DUVAR RESİMLERİ VE MOZAİKLERİN "TAŞINABİLİR"LİĞİ (“REMOVABILITY” OF WALL PAINTINGS AND MOSAICS)

Yıl 2014, Sayı: 1, 155 - 169, 15.01.2014

Gülseren Dikilitaş

Öz

ÖZET

Bu makalede, duvar resmi ve mozaikler gibi yapıya ait taşınmaz unsurların, taşınmasının ortaya koyduğu sorunlar, bazı ilke kararları çerçevesinde yenide gözden geçirilmektedir. Bu kapsamda, taşınmaz kültür varlıklarının taşınabilir kültür varlığı olarak ele alınması sorunu, çözüm olarak görülen bu uygulamaya ait örnekler ve ortaya koyduğu sorunlar, korumanın bileşenleri, yerinde koruma sorunları ve önemi, özgünlüğün korunması ve “taşınabilirlik” kavramının yeniden değerlendirilmesinin gerekliliği konuları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: mozaik, duvar resmi, taşınabilir, taşınmaz, taşınabilirlik, yerinde koruma.

ABSTRACT

In this article, problems which are caused by the removal of immovable elements of a building as well as wall paintings and mosaics, are reviewed in accordance with some principle decisions. In this scope, problems of immovable cultural property which is treated as movable cultural property, samples of cases and the problems that are caused by accepting them as a solution, components of conservation, issues of in-situ conservation and it's importance, protection of the authenticity and the necessity of reevaluation of the concept of “removability” are discussed.

Keywords: mosaic, wall painting, movable, immovable, removability, in-situ conservation.

Anahtar Kelimeler

mozaik, duvar resmi, taşınabilir, taşınmaz, taşınabilirlik, yerinde koruma.

Kaynakça

• BURCH, Rachel, AGNEW, Neville , 2004, “Reburial Research: A Conceptual Design for Field Testing for the Reburial of Wall Plasters and Mosaic Pavements”, Conservation and Management of Archaeological Sites, Vol. 6, Issue 3-4, pp. 347 – 361.
• BEN ABED, Aïcha, DEMAS, Martha, ROBY, Thomas (Ed.), 2008, “Lessons Learned: Reflecting on the Theory and Practice of Mosaic Conservation”, Proceedings of the 9th Conference of the International Committee for the Conservation of Mosaics, 2005. DİKİLİTAŞ, Gülseren, “Arkeolojik Alanlarda Koruma”, Restorasyon ve Konservasyon Dergisi, S. 6, KUDEP, İstanbul.
• ICOMOS Türkiye, Tüzükler, www.icomos.org.tr KÖKTEN, Hande, 2012, “In Situ Preservation of Ancient Floor Mosaics in Turkey”, Conservation and Management of Archaeological Sites, Vol. 14 Issue: 1/4, pp. 303 – 30
• ROBY, Thomas , ALBERTI, Livia , BEN ABED, Aïcha, 2010, “A Preliminary Assessment of Mosaic Reburials in Tunısia”, Studies in Conservation, Vol. 55, Issue: Supplement-2, pp. 207 – 213.
• ROBY, Thomas, DEMAS, Martha, (Ed.), 2012, Mosaics in Situ: An Overview of
• Literature on Conservation of Mosaics in Situ, GCI. SEVERSON, Kent, KOOB, Stephen, WOLFE, Julie, CHOE, Perry, HORNBECK, Stephanie, MCGREGOR, Howarth, SARAH, SIEGEL, Anthony, 2000, “Recovery of Unbacked Mosaics From a Storage Depot Fire at the Sardis Excavations, Turkey”, JAIC (Journal of the American Institute for Conservation), Vol. 39, Issue 1, pp. 3-13, http://www.maneyonline.com
• STANLEY-PRICE, Nicholas, others, (Ed.), 2004, Conservation and Management of Archaeological Sites, Special Issue on Site Reburial, Vol. 6, UK.
• STANLEY-PRICE, Nicholas, KING, Joseph (Ed.), 2009, Conserving the Authentic: Esssays in Honour of Jukka Jokilehto, ICCROM.
• STEWART, John, 2004, “Conservation of archaeological mosaic pavements by means of reburial”, Conservation and Management of Archaeological Sites, Vol. 6, Issue: 3-4, pp. 237 – 246
• STOVEL, Herb, 1998, Risk Preparedness: A Management Manual for World Cultural Heritage, ICCROM.
• The International Committee for the Conservation of Mosaics, ICCM VII., 1999.
• VAROLI-PIAZZA, Rozalia, (Ed.), 2007, Sharing Conservation Desicions, Lectures, ICCROM.
• VERITA, Marco , 2000, “Technology and Deterioration of Vitreous Filosaic Tesserae”, Studies in Conservation, Vol. 45 Issue: 1, pp. 65 – 76, http://www.maneyonline.com/ WATSON, Peter, 1998, “Cyprus Mosaics”, Culture Without Context: The Newsletter of the Near Eastern Project of the Illicit Antiquities Research Centree, Issue 3, pp. 17. http://traffickingculture.org/wp-content/uploads/2012/07/CWC-8.pdf
• Fig. 1 Periyodik kontrol ve bakım Fig. 2 Düzenli bakım yapılan, koruyucu çatı altındaki alandaki taban mozaiği Fig. 3 İklim şartlarının ve ortam koşullarının elverişli olduğu alanlarda, çatı oluşturulmadan, düzenli bakım yapılarak korunan taban mozaiği Fig. 4: Elverişsiz depolama, teşhir ve diğer nedenlerle oluşan çatlak Fig. 5 Depolarda bekleyen mozaikler Fig. 6 Yerinden kaldırılarak müze bahçesine getirilmiş mozaikler Fig. 7 Yeterli koruma önlemi alınmayan, periyodik kontrol ve bakımı yapılmayan taban mozaiğinin tesseralarında dağılma Fig. 8 Kazı sonrası açıkta bırakılan mozaikli alandaki yoğun bitki oluşumu Fig. 9 Üzeri geotekstil ve ince bir kum tabakası örtülerek, dönemsel olarak koruma altına alınmış, periyodik kontrol ve bakımı gerektiren, taban mozaiği Fig. 10 Kontrol ve bakım eksikliği nedeniyle geotekstil örtü altında oluşan bitki kökleri Fig. 11 Örtme işlemi için uygun olmayan bir malzeme olan naylon örtü altında yoğun bitki oluşumu ve yatak harcından ayrılmış durumdaki tesseralar