From Imperialism to Nationalism: Ottoman-Swedish Musical Relations

Yıl 2023, Sayı: 19, 337 - 364, 31.01.2023

Evren Kutlay

https://doi.org/10.26650/artsanat.2023.19.1113612

Öz

Ottoman-Swedish music-historical relations date back to the early 18th century when King of Sweden Karl XII took refuge in the Ottoman Empire with his army. During the Ottoman Empire’s 18th and 19th-century modernization processes, these connections continued. Swedish instrument makers started supplying Ottoman military bands once the Muzıka-yı Hümâyûn (The Imperial Music and Performing Arts Institution) was founded. According to three archival files identified in the Directory of State Archives in Istanbul, military band instruments were bought for Sultan Abdulhamid II in 1890 and 1907. Moreover, the first Ottoman governmental march in Western style, Mahmudie, was of Swedish interest, and the Swedish march Tre Trallande Jäntor (Three Carolling Girls) was of Ottoman.
Studies on Ottoman-Swedish relations mostly focus on economic, political, or diplomatic issues. Music-historical studies on this subject are under-represented, and limited in number and content. Thus, the Swedish musical contribution to the Ottoman military and the musical connections between these two countries are still understudied subjects in the global academic world. This paper is in the fields of cultural history and cultural diplomacy. It examines the historical background of Ottoman-Swedish musical relations through the historical method, by adopting data collection and descriptive data analysis techniques to interpret the findings in line with the era’s historical, social, and political developments, as well as with the ideologies of modernization and nationalism.

Anahtar Kelimeler

Ottoman marches,, Swedish marches,, Swedish instruments, modernization, nationalism, Osmanlı marşları, İsveç marşları, İsveç çalgıları, modernleşme, milliyetçilik

Emperyalizmden Nasyonalizme: Osmanlı-Isveç Müzik Ilişkileri

Öz

Osmanlı-İsveç müzik ilişkileri, İsveç Kralı XII. Karl’ın ordusuyla Osmanlı Devleti’ne sığındığı 18. yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır. Bu ilişkiler, 18. ve 19. yüzyıllarda Osmanlı modernleşme süreci boyunca devam etmiştir. Muzıka-yı Hümâyûn’un kurulmasından sonra İsveçli çalgı üreticileri Osmanlı askerî bandolarının tedarikçisi olmuşlardır. T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde tespit edilen üç arşiv dosyasına göre, 1890 ve 1907 yıllarında Sultan II. Abdülhamid, İsveç’ten askeri bando çalgıları satın aldırmıştır. Ayrıca Batılı tarzda ilk Osmanlı devlet marşı olan Mahmudiye, İsveç askerî bandolarının, İsveç marşı Tre Trallande Jäntor (Üç Şarkı Söyleyen Kız) ise Osmanlı askerî bandosunun ilgi alanına girmiştir.
Osmanlı-İsveç ilişkileri üzerine bugüne kadar yapılan araştırmalar daha ziyade ekonomik, siyasi veya diplomatik konulara odaklanmakta, verilerini ve söylemlerini bu alanlardaki literatüre ve arşiv belgelerine dayandırmaktadır. Osmanlı-İsveç ilişkileri konusundaki müzik tarihi çalışmaları yetersiz temsil edilmekte, sayı ve içerik olarak sınırlı kalmaktadır. Bu sebeple İsveç’in Osmanlı ordusuna müzik alanında hizmet vermesi ve bu iki devlet arasındaki kompozisyon bağlamındaki ilişki uluslararası literatürde henüz çalışılmayan konular olarak değerlendirilmektedir. Kültürel tarih ve kültürel diplomasi alanlarındaki bu makale, Osmanlı modernleşmesi sırasında Osmanlı-İsveç müziksel ilişkilerinin arka planını tarihsel yöntem ile incelemekte, veri toplama tekniğiyle edinilen bulguları betimsel veri analizi tekniğiyle dönemin tarihî, sosyal ve siyasi gelişmeleri ile birlikte modernleşme ve milliyetçilik ideolojileri doğrultusunda yorumlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı marşları, İsveç marşları, İsveç çalgıları, modernleşme, milliyetçilik

Kaynakça

• Adelburg, August de. “Aux Bords du Bosphore”. Istanbul to London. Track No: 3. Prag Symphony Orchestra, conducted by Emre Aracı. İstanbul: Kalan Müzik, 2005.
• Ahmetoğlu, Selim. “An Evaluation on Selim Sırrı (Tarcan)’s “İsveç Hatıraları” (Memoirs from Sweden) in Şehbâl Magazine”. Türkiyat Mecmuası 21/1 (2011): 31-95.
• Akçura, Yusuf. Üç Tarz-ı Siyaset. Ankara: Lotus Yayınevi, 2005. Allgemeine Musikalische Zeitung. December 21, 1836. Vol. 51, 842-843. Altıner, Avni. Her Yönüyle Atatürk. İstanbul: Bakış Matbaası, 1974.
• Anderson, Benedict. Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London: Verso, 1983.
• Aracı, Emre. Donizetti Paşa. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2006.
• Avcı, Alaettin. Türkiye’de Askeri Yüksek Okullar Tarihçesi Cumhuriyet Devrine Kadar. Ankara: Genelkurmay Basımevi, 1963.
• Berkes, Niyazi. Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2004.
• Celenza, Anna Harwell. “The Poet, the Pianist, and the Patron: Hans Christian Andersen and Franz Liszt in Carl Alexander’s Weimar”. 19th-Century Music 26/2 (2002): 130-154.
• Celenza, Anna Harwell. Hans Christian Andersen and Music: The Nightingale Revealed. New York: Routledge, 2005.
• Czerny, Carl. Impromptu Brilliant & Militaire Pour le Pianoforte sur la Marche Favorite Sultan Mahmoud II, Op. 451. Mayence (1860?), SchottArchiv_5070, Bayerische StaatsBiliothek, Germany.
• Çelik, Yüksel. “Nizam-ı Cedid’in Niteliği ve III. Selim ile II. Mahmud Askerî Reformlarına Dair Tespitler (1789-1839)”. Nizam-ı Kadim’den Nizam-ı Cedid’e III. Selim ve Dönemi. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) Yayınları, 2010, 565-591.
• Deringil, Selim. Simgeden Millete: II. Abdülhamid’den Mustafa Kemal’e Devlet ve Millet. İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Donizetti, Gaetano. “Grand Imperial Military March for the Sultan of Turkey”. Marches and Wind Music. Track No: 24. Berlin Symphony Orchestra, conducted by Sebastian Weigle. Berlin: Capriccio, 1995.
• Donizetti, Giuseppe. “Skånska Dragonregementets March”, Svenska Arméns Marcher. Bands of the Royal Swedish Army, Serpent SRCD 904-906, 1999.
• Donizetti, Giuseppe. Kungl Skånska Dragonregementets Marsch (P2). Arrangör: Rosén, H. Nr. K 95. Stockholm Regionmusiken Centrala Notbiblioteket.
• Donizetti, Giuseppe. Mahmudie March. Istanbul University Rare Books Library Music Notes Collection 781/229.
• Directory of State Archives Y.PRK.HH.22.76.2; I.HUS.151.32; Y.MTV.298.69.1; Y.PRK.AZJ.25.83.
• Dulcken, Henry William. “Mahomet’s Birthday-A Scene in Constantinople”. The Complete Illustrated Stories of Hans Christian Andersen. London: Chancellor Press, 1983.
• Eğecioğlu, Ömer. “The Liszt-Listmann Incident”. Studia Musicologica 49 3/4 (2008): 275-293.
• Findley, Carter Vaughn. Enlightening Europe on Islam and Ottomans: Mouradgea d’Ohsson and His Masterpiece. Leiden: Brill, 2019.
• Gazimihal, Mahmud Ragıp. Türk Askeri Muzıkaları Tarihi. İstanbul: Maarif Basımevi, 1955.
• Gazimihal, Mahmut Ragıp. Türkiye Avrupa Musiki Münasebetleri (1600-1875). İstanbul: Nümune Matbaası, 1939.
• Gellner, Ernest. Nations and Nationalism. Oxford: Basil Blackwell, 1983. Gellner, Ernest. Thought and Change. London: Weidonfied & Nicolson, 1964.
• Gürbüz, M. Vedat. “Genesis of Turkish Nationalism”. Belleten 67/249 (2003): 495-518.
• Jensen, Anne Ørbæk. “Jeg er en Scandinav”, H. C. Andersen og Musikken, Det Kongelige Bibliotek, January 9, 2023. http://wayback-01.kb.dk/wayback/20100504145542/http://www2.kb.dk/elib/ noder/hcamusik/skandinav/index.htm
• Karal, Enver Ziya. “Gülhane Hatt-ı Hümayununda Batının Etkisi”. Belleten 28/112 (1964): 580-601.
• Kenan, Seyfi. “III. Selim Dönemi Eğitim Anlayışında Arayışlar”. Nizâm-ı Kadim’den Nizâm-ı Cedid’e III. Selim ve Dönemi. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) Yayınları, 2010, 129-163.
• Kohn, Hans. “European Nationalism”, Encylopaedia Britannica. November 19, 2021. https://www. britannica.com/topic/nationalism/European-nationalism
• Kohn, Hans. “Nationalism”. Encyclopaedia Britannica. November 19, 2020. https://www.britannica. com/contributor/Hans-Kohn/1626
• Kurtaran, Uğur. Osmanlı Avusturya Diplomatik İlişkileri. Kahramanmaraş: Ukde Yayınları, 2009.
• Kutlay, Evren. “A Historical Case of Anglo-Ottoman Musical Interactions: The English Autopiano of Sultan Abdulhamid II”. European History Quarterly 49/3 (2019): 386-419.
• Kutlay, Evren. “Bach ve Buffardin’in İstanbul Buluşmasına Türk Müzik Tarihi Bağlamında Bakış”. Zeitschrift für die Welt der Türken 2/2 (2010): 43-52.
• Kutlay, Evren. “Osmanlı Saraylarında Konser Veren Avrupalı Müzisyenler ve Osmanlı’da Batı Müziğinin Gelişimine Katkıları”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 22 (2009): 139-154.
• Kutlay, Evren. “Vive La Liberte! İkinci Meşrutiyet’in Müzikal Coşkusu”. Akademik Bakış 10/20 (2010): 1-16.
• Kutlay, Evren. Osmanlının Avrupalı Müzisyenleri. İstanbul: Kapı Yayınları, 2010.
• Ling, Jan, Eric Kjellberg and Owe Ronström. “Sweden”. The Garland Encyclopedia of World Music: Volume 8. Europe. Edited by Timothy Rice, James Porter and Chris Goertzen. New York and London: Garland Publishing Inc., 2000, 434-450.
• Nilsson, Ann-Marie. “Brass Instruments in Small Swedish Wind Ensembles During the Late Nineteenth Century”. Historic Brass Society Journal 13 (2001): 176-208.
• Özkul, Osman. Gelenek ve Modernite Arasında Ulema. İstanbul: Bir Harf Yayınevi, 2005.
• Petersén, Gunilla and Rolf Thunander. “From the History of the Royal Swedish Orchestra”. Kungliga Hofkapallet. March 17, 2021. http://www.hovkapellet.com/om-orkestern/#english
• Scott-Keltie, John. The Statesman’s Year-Book: Statistical and Historical Annual of the States of the World for the Year 1894. London: MacMillan & Co, 1894.
• Smith, Anthony. The Ethnic Origins of Nations. Oxford: Blackwell, 1986.
• Swedish Catalogue, World’s Columbian Exposition, 1893, Chicago. Press of I. Hæggstrom, State Library of Pennsylvania PV 3174.
• Swiggum, S. “Deutsche Levant Linie”. The Ships List. January 18, 2021. http://www.theshipslist. com/ships/lines/deutschelev.shtml
• Tarr, Edward. East Meets West: The Russian Trumpet Tradition from the Time of Peter the Great to the October Revolution. New York: Pendragon Press, 2003.
• Theolin, Sture. The Swedish Palace in Istanbul-İstanbul’da Bir İsveç Sarayı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2001.
• Umur, Suha. “Osmanlı İmparatorluğu’nda Resmî Marşlar”. Tarih ve Toplum 35 (1986): 260-266. Üngör, Etem Ruhi. Türk Marşları. Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1966.
• Verhaaren, Christine Isom. “Royal French Women in the Ottoman Sultans’ Harem: The Political Uses of Fabricated Accounts from the Sixteenth to the Twenty-first Century”. Journal of World History 17/2 (2006): 159-196.
• Yalçınkaya, Mehmet Alaaddin. “Osmanlı Devleti’nin Modernleşme Sürecinde Avrupalıların İstihdam Edilmesi (1774-1807)”. Islamic-Turkish Civilization and Europe International Symposium Proceedings. İstanbul: İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) yayınları, 2006, 377-395.
• Yıldız, Gültekin. “A Sultan in Uniform: Mahmud II”. II. Mahmud: Istanbul in the Process of Being Rebuilt. İstanbul: İstanbul 2010 Kültür Başkenti Yayınları, 2010, 102-129.