Öz
The Ottoman art of ceramic production extending from the 14th to 20th century nurtured from three centres such as İznik, Kütahya, and Çanakkale. Çanakkale, one of these centres, as compared to others, is distinguished from others through the primitive attitude in technique, form and designs, which is considered as “folk art”. Animal shaped forms such as lion, horse, camel and kangaroo in the traditional Çanakkale ceramics from the end of the 18th century to the first quarter of the 20th century fulfilled functions such as trinkets, box or candy box, or ashtray. The disproportion of these ceramics can sometimes be attributed to the practical attitude of the craftsmen, and sometimes to their wish to give a “funny” impression. On the other hand, as in many products of folk art, it is possible to observe forms and designs from prehistoric ages extending to the 20th century in Çanakkale ceramics. This surprising continuity can be explained by referring to the fact that production, independent of the “official” art of the period, continued by transfer from the master to the apprentice, without feeling the historical obligation. In this article, we will introduce interesting examples of past forms and designs in Çanakkale ceramics located in various museums and private collections and we will deal with their projections today.
Kaynakça
- Altun, Ara, Şebnem Akalın, Belgin Demirsar Arlı and Hülya Yılmaz. 1996. Çanakkale Seramikleri / Çanakkale Ceramics, Metin-Katalog, Trans. Tülay Artan, İstanbul.
- Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara. Arık, Rüçhan. 2000. Kubad Abad Selçuklu Saray ve Çinileri, İstanbul.
- Ayda, Deniz. 1997. “Çanakkale Seramikleri”, Vakıflar Dergisi, 26: 373-389.
- Cömert, Bedrettin. 1981. Eleştiriye Beş Kala, İstanbul.
- Çizer, Sevim. 2008. “Çanakkale Örneğinde Batı Anadolu Seramikçiliğinin Ege Adalarındaki Uzantıları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu Bildirileri, Ed. Kayhan Dörtlük ve Remziye Boyraz, Antalya.
- Demirsar-Arlı, Belgin (Ed.), 2004, İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Resim Galerisi / Pinakothek Katalog / Catalogue, İstanbul.
- Dörtlük, Kayhan and Remziye Boyraz (Ed.). 2008. Çanakkale Seramikleri Kolokyumu Bildirileri, Antalya.
- Karagül, M. Fatih. 2013. “Çanakkale Ve Midilli Adası Arası Seramik Öyküsü", Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 11:14, 85-105.
- Korre-Zographou, Katherina. 2006. “The Spreading Of The Çanakkale Ceramics Throughout The Aegean Islands”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu Bildirileri, Ed. Kayhan Dörtlük and Remziye Boyraz, Antalya.
- Küçükbiçmen, Esin. 2007. Çanakkale Seramikleri’nde Hayvan Figürleri ve Günümüz Yorumları, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Seramik Anasanat Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
- Öney, Gönül. 1971. Türk Devri Çanakkale Seramikleri / Turkish Period Çanakkale Ceramics, Ankara.
- Öney, Gönül. 1991. “Çanakkale Seramikleri”, Sadberk Hanım Müzesi Türk Çini Ve Seramikleri, İstanbul, 103-143.
- Papanikola-Bakirtzi, Demetra (Ed.). 1999. Byzantine Glazed Ceramics, The Art of Sgraffito, Athens.
- Pasinli, Alpay. 1991. Turkish Tiles And Ceramics-Çinili Köşk, İstanbul.
- Soydan, Ersoy ve Ferhat Korkmaz. 2013. “Batman’da Yeni Bir Keşif: Deraser (Arık) Mağara Resimleri”, Turkish Studies, 8 : 665-686.
- Tekkök, Billur. 2011. “Remnants of Çanakkale Glazed Ware Prodution: A Long Tradition of Glazing in the Troad Region”, Near Eastern Arhaelogy, 74: 4, 226-235.
- Tengiz, K. Gökhan. 2012. İstanbul Çinili Köşk Müzesi Teşhirinde Bulunan Kütahya Kullanım Çinileri ve Çanakkale Seramiklerinin Kataloglanması, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Geleneksel Türk El Sanatları Anasanat Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir. www.canakkaleseramikmuzesi.org (Access: June 2014) www.erdincbakla.com (Access: June 2014) http://kepenekkeramik.com.tr (Access: June 2014) http://mfkaragul.blogspot.com.tr (Access: June 2014) http://seramik.kaleicimuzesi.com.tr (Access: June 2014)
Öz
14. yüzyıldan 20.yüzyıla uzanan Osmanlı seramik sanatı İznik, Kütahya, Çanakkale olmak üzere belli başlı üç merkezden beslenmiştir. Bu merkezlerden Çanakkale, diğerlerine oranla “halk sanatı” kapsamına giren, teknik, biçim ve desenlerindeki primitif yaklaşımla diğerlerinden ayrılır.18.yüzyılın ortalarından 20. yüzyıl ortalarına kadar süregelen geleneksel Çanakkale seramiklerinde, aslan, at, deve, ayı gibi hayvan biçimli formlar bazen sadece biblo, bazen de kutu, şekerlik, küllük gibi fonksiyonlara sahiptirler. Bu seramiklerde oranların bozukluğu kimi zaman zanaatkârların pratiğinden, bazen de “komik” bir izlenim verebilmek arzusundan kaynaklandığı düşünülebilir. Öte yandan, birçok halk sanatı üretimlerinde olduğu gibi, Çanakkale seramiklerinde Tarih Öncesi’nden 20.yüzyıla ulaşan formlara ve desenlere rastlanmaktadır. Bu şaşırtıcı süreklilik, üretimin, dönemin “resmi” sanatından bağımsız olarak, ustadan çırağa aktarılarak herhangi bir tarihselci kaygı olmaksızın devam etmesiyle açıklanabilir. Bu makalede çeşitli müzelerde ve özel koleksiyonlarda yer alan Çanakkale seramiklerinden geçmiş form ve desenlerle ilgisi bulunan ilginç örnekler tanıtılacaktır.
Kaynakça
- Altun, Ara, Şebnem Akalın, Belgin Demirsar Arlı and Hülya Yılmaz. 1996. Çanakkale Seramikleri / Çanakkale Ceramics, Metin-Katalog, Trans. Tülay Artan, İstanbul.
- Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara. Arık, Rüçhan. 2000. Kubad Abad Selçuklu Saray ve Çinileri, İstanbul.
- Ayda, Deniz. 1997. “Çanakkale Seramikleri”, Vakıflar Dergisi, 26: 373-389.
- Cömert, Bedrettin. 1981. Eleştiriye Beş Kala, İstanbul.
- Çizer, Sevim. 2008. “Çanakkale Örneğinde Batı Anadolu Seramikçiliğinin Ege Adalarındaki Uzantıları”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu Bildirileri, Ed. Kayhan Dörtlük ve Remziye Boyraz, Antalya.
- Demirsar-Arlı, Belgin (Ed.), 2004, İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü Resim Galerisi / Pinakothek Katalog / Catalogue, İstanbul.
- Dörtlük, Kayhan and Remziye Boyraz (Ed.). 2008. Çanakkale Seramikleri Kolokyumu Bildirileri, Antalya.
- Karagül, M. Fatih. 2013. “Çanakkale Ve Midilli Adası Arası Seramik Öyküsü", Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 11:14, 85-105.
- Korre-Zographou, Katherina. 2006. “The Spreading Of The Çanakkale Ceramics Throughout The Aegean Islands”, Çanakkale Seramikleri Kolokyumu Bildirileri, Ed. Kayhan Dörtlük and Remziye Boyraz, Antalya.
- Küçükbiçmen, Esin. 2007. Çanakkale Seramikleri’nde Hayvan Figürleri ve Günümüz Yorumları, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Seramik Anasanat Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
- Öney, Gönül. 1971. Türk Devri Çanakkale Seramikleri / Turkish Period Çanakkale Ceramics, Ankara.
- Öney, Gönül. 1991. “Çanakkale Seramikleri”, Sadberk Hanım Müzesi Türk Çini Ve Seramikleri, İstanbul, 103-143.
- Papanikola-Bakirtzi, Demetra (Ed.). 1999. Byzantine Glazed Ceramics, The Art of Sgraffito, Athens.
- Pasinli, Alpay. 1991. Turkish Tiles And Ceramics-Çinili Köşk, İstanbul.
- Soydan, Ersoy ve Ferhat Korkmaz. 2013. “Batman’da Yeni Bir Keşif: Deraser (Arık) Mağara Resimleri”, Turkish Studies, 8 : 665-686.
- Tekkök, Billur. 2011. “Remnants of Çanakkale Glazed Ware Prodution: A Long Tradition of Glazing in the Troad Region”, Near Eastern Arhaelogy, 74: 4, 226-235.
- Tengiz, K. Gökhan. 2012. İstanbul Çinili Köşk Müzesi Teşhirinde Bulunan Kütahya Kullanım Çinileri ve Çanakkale Seramiklerinin Kataloglanması, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Geleneksel Türk El Sanatları Anasanat Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir. www.canakkaleseramikmuzesi.org (Access: June 2014) www.erdincbakla.com (Access: June 2014) http://kepenekkeramik.com.tr (Access: June 2014) http://mfkaragul.blogspot.com.tr (Access: June 2014) http://seramik.kaleicimuzesi.com.tr (Access: June 2014)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | SANAT TARİHİ-MAKALELER/HISTORY OF ART-ARTICLES |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Temmuz 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 20 Temmuz 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Sayı: 2 |
- Makale Dosyaları