxford: Butterworth-Heinemann, 2007.
• Ashurst, John ve Francis G. Dimes. Conservation of Building & Decorative Stone. Oxford: Butterworth-Heinemann, 1998.
• Barker, Andy. Introduction to Metamorphic Textures and Microstructures. United Kingdom; Stanley Thomes Ltd, 1998.
• Bieber, Margarete. The History of The Greek and Roman Theater. Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1961.
• Cartwright, Mark. "Phrygia". World History Encyclopedia. Erişim 2 Haziran 2021. https://www.worldhistory.org/ phrygia.
• Cartwright, Mark. Stadium. World History Encyclopedia. Erişim 2 Haziran 2021. https://www.worldhistory.org/ stadium.
• Davis, Edwin John. Anadolu, 19. Yüzyılda Karya,Frigya, Likya ve Pisidya Antik Kentlerine Yapılan Bir Gezinin Öyküsü. Çev. Funda Yılmaz. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2006.
• Ertaş, Mustafa. Çavdarhisar Aizanoi Antik Kenti. Kütahya: Express Matbaası, 2010. ICOMOS-ISCS, Illustrated Glossary On Stone Deterioration Patterns, ICOMOS International Scientific Committee for Stone (ISCS).
• Kemp, Jonathan. "Fills for the Repair of Marble, A Brief Survey." Journal Of Architectural Conservation 2/15 (2009): 59-78.
• Özer, Elif. "Aizanoi 2016 Sezonu." 39. Kazı Sonuçları Toplantısı, 22-26 Mayıs 2017. c. 3. Bursa: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, 2017, 207-227.
• Özer, Elif ve Hatice Korkmaz. "Tarihsel Süreçte Aizanoi Kentindeki Dört Yapıda Tahrip ve Koruma." Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 18 (2014): 11-20.
• Öztürk, Deniz Başar. "Troas Bölgesi Odeion Yapıları." Doktora Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2006.
• Rheidt, Klaus. "Die Ausgrabungen In Aizanoi 2001; Aizanoi 2001 Yılı Kazı ve Onarım Çalışmaları" 24. Kazı Sonuçları Toplantısı, 27-31 Mayıs 2002. c. 2. Ankara: T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002, 315-326.
• Rheidt, Klaus. "Die Ausgrabungen in Aizanoi 2002, Aizanoi 2002 Yılı Çalışmaları." 25. Kazı Sonuçları Toplantısı, 26-31 Mayıs 2002. c. 1. Ankara: T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2003, 127-138.
• Rheidt, Klaus. Aizanoi und Anatolien. Neue Entdeckungen zur Geschichte und Archäologie im Hochland des westlichen Kleinasien. Mainz: Verlah Philip von Zabern, 2010.
• Riorden, Elizabeth. "A Hadrianic Theater at Ilion (Troy): a Paradigm Shift for Roman Building Practice and Its Aesthetic Aftermat." Proceedings of the Second International Congress on Construction History, 3. USA: Cambridge University, 2006, 2635-2651.
• Rossi-Manaresi, Rafaella. “Treatments for Sandstone Consolidation.” The Conservation of Stone I, Proceedings of the International Symposium. Bologna: ICCROM, 1975, 547-571.
• Thorpe, Martin. Roman Architecture. London: Bristol Classical Press, 1995.
• Google maps. "Çavdarhisar" Erişim 26 Ağustos 2020. https://www.google.com.tr/maps/place/Cavdarhisar