II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİ BASIN-YAYIN FAALİYETLERİNE BİR ÖRNEK: ERBİLLİ MEHMED LATİF EFENDİ VE YAYINLARI

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 26, 30.06.2018

Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Üstüner

Öz

II. Abdülhamid dönemi (1876-1909) basın ve yayın
faaliyetleri, devletin daha önceki dönemlerine nazaran daha da çeşitlenerek
artmıştır. Yoğun ve hareketli bir memuriyet hayatı yaşayan Erbilli Mehmed Latif
Efendi de yayınlamış olduğu on sayılık Mezra‘a-i
Ma‘ârif isimli dergi ve Vesîle
isimli risalesi ile dönemin yayın hayatına bir katkıda bulunmuştur. Mehmed
Latif Efendi’nin bu yayınlarında daha ziyade aktüel, edebi ve tarihi konulara
yer verdiği görülmektedir. Söz konusu bu çalışmada Mehmed Latif Efendi'nin
hayatına ve bürokratik mazisine dair malumatların yanı sıra, eserleri Mezra‘a-i Ma‘ârif ve Vesîle içerik ve konuları bakımından
incelenerek akademik camiaya sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mehmed Latif Efendi, Mezra‘a-i Ma‘ârif, Vesile, Basın-Yayın, II. Abdülhamid

An Example of Publishing Activities in the Era of Sultan Abdulhamid II: Erbilli Mehmet Latif Efendi and His Publications

Öz

Publishing activities during the reign of the Abdulhamid II (1876-1909) had increased more diversely than the previous periods of the Empire. Erbilli Mehmed Latif Efendi who had very active bureaucratic life made a small contribution to the publishing life of his period with “a journal” titled Mezra‘a-i Ma‘ârif published ten-issues, and also “a risale” (booklet) called Vesîle. It is seen that Mehmed Latif Efendi generally included in his publications some topics on daily life, literature, history, moral and wisdom. In this article, in addition to some information about Mehmed Latif Efendi's life and bureaucratic experience, his publications Mezra'a-i Ma'ârif and Vesîle are analyzed in point of their contents and subjects, and it is presented to the academic world. 

Anahtar Kelimeler

Mehmed Latif Efendi, Mezra‘a-i Ma‘ârif, Vesile, Publishing Activities, Abdulhamid II

Kaynakça

• BEO, 3322/249127; 3554/266499; BEO, 3850/288729; 4194/314493.
• DH.H, 35.1.35/3. DH-SAİDd, 19/136.
• İ.DH, 1265/99494. İ.ML, 93/35.
• İ.TAL, 319/23.
• MF.MKT, 193/13; 83/33.
• TFR.I.KV, 199/19893.
• TFR.I.MKM, 28/2794.
• TFR.I.SL, 181/18086.
• TFR.I.ŞKT, 110/10929.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Mezra‘a-i Ma‘ârif, sy. 1, Selanik, 1 Rebiülâhir 1300.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Mezra‘a-i Ma‘ârif, sy. 2, Selanik, 15 Rebiülâhir 1300.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Mezra‘a-i Ma‘ârif, sy. 3, Selanik, 1 Cemaziyelûlâ 1300.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Mezra‘a-i Ma‘ârif, sy. 4, Selanik, 15 Cemaziyelûlâ 1300.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Mezra‘a-i Ma‘ârif, sy. 5, Selanik, 30 Cemaziyelûlâ 1300.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Mezra‘a-i Ma‘ârif, sy. 6, Selanik, 15 Cemaziyelâhir 1300.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Mezra‘a-i Ma‘ârif, sy. 7, Selanik, 1 Receb 1300.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Mezra‘a-i Ma‘ârif, sy. 8, Selanik, 15 Receb 1300.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Mezra‘a-i Ma‘ârif, sy. 9, Selanik, 1 Şaban 1300.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Mezra‘a-i Ma‘ârif, sy. 10, Selanik, 15 Şaban 1300.
• Selanik Vilayeti Salnamesi, Selanik: Selanik Hamidiye Mektebi Sanayi Matbaası, 1318/1900.
• Selanik Vilayeti Salnamesi, Selanik: Selanik Hamidiye Mektebi Sanayi Matbaası, 1320/1902.
• Selanik Vilayeti Salnamesi, Selanik: Selanik Hamidiye Mektebi Sanayi Matbaası, 1322/1904.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Vesîle, Selanik: 1306.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Vesîle, Selanik: 1307.
• Erbilli Mehmed Latif Efendi. Vesîle, Selanik: 1309.
• DEMİREL, Fatmagül. II. Abdülhamid Devrinde Sansür, İstanbul: Bağlam Yayınları, 2007.
• DOĞANER, Yasemin. “Hürriyet ve Modernleşme Enstrümanı Olarak Osmanlı’da Basın”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, c. 29/11, (Haziran 2012): 109-121.
• ELDEM, Edhem. İftihar ve İmtiyaz: Osmanlı Nişan ve Madalyaları. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, Kültür Bakanlığı, 2004.
• KOLOĞLU, Orhan, “Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, c. 1, Ankara: 1985, 68-93.
• ____________, Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, İstanbul: Pozitif Yayınları, 2006.
• ____________, Osmanlı Dönemi Basınının İçeriği, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, 2010, 96-103.
• UZUN, Fatma Çiğdem. Belgrad Hakkında Ragıp Papa’ya Ait Risale: Fethiyye-i Belgrad (1739), Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, , 2000.